سوره سینما [1] – سجاد صداقت : بدون شک برای کسانی که انیمیشن «شاهزاده روم» را تماشا کرده‌اند، دیدن تازه‌ترین ساخته هادی محمدیان به خوبی نشان از پیشرفت این کارگردان و همکارانش دارد. انیمیشن «فیلشاه» تازه‌ترین محصول گروه هنر پویا یک گام بزرگ از لحاظ تکنیکی در انیمیشن‌سازی ایران است. اتفاقی که نشان می‌دهد حالا انیمیشن‌سازان ایرانی گام‌های بزرگی را در این راه برداشته‌اند و به زودی می‌توانیم شاهد اتفاقات بزرگ‌تری نیز باشیم.
اگر اهل تماشای انیمیشن هستید و معمولا انیمیشن‌های خارجی را تماشا می‌کنید، می‌توان از نظر تکنیکی ادعا کرد که «فیلشاه» با وجود همه مسائل و مشکلاتی که از نظر دسترسی به تکنولوژی‌های روز دنیا برای آن وجود داشته، یکی از بهترین آثاری است که تاکنون ساخته شده است. یک انیمیشن موفق که نشان می‌دهد حالا صنعت انیمیشن سازی در ایران به دستاوردهای بزرگی دست پیدا کرده است.
بی‌شک «فیلشاه» از این نظر یکی از مهم‌ترین محصولات سال‌های اخیر سینمای ایران است. در شرایطی که تولید انیمیشن یکی از پیچیده‌ترین کارها در صنعت سرگرمی است، چنین پیشرفتی می‌تواند امیدواری بسیاری برای سال‌های آینده باشد. محمدیان و تیم همراهش پس از انیمیشن «شاهزاده روم» حالا نشان داده‌اند که می‌توانند در این حوزه به دستاوردهای بزرگی برسند.
[2]
اما این انیمیشن که در زمینه تکنیکی مانند یک اتفاق ویژه خود را نشان می‌دهد، از ناحیه فیلمنامه با مشکلات بزرگی روبرو است. سازندگان این انیمیشن قصد دارند که یک داستان معروف از تاریخ اسلام را در قالب یک انیمیشن روایت کنند. رویکردی که معمولا در تمامی انیمیشن های روز دنیا نیز با آن مواجه هستیم. معمولا بخش مهمی از محتوای این صنعت سینمایی به پاسداشت تاریخ، سنت ها و اتفاقات اختصاص دارد. تازه‌ترین نمونه این امر نیز انیمیشن «کوکو» محصول استودیو انیمیشن‌سازی پیکسار و کمپانی والت دیزنی است که سعی می‌کند با بهره‌گیری از آیین «روز مردگان» در مکزیک به برجسته کردن سنت‌های این کشور بپردازد. از این نمونه رویکردها در انیمیشن‌های مختلف می‌توان مثال‌های بسیاری آورد. شاید به همین دلیل نیز باشد که سازندگان «فیلشاه» با هوشیاری داستانی از تاریخ پیش از اسلام و حمله سپاه ابرهه به خانه خدا را چنین هوشمندانه در قالب یک انیمیشن مطرح می‌کنند. داستان این انیمیشن پورشور، رنگ و احساس درباره یک فیل دست‌و‌پا چلفتی است که در خلاصه داستان آن می‌خوانیم: «در جنگلی در آفریقا رئیس گله فیل‌ها صاحب فرزندی می‌شود که همه انتظار دارند جانشین رئیس گله باشد، اما خلاف تصور همه شادفیل بسیار دست‌و‌پا چلفتی است و هیکل گنده‌اش همیشه سبب تخریب و خرابکاری می‌شود…»
[3]
نکته قابل تامل این است که نویسندگان فیلمنامه تاکید فراوانی بر این دارند که مشخص نشود که آن‌ها قصد دارند داستان را چگونه به تاریخ پیش از اسلام ربط دهند. اگر از این موضوع آگاه نباشید قطعا باید یک سوم ابتدایی انیمیشن را پشت سر بگذارید تا به آن نقطه مورد نظر نویسندگان برسید و متوجه شوید که داستان درباره یک فیل دست و پا جلفتی است که یکی از فیل های سپاه ابرهه خواهد شد. اگر فرض بر این باشد که «فیلشاه» برای گروه سنی کودکان و نوجوانان ساخته شده – که احتمالا چنین باشد – تاکید سازندگان بر این نکته که از داستان یک فیل، به روایت یک تاریخ برسند، چنان انیمیشن را پر از جزئیات کرده که می‌توان گفت با یک پروژه بسیار سخت برای این گروه سنی روبه‌رو هستیم. اگر هم مساله ساختن فیلمی انیمیشنی برای گروه سنی بزرگسالان و به طور کلی عموم جامعه است، نوع روایت تاریخ در این انیمیشن آن نیست که در یادها بماند. با همه این اوصاف اما «فیلشاه» – همان گونه که اشاره شد – اتفاقی ویژه در صنعت انیمیشن‌سازی در ایران و یکی از رویدادهای مهم سال‌های اخیر سینمای ایران است.
منبع: نشریه بهمن سبز