سوره سینما – محیا رضایی : [1] صدا و تصویر هنرمند پیشکسوت عزت اطلسی فر را با نام هنری سیامک اطلسی می شناسیم. بازیگر،گوینده، نویسنده و کارگردانی که بیش از پنجاه سال عمر خود را وقف هنر کرده است و حتی جز این هیچ پیشه دیگری در جوانی برنگزید. سال ۱۳۴۳ از طریق انجمن گویندگان وارد کار شد و فعالیت سینمایی را سال ۱۳۵۳ با بازی در فیلم «ناجورها» به کارگردانی سعید مطلبی آغاز کرد. طی سال ها انجام کار هنری مجموعه جذاب تلویزیونی «پدرسالار» نقطه عطفی در زندگی او پدید آورد و شهرتش را دوچندان کرد.
سیامک اطلسی پیشکسوت دوبله و گویندگی و بازیگری اگرچه خود را گوینده می داند اما معتقد است این روزها بازیگری را به کار دوبله ترجیح می دهد چرا که معتقد است برای گذران زندگی دستمزد حضور در یک پروژه سینمایی به اندازه یکسال کار دوبله است. او همچنین تجربه کارگردانی ۳ فیلم سینمایی را نیز در کارنامه خود دارد ولی از جایی به بعد تصمیم گرفت این کار را ادامه ندهد. مثل اکثر هنرمندان پیشکسوت او هم از گزند حواشی به وجود آمده از فضای مجازی مصون نماند و چندی پیش شایعه درگذشت او به سرعت منتشر شد تا اینکه دخترش خبر را تکذیب کرد و از مردم خواست تا هنرمندان را کمتر این چنین آزار دهند. به بهانه حضور کمرنگش در رسانه ها گفتگویی با ایشان انجام دادیم که در ادامه می خوانید:
* آقای اطلسی حضور شما در عرصه رسانه خیلی کمرنگ است. این روزها مشغول چه کاری هستید؟
– سیامک اطلسی: به تازگی فیلم سینمایی «شن» ساخته کارگردان جوانی به نام آقای کزازی را تمام کرده ام که فیلمنامه خوبی داشت و بخش آخر آن از اسفندماه تا فروردین به طول انجامید. در کار دوبله هم جسته گریخته فیلم هایی را داشته ام اما چون خیلی فیلم خوب وارد نمی شود اوضاع تعریف چندانی ندارد. بیشتر سریال های کره ای به دست ما می رسد و نسبت به گذشته آثارمان محدودتر است. ضمن اینکه اواخر سال پیش گفته بودند که قرار است دستمزد دوبلور ها را زیاد کنند اما تا امروز که خبری نشده است. ضمن اینکه من هر چقدر هم در سینما باشم ریشه ام از گویندگی است و خودم را گوینده می دانم تا بازیگر.
* این روزها علاقمندان بسیاری دوست دارند وارد کار دوبله شوند اما چرا تعداد کمی در این فضا ماندگار می شوند؟
– دوبله کار سختی است و حقیقتا عشق می خواهد. صدا و سواد ملزومه این کار است ولی تنها صبر است که در این راه نتیجه می دهند. جوانانی که وارد کار گویندگی می شوند با اینکه هر دو ویژگی را دارند اما می خواهند یک شبه به همه جا برسند. در امر صداپیشگی چنین خواسته تقریبا محال است. در یک فیلم سینمایی کارگردان رفتار بازیگر را کنترل می کند و بارها کات می دهد تا نقش در بیاید اما در دوبله همه چیز به شخص دوبلور بستگی دارد.
باید پرسوناژ را بشناسد و موقعیت های پرچالش نقش را درک کند تا خنده و گریه اش باورپذیر باشد. با متن خواندن و رفتن کسی دوبلور نمی شود. جوانانی که این روزها پا به عرصه دوبله گذاشته اند با استعدادند اما هنوز پختگی لازم را پیدا نکردند و زمان می برد تا یک مدیر دوبلاژ به آنها اعتماد کند و نقش دهد. به این دوبله های امروز که در شبکه های مختلف می شنوید نگاه نکنید. دوبله های قدیمی چنان جادویی داشتند که شما را به شخصیت های خارجی نزدیک می کردند و بدون اینکه مخاطب متوجه شود با آنها همذات پنداری می کرد.
الان همه چیز دیجیتالی شده و گوینده ها نقش را می گویند و می روند حتی زمان دوبله کنار پارتنرشان هم نمی نشینند. همین باعث می شود جای خالی فضای دراماتیک در استودیو هم توی ذوق بزند. البته گاهی واقعا چاره ای نیست چون برخی اوقات زمان کم است و هماهنگی بین همکاران سخت می شود بنابراین مجبورند که چنین کاری انجام دهند.
* اوضاع مالی برای دوبله از اول هم ناراضی کننده بود؟
– کار دوبله با اینکه از بازیگری سخت تر است اما درآمدش نیز کمتر است. زمانی که وارد این رشته شدم علاقمند بودم و شبانه روز تلاش کردم. آن زمان مساله پول نبود و عاشقانه فقط کار می کردیم چون زمانه مثل امروز سخت نمی گرفت. من ابتدا کارم همین بود و هیچ وقت شغل دیگری نداشتم. ما قدیمی ها حواس مان به فردای مان هم بود ولی امروز فقط با هنر نمیتوان امرار معاش کرد.
امروز دلم برای جوانانی که وارد این کار می شوند می سوزد. چون عاشقانه کار می کنند و با همین عشق به خودشان ظلم می کنند. با آن همه سواد و استعداد و علاقه اگر دنبال کار دیگری بروند می تواند درآمد بهتری داشته باشند. ضمن اینکه در این دنیای شلوغ تلاش شان هم دیده نمی شود.
[2]
* در بازیگری چطور؟
– بازیگر خوب کم نداریم اما متاسفانه بیشترشان در حال تکرار کردن خودشان هستند. تقصیری هم ندارند این کارگردان است که دائم از آنها یک مدل می خواهد. در گذشته کسانی در سینما بودند که واقعا برای نقش شان زحمت می کشیدند. بهروز وثوقی از آن دست بازیگرانی بود که وقتی او را در نقش یک معتاد میدید هیچ شباهتی با وقتی که نقش بلوچ را بازی می کرد نمیافتید. یکبار سر فیلمبرداری در لوکیشنی خارج از شهر چند ساعتی غیب شد و همه دنبالش می گشتند. تا اینکه خودش برگشت و وقتی دلیل غیبتش را پرسیدند گفت «رفته بودم جایی که نور خورشید بر پوستم بتابد و بتوانم بیشتر خودم را برای نقش آماده کنم» برخی زحمت ها که بازیگران در گذشته برخود متحمل می شدند اصلا برای بازیگران امروز قابل درک هم نیست.
* چطور شد که از دوبله به بازیگری رسیدید؟
– صابر رهبر از کارگردانان قدیمی سینمای ایران زمانی که تصمیم داشت فیلم سینمایی «مردان خشن» را بسازد به من پیشنهاد بازی داد و من هم استقبال کردم. از همان فیلم که پایم را به سینما باز کرد تا امروز در پروژه های زیادی بازی کردم. امروز هم اگرچه همچنان علاقه ام به گویندگی است اما امکان قبول کردن کارهای سریالی را ندارم چون دوبله سریال به شدت وقتگیر است و امکان حضور در بازیگری را از من می گیرد. همه این ها هم به خاطر بحث دستمزد است. متاسفانه درآمد بازیگری از دستمزد یکسال دوبله هم بیشتر است.
* شما ۳ فیلم سینمایی را کارگردانی کردید که اتفاقا زمان خوب مورد توجه قرار گرفتند چرا دیگر فیلمسازی را ادامه ندادید؟
– « مشت»، «سفر پرماجرا» و «راز شب بارانی» را هم نوشتم هم ساختم و خوشبختانه در اکران هم خوب بودند اما اوضاع یکباره تغییر کرد. بعد از آن چند یلمنامه بردم برای پروانه ساخت که تصویر نکردند و اوضاع اقتصادی رفته رفته بدتر می شد. کارگردان های بنامی که بسیار باسابقه تر از من بودند نیز امکان فیلمسازی نداشتند. فیلم هایی که با ۳۰۰ میلیون تومان جمع می شدند کم کم هزینه های شان میلیاردی شد بدون اینکه بازگشتی در سرمایه داشته باشد. بنابراین تصمیم گرفتم از این کار کنار بگیرم چون همانطور که در سال های اخیر هم دیده ایم سرمایه گذارانی وارد سینما شده اند که برای کارگردان شرط می گذارند و این اثر مولف را زیر سوال می برد.
* شما هم چون دیگر هنرمندان از شایعات فضای مجازی در امان نبودید. خودتان چقدر اهل این فضا هستید؟
– نه تنها من بلکه خیلی از همکارانم درگیر این شایعات هستند. زمانی که برای من چنین اتفاقی افتاد دخترم متوجه شد و این موضوع را پیگیری کرد. اگرچه بالاخره این خبرها تکذیب می شود اما کسانی که چنین کارهایی انجام می دهند متوجه نیستند چنین اخباری چه بلایی سر خانواده ها و اقوام شان می آورد. تا زمانی که تکلیف این اخبار مشخص لحظه های نگران کننده ای برای آدمها سپری می شود. من شخصا خیلی اهل فضای مجازی نیستم چون به نظرم اشکالات زیادی دارد. مثلا گاهی حرفهایی منتشر می شود که ادم نمی داند باور کند یا نه. من ترجیح می دهم خیلی درگیر این فضاها نشوم و بیشتر دوستانم را در فضای واقعی ملاقات کنم.
* از میان جامعه هنرمندان با کدام شان بیشتر در ارتباط هستید؟
– همیشه زندگی شخصی ام از کارم جدا بوده و دوستان هنرمند را سر هر پروژه ای که مشترک باشد یا در مراسم های مختلف سینمایی می بینم. به نظر من به این شکل خیلی بهتر است چون هنرمندان زمانی که در یک فضای مشترک هستند نهایت صمیمیت و مهربانی را نسبت به هم ابراز می کنند اما زمانه به گونه ای است که وقتی کار تمام می شود انگار همه آن ابراز محبت ها هم فراموش می شود.
* و در آخر برای بهبود اوضاع حرفه ای و شخصی خود و همکاران تان چه خواسته ای از مسئولان دارید؟
اول اینکه مسئولان از جنس هنرمندان باشند تا دغدغه های شان را درک کنند. ما کارگردانانی داریم که دهه ۷۰ و ۸۰ با فیلم و سریال های شان خاطره ساختیم اما امروز هیچکس از آنها خبر ندارد. این افراد همچنان باانگیزه و عاشق کار هستند اما شرایط نابرابر مالی و ارتباطی فرصت کار را از ایشان دریغ کرده است. متاسفانه این روزها کسی حال شان را هم نمی پرسد و در بهترین حالت شاید بعد از ۱۰ سال یک تله فیلم بسازند. امیدوارم مسئولان به این افراد توجه نشان دهند تا باز هم شاهد فیلم و سریال های جذاب بیشتری باشیم.