به گزارش سوره سینما، نشست خبری «خنیاگران سرزمین مادری» دوشنبه ۲۸ خرداد به همراه تجلیل از عثمان محمدپرست، با حضور هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی نواحی، ایوب سعیدی نوازنده دوتار و محسن سلیمانی رییس فرهنگسرای ارسباران در محل این فرهنگسرا برگزار شد.

محسن سلیمانی رییس فرهنگسرای ارسباران گفت:  مراسم «خنیاگران سرزمین مادری» همراه با تجلیل از عثمان محمدپرست روز ۳۱خرداد برگزار می شود. برنامه های مختلفی را در زمینه ایجاد و گسترش هنرها به خصوص در حوزه موسیقی دنبال می کنیم این بار به موسیقی خراسان می پردازیم. نباید فراموش کرد که موسیقی بخشی از فرهنگ است که نیازمند شناسایی و معرفی آن به جامعه هستیم.

هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی گفت: همه می دانند خراسان سرزمین خنیاگران است و جایگاه و پایگاه این نوع از موسیقی قبل و بعد از اسلام، خراسان است. خنیاگری در خراسان وامدار کسانی چون باربد است، البته پس از اسلام نیز می توان به چهره های بزرگی در حوزه موسیقی خراسان از جمله فارابی و خیام اشاره کرد و تاکید می کنم که خنیاگری در خراسان پایگاه بسیار مهمی از نظر تاریخی دارد.

هوشنگ جاوید درباره انتخاب نام «خنیاگران سرزمین مادری» گفت: ایران، سرزمین خنیاگران است و چه خوب که از اسم خنیاگران برای برنامه‌ها استفاده می‌شود. خنیاگر به کسی می‌گویند که خواننده، نوازنده و مولف آهنگ باشد و به تمام رموز کار هنری و موسیقی واقف باشد. جایگاه بیشتر موسیقی‌های دوره پس از اسلام نیز در طول زمان سرزمین خراسان است. باربد از شرق ایران راه می‌افتد و موسیقی را به جنوبی‌ترین نقطه حکومتی این سرزمین که مدائن باشد می‌برد. باربد به معنی «اجازه یافته» است.موسیقی خراسان وامدار افرادی چون باربد است. هیچکس نمی‌داند که او چه تراژدی ایجاد کرد. زمانی که خسرو پرویز ترور شد او تمام سازهایی که ساخته بود را شکست. کارگاه ساز را به آتش کشید و انگشت‌هایش را با تبر قطع کرد و قسم خورد که هیچ‌وقت به ساز دست نزند و برای اینکه خیانت نکند دست خودش را هم برید. ما پس از اسلام نیز چهره‌های بزرگی را در موسیقی خراسان داشته‌ایم. از فارابی گرفته تا محمد نیشابوری و خیام. اگر موسیقی خراسان ماندگار مانده و در فضای معنوی حرکت می‌کند به دلیل حضور پژوهشگران و عالمانی است که در زمان خود خشت اول را درست و به جا گذاشته‌اند.

این پژوهشگر موسیقی ادامه داد: امروزه در خراسان سه دسته هنرمند داریم. یک دسته واقعا خنیاگر هستند. دسته دوم دوتار می‌زنند که به آن‌ها لال‌بخشی می‌گویند، بخشی‌هایی که آواز نمی‌خوانند و دسته سوم زبان‌گیر هستند. شکل اصلی بخشی در شمال و جنوب خراسان این است که شعر بسازند و آهنگ ایجاد کنند که به آن‌ها بخشی خودبند می‌گویند. این دسته حاصل خنیاگری صحیح است که به ما رسیده به همین دلیل خنیاگری در خراسان پایگاه مهمی دارد. گرچه ما در تمام ایران خنیاگری داریم.

جاوید عنوان کرد: متأسفانه کارهایی که انجام می‌شود، اصالت را در نظر نمی‌گیرد. در حالی که نوآوری جای خودش را دارد و ما اجازه نداریم بی‌حساب و کتاب نوآوری کنیم. متأسفانه بزرگان کشور موسیقی نواحی را از فضای اصالت دور کردند. زمانی که درنا، ارکسترال شد جوانان خراسانی که دوتار نوازی می‌کنند بر همان اساس درنا را اشتباه خواندند و جوانان را از اصالت دور کردند. این وارد کردن آسیب به موسیقی است.

او با بیان اینکه هر نوع بداهه باید با هدف و با علم کامل باشد، گفت: گرچه برخی از آثار به دلیل زحمتی که برای آن کشیده شده قابل احترام است اما چون از اصالت دور افتاده نمی‌توان آن را در نظر گرفت. یکی از مشکلات پژوهشگران دور افتادن از اصالت است. امیدواریم برنامه‌هایی مثل «خنیاگران سرزمین مادری» توجه جامعه را به سمت اصالت‌ها و نقطه‌های اصلی کار ببرند و آن ها را به مردم بشناسانند.

این پژوهشگر موسیقی همچنین درباره تجلیل از عثمان محمدپرست، دوتارنواز پیشکسوت خراسان در مراسم «خنیاگران سرزمین مادری» اظهار کرد: این هنرمند در خراسان استثنا است و سبک و شیوه خودش را دارد زیرا با بهره‌گیری از موسیقی محدودی که در خواف داشته با تلفیق ردیف و دستگاه و اضافه کردن پرده به دوتار خودش موسیقی خاصی را پدید آورده است. می‌توانستند این نوع موسیقی را به نام عثمان محمدپرست ثبت کنند در حالی که حتی آثار او ثبت و ضبط نشده است.

جاوید همچنین در پاسخ به یکی از خبرنگاران درباره جریانی که برای کمک به رسولبخش زنگ‌شاهی ـ هنرمند پیشکسوت موسیقی سیستان و بلوچستان ـ در فضای مجازی شکل گرفت که می‌تواند ضربه بدی به چهره هنرمندان موسیقی اقوام وارد کند، توضیح داد: من از روز دوم یا سوم در جریان موضوع زنگ‌شاهی قرار گرفتم که متأسفانه این اتفاق از داخل خانواده او شروع شده است. من به عنوان پژوهشگر موسیقی اقوام اگر به موارد این چنینی برمی‌خوردم سعی می‌کردم مسیرهای قانونی را معرفی کنم. پرونده اولیه را تنظیم می‌کردم و آن را تحویل مسؤول موسیقی کشور می‌دادم تا برای هنرمندانی که با مشکلات مالی مواجه هستند کاری انجام دهند.

او با بیان اینکه اگر مسیر درستی در پیش گرفته شود چنین اتفاقاتی نمی‌افتد، اضافه کرد: متأسفانه اکثر هنرمندان موسیقی اقوام ما به دلیل بی‌سوادی یا کم‌سوادی و ارتباط کمی که با مسؤولان ارشاد استانشان دارند، دچار چنین مشکلاتی می‌شوند. از طرفی مردم نیز باید تبلیغات در فضای مجازی را تشخیص دهند. بهترین کار درباره مساله زنگشاهی این بود که با مدیران ارشاد همان استان تماس گرفته شود، از وضعیت هنرمند اطلاع گرفته شود، سپس به انجام کاری اقدام کنند.

ایوب سعیدی نوازنده دوتار نیز در ادامه این نشست با اشاره به مساله آموزش و توجه به موسیقی نواحی گفت: یکی از مسایل مهم در آموزش استفاده از فضای مجازی است چرا که آهنگساز و نوازنده موسیقی نواحی بنا به دلایلی مجبور به انتشار اثر خود در فضای مجازی است. نباید فراموش کرد که یک کار جدی می تواند افراد زیادی را به آموزش موسیقی نواحی علاقه مند کند، به همین دلیل ما باید کار جدی در موسیقی نواحی داشته باشیم تا علاقه مند به موسیقی نواحی بیشتر شود.

جاوید ادامه داد: امیدوارم در تولیدات خود اصالت را حفظ کنیم، البته این به این معنا نیست که نوآوری نداشته باشیم. برخی از کارهای ارکسترال نوآوری دارند اما اصالت ندارد.

وی در پاسخ به سوءاستفاده از نام بزرگان موسیقی نواحی در فضای مجازی بیان کرد: عثمان محمدپرست در خراسان یک استثناء است و موسیقی خاص خود را دارد. متاسفانه عده ای یاد گرفته اند که از فرزندان این هنرمندان استفاده کنند تا به نام هنرمند پول جمع کنند. اگر مسیر درست و حمایت ها قانونی باشد چنین اتفاق هایی رخ نمی دهد. خیلی مهم است هنرمندان ما به مسئولان ارشاد در شهرستان ها اعتماد کنند.

محسن سلیمانی نیز در پایان درباره «مراسم خنیاگران سرزمین مادری» گفت: در این مراسم اجرای موسیقی توسط استاد عزیز تنها برگزار می شود و ورود برای عموم آزاد است.