به گزارش سوره سینما [1]، در ابتدا مجید ابهری ضمن تشکر از خانه مهر امام رضا گفت: در حدود ۴۰ سال پیش که کرسی‌های آسیب‌‌شناسی اجتماعی را شروع کرده بودم فکر نمی‌کردم که روزی خودکشی و سایر آسیب‌های اجتماعی یک ابرچالش برای جامعه باشد. در ایران نباد به خودشکی از نگاه دور نگاه کنیم بلکه از نگاه خودمان به مسئله نگاه کنیم زیرا براین اساس نشان می‌دهد که علتش چیز دیگری است.
وی ادامه داد: خودشکی یعنی پایان دادن به زندگی فرد با علم به نتیجه کار خود است ولی به اعتقاد من به عنوان امر اجتماعی علتش چیز دیگری است و برای هرفردی متفاوت است که با توجه به موردهای متفاوتی که رخ داده است می‌توان به چند نمونه از آن اشاره کرد. به عنوان مثال، فردی که در پارک شهر خود را آتش زد، دختری که فیلم خود را به صورت حلق‌آویز نشان داد، سپس پسربچه‌ای که به خاطر گوشی موبایل و دوچرخه خود را کشت و…
ابهری خاطرنشان کرد: خودکشی‌ها معمولا به پزشکی قانونی اطلاع داده می‌شوند و در بسیاری از موارد خانواده‌ها برای حفظ آبرو علت اصلی مرگ را مطرح نمی‌کنند. بسیاری از روانشناسان خودکشی را ضربه‌های دوران کودکی می‌دادند و جامعه‌شناسان آن را به علت مشکلاتی که در بزرگسالی آنان پیش آمده می‌دانند که اغلب براساس پایین آمدن سطح رفاه اجتماعی و فاصله‌گرفتن از ارزش‌های معنوی و اخلاقی است که منجر به بالارفتن خشونت می‌شود و آمارها نیز نشان می‌دهد که خودکشی در میان افراد مذهبی پایین است.
وی ادامه داد: اولین دلیل خودکشی کمبود نشاط اجتماعی است چرا که ارتباط خانواده‌های امروزی موزاییکی شده است به این معنا که مانند موزاییک‌های کف اتاق کنار هم هستند اما با هم نیستند و گفتمان خانواده در روز ۱۷ دقیقه است و این امر جامعه را بوجود می آورد که دچار وارونگی اجتماعی و روابط اجتماعی گسسته شده است.
این پژوهشگر همچنین گفت: دومین دلیل خودکشی بالابودن میزان اضطراب است. کشوری مانند انگلستان برای بازی‌ها و فیلم‌ها طیف سنی در نظر گرفته است در حالی که در کشور ما یا وجود ندارد و اگر باشد فورمالیته است و این درحالی است که در خانواده انواع فیلم خشونت‌آمیز در حضور کودک مشاهده می‌شود.
ابهری خاطرنشان کرد: انتخاب وسیله خودکشی نشان‌دهنده وضعیت روحی فرد در هنگام خودکشی است که میزان بالابودن آشوب روحی فرد را نشان می‌دهد به طور مثال، آتش‌زدن در خشن‌ترین، سپس حلق‌آویزکردن و بعد از آن پرتاب‌کردن خود از بلندی است. یعنی هرچه وسیله خشن‌تر باشد وضع آشوب روحی بالا بوده است و براساس نشان می‌دهد که وضعیت روحی چه مشکلی داشته است.
وی با بیان اینکه دلیل سوم خودکشی اخبار تلخ است، گفت: از نگاه رفتاری خودکشی دو نوع مخفی و آشکاراست. مخفی به این شکل است که فرد در خانه قرص می‌خورد و خودکشی آشکار در جامعه اجرا می‌شود . به طور مثال جلو ساختمانی خود را آتش می‌زند. که مثال آن در جنگ ویتنام است که بودایی‌ها در مقابل سازمان ملل با علم به نابودی خود اقدام به خودکشی کردند و این یعنی اعلام جنگ به شرایط اجتماعی حاکم است؛ این حالت زمانی رخ می‌دهد که افراد به آخر راه رسیده باشند و این یک خودکشی بازدارنده است تا از خودکشی‌های دیگر جلوگیری کنند.
ابهری یادآور شد: میزان خودکشی در طول ۵ سال گذشته در زنان ۶۶ درصد و در مردان ۷۷ درصد افزایش داشته است و خودکشی ناموفق زنان ۴ برابر مردان است که علت عمده هدف انان از خودکشی برای ایجاد حس ترحم و ترس برای دیگران است و میزان خودکشی موفق مردان ۳ برابر زنان است.
در ادامه مهدی میرمحمدصادقی روان شناس بالینی نیز عنوان کرد: خودکشی یک فعل بدون بازگشت است و به همین خاطر از نظر شدت، آسیب بسیار بالایی است و نیازمند پیشگیری جدی است و هیچ آسیبی به اندازه قتل و خودکشی نیست چرا که موضوع جان در میان است. خودکشی یعنی خشونتی که به سمت من چرخیده است و در پی غمی که ناشی از خشم است. گاهی دیده‌اید که فردی که گریه می کند آرام می‌شود و غم او کم می‌شود و این نشان می‌دهد که رابطه مستقیمی میان خشم و غم وجود دارد.
وی ادامه داد: خشم یک شبه نیست، این خشم به واسطه غم شکل می‌گیرد که از کودکی در فرد انباشته می‌شود. کودکی که از شیر گرفته می‌شود نوع از شیر گرفتن او باعث ایجاد خشم می شود چرا که تمام دارایی اوست و گرفتن آن باعث تولید غم می‌شود و آن در سلول‌های مغز کودک می‌ماند.
صادقی گفت: مشابهت‌سازی و انباشت غم‌ها بسیار مهم است و متاسفانه دوره بچگی و نوجوانی دیده نمی‌شود . اگر محبت، توجه و روابط عاطفی کم باشد موجب ایجاد غم و خشم در درون او می‌شود و مغز مانند یک هارد اطلاعاتی بزرگ آن را ذخیره میکند. خودکشی خشمی است که به سمت خود فرد نشانه رفته است. اما به لحاظ علمی خودشکی با افسردگی و نواسانات خلقی که به بالا یا پایین می‌رود مرتبط است و به همین منظور پزشک، پرستار، روانشناس، روانپزشک وسایر مردم باید بدانند تا در شرایط لازم برای پیشگیری چگونه رفتار کنند.
وی خاطرنشان کرد: بیمارستان لقمان بیشترین مراجعات خودکشی را دارد اما بعد از آن‌که افرادی که خودکشی ناموفقی دارند چه برنامه‌ای برای آنان دارند؟ چیزی که نشان می‌دهد افراد به حال قبل برمی‌گردند و برای پیگیری آن نیازمند حضور خیریه‌ها و سازماندهی متخصصان برای خدمت به افراد آسیب‌پذیر است افرادی که در حالت استیصال هستند، شغل خود را از دست داده‌اند و یا بیکار هستند، موضوع عاشقانه و جدایی در میان بوده است؛ نباید اجازه داد تا این قبیل افراد را به شرایط استیصال برسانیم و در سه کنج و بن‌بست قرار دهیم. جامعه ما نیز پر از خشم است، ماشین سواری های افراد همین گونه است که حس میکند راننده اتومبیل روبرو از جنس آهن است.
صادقی یادآور شد: آمارها نشان می دهد که غرب ایران درصد بیشتری را در خودکشی دارد و ایلام رکورددار آن است و بعد از آن استان‌های کرمانشاه، لرستان گیلان و فارس بیشترین آمار خودکشی را دارند.
در ادامه ابهری نیز در خصوص علت بالابودن آمار خودکشی در ایلام توضیح داد: معماری و ژئوپولیتیک یعنی کوهستانی و محصور بودن آن، داشتن تفریح و سرگرمی و هم چنین فرهنگ جامعه از علت های اصلی آن است .
میرمحمد صادقی نیز در خصوص رسانه‌ای کردن خودکشی‌ها و تاثیر آنها در جامعه چه تاثیری در جامعه می‌گذارد؟ توضیح داد: رسانه‌ها پروتکل‌هایی دارند. باید دانست که ببزرگنمایی خودکشی راه به جایی نمی‌برد و اگر درست بیان نشود خودکشی دیگری در پی دارد و باید توجه داشت تا خودکشی شعاری و آیینی به خود نگیرد.
ابهری در پاسخ به این سوال که خودکشی را محصول جوامع مدرن می‌دانند و براساس آن جامعه ایران نیز در دهه ۷۰ و ۸۰ که به سمت توسعه و پیشرفت و مدرنیزاسیون رفته است خودکشی نیز در جامعه به عنوان آسیب اجتماعی شکل گرفته است؟ پاسخ داد: ملاک نه پیشرفت و نه عقب‌ماندگی صنعتی است. انگلیس نسبت به سودان که غذای آنان نان و کشک است بالاتر است. در خانواده‌های مرفه خودکشی بیشتر است و بی‌دردی خود درد بزرگی است و آمار بیشتر شده است و ارتباط مستقیمی با بیکاری، فقر، گسست عاطفی، شکست اقتصادی، جدایی، بلاتکلیفی دارد و ارزش‌های اخلاقی و معنوی باید ببیشتر شود.
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر شکست عشقی که پیش از انقلاب نیز بوده است چرا الان منجر به خودکشی می‌شود؟ پاسخ داد: فضای مجازی باعث بزرگنمایی آن شده است و از طریق آن آسیب‌های اجتماعی ابعاد بزرگنمایی شده است. هم چنین زندگی‌ها در گذشته ساده‌تر بوده و الان اشرافی و رفاه‌طلبی که موجب شکاف و احساس تبعیض از دلایل بروز بیشتر این آسیب اجتماعی است.
در ادامه میرمحمدصادقی نیز گفت: اولین مشکلات در خانواده شکل می‌گیرد که با تیعیض بین فرزندان بوجود می آید و یا دیگر ریشه‌های خشونت مانند زدن، آزار کلامی و فیزیکی و توجه نکردن باعث ایجاد و انباشت غم و در نتیجه خشونت می‌شود و راه حل آن ارتباط صمیمانه است و همه با یکدیگر ارتباطات صمیمانه و محبت‌آمیز داشته باشند.