سوره سینما [1] – مستند «کربلا جغرافیای یک تاریخ» به کارگردانی داریوش یاری فضایی متفاوت از کارهای دیگر مذهبی دارد . هر چند که این فیلم به موضوع عاشورا و حماسه پرداخته است ، اما مساله ای آن را از دیگر آثار مشابه خود از لحاظ مضمون مجزا می کند ، ایدئولوژی حاکم بر فیلم و نوع روایت نو و هوشمندانه آن است.
«کربلا جغرافیای یک تاریخ» در واقع بستری است برای اتصال و تداوم یک فرهنگ حماسی دینی که یکی معلول دیگری است و سازندگان این اثر با گزینش چنین دیدگاهی به روابط علی و معلولی ماندگاری در هسته اصلی این حماسه جاویدان می پردازند . عاشورا در فرهنگ دینی ما و در برخی فرهنگ های دیگر جایگاه تاریخی و مذهبی مشخصی دارد و روایت ها و تفسیرهای بسیاری در ادبیات از منظر نقش حماسه و اسطوره و همچنین لایه های دیگری برای انعکاس آن کوشش صورت گرفته است و حالا در این اثر با روایتی دیگرگون این مفاهیم دستمایه قرار گرفته تا با طی یک مسیر تاریخی از مبدا و پیدایش تا تاریخ معاصر و تاثیرات آن تصویری متفاوت را ارائه کند.
[2]
داریوش یاری در این اثر بخوبی نشان داده که با درک و ارتباطی عمیق از فرهنگ عاشورا و پیوند آن با اندیشه و تفکر انسان امروز دست به این کار زده و می توان انرژی و اعتقاد مولف را در روح جاری در اثر بخوبی دید و احساس کرد . فیلم در روایت خود بخوبی توانسته این راتباط را برقرار کند و در این مسیر با استراتژی جدید و بازسازی برخی صحنه ها و بهره گیری از پرده خوانی و طراحی های خوب خروجی یکدست و روانی داشته باشد و از سوی دیگر زبانی ساده و در عین حال عمیق را برگزیده تا مخاطب در درک جهان حاکم بر آن همراه شود .نکته دیگر نیز گزینش شهاب حسینی بعنوان راوی اثر است که فارغ از هر نگاه تبلیغاتی و نمایشی ، هارمونی خوبی را بین لحن و گفتار خود با ریتم و احساس جاری در اثر ایجاد کند و بدون ایجاد حس کسالت و عنصر زائدی به روایت وقایع مورد نظر در اثر بپردازد ، از طرفی هم یکی دیگر از فاکتورهایی که در این اثر حضوری پررنگ دارد ، موسیقی مجید انتظامی است که برخوردار از کلیتی حماسی و اسطوره ای است که البته از این جنبه اشتراکاتی با این دست موسیقی ها در آثار دیگر دارد و این هم می تواند اقدامی عامدانه برای عدول نکردن از سلیقه مخاطب آشنا با چنین طیفی از موسیقی باشد.
[3]
در مجموع مستند «کربلا جغرافیای یک تاریخ» که محصول حوزه هنری است ، اثری استاندارد و قابل قبول در سینمای مستند محسوب می شود که هم در روایت و هم در پژوهش های تاریخی درست عمل کرده ، ضمن اینکه از یک ساختار خوب و چشم نواز بهره می برد که طبیعی است در نهایت منجر به یکدستی اثر شود و مخاطب علاقمند به فرهنگ عاشورا را با زبانی هنرمندانه و با دیدگاهی منطقی علاقمند به تماشا کرده و در ذهن ماندگار شود.