یکی از اعضای گروه کارگردانی فیلم سینمایی «رستاخیز» معتقد است ارزش این اثر هنری با گذشت زمان آشکار می‌شود.
سوره سینما- سارا کنعانی: دانش اقباشاوی یکی از دستیاران کارگردان سینمای ایران است که مدتی پیش به دنیای کارگردانی قدم گذاشته و منتظر اکران عمومی «تاج محل» است. او در دو فیلم احمدرضا درویش «دوئل» و «رستاخیز» این کارگردان را به عنوان دستیار اول همراهی کرده است. دانش اقباشاوی درباره این همکاری و مشکلاتی که برای اکران «رستاخیز» پیش آمده صحبت کرد.
به نظر شما با توجه به کارنامه ای که همه از احمدرضا درویش در این سینما سراغ داریم، این شیوه برخورد با فیلم مهم او و ایجاد توقف در اکران «رستاخیز» چطور توجیه می شود؟
دانش اقباشاوی: قطعا من در جایگاهی نیستم که بخواهم به تبیین جایگاه آقای درویش بپردازم. نقش آقای درویش در هنر انقلابی و متعهد این مملکت سالیان سال است که مشخص است و ایشان جزوی از افتخارات عرصه فرهنگ و هنر به حساب می آیند و آثار ایشان هم از نظر فنی و هم از نظر محتوایی و اعتقادی همواره شاخص بوده است. اصلا توضیح واضحات است اینکه بخواهیم بگوییم درویش کیست و چه کرده است. بزرگی می گفت قله دماوند در بلندی نیازی به اثبات خود ندارد. یکی از سرمایه های فرهنگ و هنر این مرز وبوم ، به سراغ یک سوژه مهم به نام واقعه عاشورا رفته و شایسته است مورد استقبال قرار بگیرد. او سال های زیادی از عمرش را برای ترویج فرهنگ تشیع صرف کرده تا پیام عاشورا را منتقل کند. من قصد ندارم نیت خوانی کنم و بگویم کسانی که مانع اکران فیلم شدند نیت خیر داشتند یا شر اما قطعا نتیجه عمل آنان خیر و نیکو نیست. این فیلم از مراجع قانونی رد شده و تحقیقات بسیاری برای آن صورت گرفته است و از همه مهم تر پروانه ساخت و نمایش دارد و تمام مراحل قانونی و عرفی را طی کرده است. این دوستان حتی اگر نیت خیر داشته باشند نتیجه عمل شان به سود فرهنگ و هنر اسلامی نیست. گذشته از همه این ها باید به شیوه برخورد هم پرداخت.
منظور شما تندروی‌های ایجاد شده از جانب برخی از گروه هاست؟
منظور من دروغ پردازی‌هاست. آیا کسی که مدعی صیانت از فرهنگ تشیع است، مجاز است برای دفاع از این ارزش ها به دروغ متوسل شود ؟ در شرایط حاضر شعور تماشاگر را نیز زیر سوال برده اند. برای مثال می گویند از یک طفل شش ساله به جای شهید شش ماهه استفاده کرده اند، حال آنکه مخاطب با تماشای اثر متوجه دروغ بودن این گفته می‌شود. در تاریخ و روایات ما آمده منطقه ذوحسم یا ذو خشم، یک منطقه کوهستانی بوده که اولین مواجهه امام حسین(ع) با جناب حر در آنجا اتفاق افتاده است. در دروغ پردازی های آنان اینطور آمده که در فیلم رستاخیز کربلا را یک منطقه کوهستانی نشان می‌دهند در حالی که آن لوکیشن مربوط به آن ملاقات بوده و نه واقعه عاشورا. مگر نه اینکه دروغگویی گناه کبیره است و دروغ کلید همه گناهان است. آنان دروغ را به فیلمی می بندند که می خواهد با اهداف پسندیده ندای آزادی خواهی و عدالت طلبی امام حسین را بار دیگر به گوش جهانیان برساند. بدیهی است که این کار درست نیست.
شما در «دوئل» هم با آقای درویش همراه بودید. این کارگردان در فاصله ساخت این فیلم و «رستاخیز» تغییر کرده است؟
آقای درویش در «رستاخیز» تکامل یافته تر و متعالی تر عمل می‌کردند. ایشان در این اثر بسیار پخته تر و اعجاب انگیز ظاهر شدند . من تا پیش از «رستاخیز» ندیده بودم کسی این چنین برای خلق اثری تلاش و از خودگذشتگی و ایثار به خرج دهد و احتمالا تا پایان عمر خود نیز نخواهم دید.
[1]
شنیده ایم آقای درویش کارگردان بسیار سختگیری است.
سختگیری آقای درویش قبل از هر کس دیگر متوجه خودشان است. ایشان بسیار مأخوذ به حیا هستند و در شرایط سخت فیلمبرداری، اولین کسی بودند که خود را به دل دشواری ها می زدند و اعضای گروه هم به تبعیت از ایشان تا جایی که می توانستند تلاش کردند و به نوعی بر خود سخت گرفتند. ایشان می خواستند با جان و دل فدایی این کار باشند و من شهادت می دهم که این کارگردان خودش جلوتر از عواملش به سمت کار می دوید. کمتر از همه استراحت می کرد و با نظم و وسواسی مثال زدنی کار را دنبال می کرد. دکوپاژ و استوری برد ایشان از ماه ها قبل آماده بود و هرگز پیش نیامد چیزی را سر صحنه بخواهد که از مدت ها قبل فکرش را نکرده باشد و گروه در جریان نباشند. ایشان بسیار هم اهل مشورت و معتقد به خرد جمعی بودند. آقای درویش حتی اهل گلایه کردن یا درد و دل هم نیستند و من وظیفه خودم می دانم که صدای ایشان باشم و به عنوان یک شاهد بگویم که چقدر نگران پروژه بودند و چقدر برای آن خون دل خوردند. تمام کادری که سر صحنه حضور داشتند از بچه های ماهر سینمای ایران بودند. کیست که نداند «رستاخیز» با همت و غیرت خاص آقای درویش و هوش و ذکاوت و مدیریت آقای علی قلی زاده، تهیه کننده اثر، شکل گرفت و حالا می توان گفت از نظر سطح کیفی، و سینمای ایران را چند پله ارتقاء بخشیده است.
شما در «رستاخیز» دستیار اول آقای درویش بودید.
بله من دستیار اول و برنامه ریز پروژه بودم و به غیر از من تیم بسیار خوبی در گروه کارکردانی حضور داشت که جا دارد از آنان تشکر کنیم. سرکار خانم زهرا تحقیقی منشی بسیار منضبط و کاربلد صحنه، محمدرضا مسعودی، حامدبیسادی ، رضا اکبری ارطه و حمیدرضا غفارزاده نیز تیم کارگردانی را تشکیل دادند.
دستیار بودن در فیلمی مثل «رستاخیز» می‌تواند به اندازه چند کارگردانی به بار تجربی و مهارت یک فرد بیافزاید. قبول دارید؟
دقیقا. این توفیق و شانس من بود که در «رستاخیز» در سمت دستیار کارگردان حاضر باشم. چه در مرحله طولانی پیش تولید و چه در زمان فیلمبرداری و چه در مقطع پس تولید در معرض تجربه های بسیار گرانقدر فکری ، هنری و إجرائی قرار گرفتم که امیدوارم چراغ راه م شود و البته در تمام این مدت نیز سعی کردم سرباز خوبی برای این فرمانده ازخودگذشته باشم، فرمانده‌ای که هیچ وقت منیت نداشت اما مدیریت بی نظیری را برای پروژه ایجاد کرد. او کسی بود که صلابت داشت اما از پرخاشگری به دور بود ، خودش در کم خوابیدن ها و کم خوردن‌ها و جستجوگری‌ها پیشتاز بود و نسبت به مسائل فنی و محتوایی نیز یک نگاه آرمانی داشت. او به کم راضی نبود و همیشه می‌خواست بهترین ها را کشف کند.
در پایان حرفی باقی مانده که بخواهید عنوان کنید؟
امیدوارم قدر و ارزش سرمایه هایی مثل درویش و فیلم هایی مثل «رستاخیز» بیشتر درک شود. ساماندهی چنین پروژه بزرگی کار ساده ای نبود و ای کاش از این از خودگذشتگی ها و ایثار و جانبازی تیم بزرگ «رستاخیز» بیشتر تقدیر شود. تقدیری نه به خاطر عوامل این اثر سینمایی بلکه به خاطر تاریخ مذهب تشیع. و همچنین تاریخ فرهنگ و هنر ایران و اسلام . فراموش نکنیم که این فیلم بسیار در ترویج فرهنگ شیعه مثمرثمر خواهد بود. در پایان جمله ای از حضرت امام (ره) نقل می‌کنم. ما مأمور به وظیفه ایم، نه مأمور به نتیجه. ما وظیفه خودمان را انجام دادیم و آقای درویش تکلیفی را که به گردن داشت به خوبی انجام داد و نتیجه این زحمت در تاریخ ماندگار می شود، ضمن اینکه خورشید هرگز پشت ابر نمی ماند و تاریخ قاضی عادلی است که هیچ درهم و دیناری در رأیش تأثیری نخواهد داشت.