عبدالجبار کاکایی گفت: حتی قالب‌های جدید هنری هم بستری مناسب برای انتقال مفاهیم هنری است. حتی نهضت‌های ساخت‌گرایی هم می‌تواند این مهم را انجام دهد اما متاسفانه دانش و اطلاعات معنوی و دینی هنرمندان خیلی کم است.
سوره سینما – عبدالجبار کاکایی، شاعر، در گفت و گو با خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری به تبیین قابلیت هنر برای ارائه معنویت پرداخت. وی در این گفت و گو ابتدا با بررسی سابقه تاریخی ارائه معنویت در قالب های هنری گفت: ما وقتی به تاریخ می نگریم، متوجه می شویم که همواره مفاهیم معنوی در قالب های مختلف هنر درآورده شده و سپس به مخاطب منتقل شده است.
وی در ادامه به وحی اشاره کرده و تصریح کرد: حتی وقتی به ادیان مختلف نظاره می کنیم، متوجه می شویم که خداوند متعال ارائه مفاهیم هنری را در قالب هنر انجام داده است. کتب مقدس یکی از این نشانه های بزرگ اهمیت هنر است. همه کتاب مقدس از جمله قرآن از نظر هنری جایگاه ویژه ای در ارائه مفاهیم معنوی داشته و دارند.
این شاعر افزود: خود قرآن وجوه هنری بسیار مهم و قابل ملاحظه ای دارد که بر ویژگی های دیگرش نیز در برخی ابعاد می چربد؛ چرا که قالب های دیگر این قابلیت بسیط را برای ارائه مفاهیم معنوی ندارند. چنان که حق مطلب ادا شود و همه فهم نیز باشد.
کاکایی سپس در بخش دیگری از سخنان خود به حکما و شعرای تاریخ ادبیات پرداخت و توضیح داد: حتی پیش از این ها اصلی ترین وظیفه هنر در بین حکما و شعرا بیان مفاهیم بسیط و معنوی بود. سعدی و حافظ و بسیاری دیگر از قالب هنر برای ارائه پیام های معنوی بهره بردند.
این شاعر هر چند به ارائه مفاهیم معنوی در قالب های مختلفی اشاره دارد اما در نحوه ارائه معتقد است: قالب های هنری بهترین بستر برای ارائه مفاهیم هنری است. اما نحوه ارائه نیز بسیار مهم هست. یعنی ارائه منقح و دقیق و زیبا و هنرمندانه هم یک شرط مهم است. همان طور که سعدی می فرماید: ناخوش آوازی به بانگ بلند قرآن همی خواند. صاحبدلی بر او بگذشت و گفت: تو را مشاهره چند است؟ گفت: هیچ. گفت: پس این زحمت خود چندین چرا همی دهی؟ گفت: از بهر خدا می خوانم. گفت: از بهر خدا مخوان. گر تو قرآن برین نمط خـــــــــوانی /ببــــــــــری رونق مسلمـــــــــانی.
کاکایی در ادامه گفت: وقتی به ارائه مفاهیم معنوی در قالب هنری می نگریم، می بینیم بهترین آثار و منقح ترین آن ها متعلق به ارائه همین پیام ها است.
وی در پاسخ به این سوال خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری که آیا قالب های جدید هنری نیز قابلیت انتقال مفاهیم معنوی را دارند یا خیر گفت: اوایل انقلاب برخی به صورت کاملا جزمی معتقد بودند که مفاهیم معنوی فقط و فقط می بایست در قالب کلاسیک عرضه شود. در صورتی که این اندیشه جزمانه با آثار بسیار فاخر هنرمندانی همچون سید حسن حسینی، سرکار خان طاهره صفارزاده، سید علی موسوی گرمارودی و… عملا باطل شد.
کاکایی در ادامه تصریح کرد: قالب و ساختار و … هیچ کدام نقش اصلی را هنگام عرضه مفاهیم معنوی بازی نمی کنند بلکه این دانش و انباشت اطلاعات هنرمند است که می تواند یک اثر را مزین به مفاهیم معنوی بکند یا خیر. اطلاعات و دانش اهمیت بسیار فوق‌العاده ای دارد و می‌تواند همه جوانب دیگر را تحت‌الشعاع قرار دهد.
کاکایی ابراز کرد: امروز می بینیم که شعرای معاصر به خوبی می توانند عواطف و احساسات خود را درباره عشق مجازی و اتفاقات دنیوی و غیره معنوی اشعار بسیار خوب و فنی بسرایند ولی وقتی نوبت به بیان مفاهیم معنوی می رسد آثار متولد شده درخشش آثار دیگر را پیدا نمی کند؟ اصلی ترین حلقه مفقوده عدم اطلاعات دقیق است. در بیان مفاهیم معنوی و تجربه های شخصی دینی فوق العاده اهمیت دارد که متاسفانه امروز مورد توجه قرار نمی گیرد.
این شاعر در ادامه به بیان اتفاقی تاریخی درباره نظامی گنجوی پرداخت و گفت: ارائه هنرمندانه مفاهیم نیز از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و اصلا این طور نیست که مفاهیم به صراحت بیان شوند. نظامی بسیاری مفاهیم را در قالب قصه های عاشقانه مطرح کرده است. او وقتی می خواست داستان خسرو و شیرین را به نظم درآورد یک مسلمانی به او مراجعه می کند، وی می گوید چرا یک داستان اساطیری را به جای یک داستان معنوی می نویسی؟ نظامی در پاسخ به او توضیح می دهد که وی با به نظم درآوردن این ماجرا اتفاقا می خواهد مفاهیم معنوی و دینی را بیان کند.