داریوش یاری کارگردان مستند «کربلا جغرافیای یک تاریخ» گفت: این فیلم را فقط با یک درصد از بودجه ساخت فیلم‌های آثار فاخر ساختیم.
به گزارش سوره سینما [1] ، شامگاه یکشنبه ۲۶ مهرماه در شصت و یکمین برنامه «سینماروایت» فیلم مستند – سینمایی «کربلا جغرافیای یک تاریخ» به کارگردانی داریوش یاری با حضور عباس کریمی منتقد و کارشناس سینما، سید مهدی موسویان طراح صحنه و لباس فیلم و رسول شادمانی مجری و کارشناس در مجموعه فرهنگی اسوه مورد نقد و بررسی قرار گرفت .
داریوش یاری کارگردان این فیلم مستند – سینمایی که بزودی اکران عمومی آن در سینماهای سراسر کشور آغاز خواهد شد گفت: ترجیح می دهم در این جلسه طبق معمول همیشه از سختی های کار حرفی نزنم و جلسه به سمت خاطره گویی نرود چون کسانی که در حوزه سینما و تلویزیون کار می کنند به خوبی با مشکلات فیلمسازی آشنا هستند.
فیلم با یک درصد از بودجه فیلم‌های فاخر تولید شده است
وی در عین حال تاکید کرد: ما این فیلم را فقط با یک درصد از بودجه ساخت فیلم های آثار فاخر ساختیم و هیچ راهی نداشتیم مگر اینکه یک فیلمنامه ۸۰ صفحه ای کاملا مشخص داشته باشیم مگر اینکه برای همه ی ۳۷۰ پلان فیلم؛ استوری برد داشته باشیم مگر اینکه ۲۱ جلسه دورخوانی برای تفهیم استوری برد داشته باشیم لذا این فیلم به گونه ای نبود که سر صحنه ، هوس کنیم مثلا یک پلان اتفاقی بگیریم بلکه باید از قبل همه چیز روی کاغذ نوشته می شد.
یاری ادامه داد: خدا را شاکرم و از امام حسین(ع) هم ممنونم که کمک کرد تا ما بتوانیم این فیلم را در کمتر از یکماه جمع و جور کنیم و یکبار دیگر به خودمان ثابت کنیم اگر ایمان و حال خوب وجود داشته باشد می شود کار کرد.
فیلمسازان احترام همدیگر را حفظ کنند
این کارگردان کشورمان با بیان اینکه امیدوارم هر کسی در هر فضایی که فیلم می سازد احترام دیگر فیلمسازان را حفظ کند تصریح کرد: متاسفانه امروز وضعیت به گونه ای شده که گویا هیچ گروهی از فیلمسازان ، گروه دیگر را قبول ندارند و در این بلبشو ، معمولا کسانی بیشتر قربانی می شوند که فیلم های تاریخ اسلام را تولید می کنند – البته نه همه آنان –
نگاه من به عاشورا یک نگاه حماسی است
کارگردان فیلم مستند – سینمایی« کربلا جغرافیای یک تاریخ» که تاکنون توانسته جوایز زیادی را در داخل و خارج از کشور کسب کند یادآور شد: نگاه من به واقعه عاشورا یک نگاه حماسی است و همواره دوست دارم این موضوع را مطرح کنم که واقعا چگونه شده است که این «حادثه» به «حماسه» تبدیل شده است؟ لذا در این فیلم تلاش کردم این موضوع را در فیلم با سر و شکل منسجم تری انجام بدهم و نمی دانم معنای این کار «دغدغه» است یا دیوانگی!
با ساخت «کربلا جغرافیای تاریخ» حالم خوب است
داریوش یاری گفت: خیلی دوست داشتم فیلم « کربلا جغرافیای یک تاریخ »را بسازم و اگر این فیلم را نمی ساختم عطش من نسبت به سینما پایان نداشت اما با ساختن این فیلم حالم خوب است و احساس می کنم آن کاری را که می بایست می کردم را انجام دادم بنابراین خیلی نگران قضاوت مردم نبودم. چون دوست داشتم با هر سختی که وجود داشت این فیلم را بسازم.
ملاک ما در این فیلم حادثه نبود بلکه حماسه بود
وی با بیان اینکه سعی کردم در این فیلم از حادثه بگذرم تا به حماسه برسم اضافه کرد: ما نمی خواستیم در این فیلم از «حادثه» صحبت کنیم چون هنگامی که از حادثه صحبت می کنید به این معنا خواهد بود که مردم باید حتما گریه کنند. شاید به همین دلیل بود که تلویزیون ساخت این فیلم را نپذیرفت – در حالی که این فیلم قرار بود اول در تلویزیون ساخته شود اما بعد از اینکه تلویزیون از تولید سرباز زد این فیلم را با حوزه هنری کار کردم – شما در حادثه مجبوری گریه کنید اما در حماسه شما وقتی از سالن سینما خارج می شوید به خودت تلنگر می زنید و احساس می کنید که شما هم امام حسین(ع) و یارانش را دوست دارید.
آنقدر فشارها زیاد بوده که رسما به غلط کردن افتادم!
داریوش یاری با اشاره به دردسرهای فیلم که تاکنون برایش مشکل ساز شده است ادامه داد: درد سرهای زیادی برای گرفتن پروانه نمایش و اکران این فیلم و … را پشت سر گذاشتم و این درد سرها من را خیلی اذیت کردند به طوری که مدتی است آنقدر به من سخت می گذرد و گاهی اوقات به حدی این فشارها و اذیت ها زیاد بوده که یک جاهایی به حدی رسیدم که دوست داشتم با صدای بلند اعلام کنم که رسما غلط کردم فیلمی در مورد حسین بن علی ساختم! و متاسفانه بیشتر درد سرهای من هم، با بچه حزب اللهی ها بوده است و احساس کردم یکبار دیگر، مدعیان دین خدا در حال شمشیر کشیدن هستند.
[2]
«کربلا جغرافیای یک تاریخ» برای من تبدیل به گودال قتلگاه شده!
وی با بیان اینکه فیلم «کربلا جغرافیای یک تاریخ» برای داریوش یاری تبدیل به گودال قتلگاه شده است اظهار داشت: اگر قرار است فقط یک عده از امام حسین(ع) فیلم بسازند بروند بسازند. اگر قرار است فقط یک عده در مورد حسین بن علی (ع) حرف بزنند و روایت خودشان را از ایشان که همانا استحکام قدرت است روایت کنند بروند بسازند چرا مرا اذیت می کنند.
سید مهدی موسویان طرح صحنه و لباس فیلم مستند – سینمایی « کربلا جغرافیای یک تاریخ» در این جلسه گفت: خوشحالم که بار دیگر و بعد از همکاری در سریال مختارنامه و فیلم محمد رسول الله (ص) توانستم با همکاری در فیلم «کربلا جغرافیای یک تاریخ» نسبت به خاندان اهل بیت، عرض ارادت داشته باشم.
این فیلم یکی از پروژه های سخت زندگی من بود
وی با اشاره به سختی تولید و با بیان اینکه این پروژه یکی از کارهای خیلی سخت من محسوب می شود افزود: این پروژه، یکی از پروژه های خیلی سخت من بود و متاسفانه ما از نظر مالی و زمانی خیلی در مضیقه بودیم.
خور بیابانک، لوکیشن اصلی فیلم بود
این طراح صحنه و لباس که سابقه همکاری در این سمت را در پروژه های مختارنامه و محمد رسول الله (ص) ساخته مجید مجیدی را نیز داشته است افزود: ما برای تولید ۸۰ دقیقه ای این فیلم فقط ۳۵ جلسه وقت داشتیم این درحالی است که ما در پروژه های مختارنامه و محمد رسول الله(ص) برای انتخاب لوکیشن؛ زمان کافی داشتیم اما در این فیلم زمان نداشتیم و مجبور بودیم مکانی را بیابیم که هم لوکیشن مکه و هم لوکیشن دشت نینوا را بسازیم و بعد از تحقیق به منطقه خور بیابانک رسیدیم.
استفاده از بخشی از اکسسوار فیلم محمد(ص)
وی گفت: ما در این پروژه به لحاظ زمانی، خیلی در ساخت آکسسوارها مشکل داشتیم و در مقطعی مجبور شدیم بخشی از آکسسوار فیلم «محمد رسول الله» (ص) را که من خودم طراحی کردم قرض بگیریم و در بخش لوکیشن نیز از لوکیشن های مختارنامه کمک گرفتیم این درحالی است که هم اکنون بخش اعظم لوکیشن های سریال مختار نامه در حال نابودی است!
بهره گیری کارگردان از «تعزیه مدرن» برای روایت فیلم
«عباس کریمی» منتقد و کارشناس سینما نیز در این جلسه اظهار داشت: نکته ای که در فیلم بارز است استفاده از یک نوع تعزیه مدرن است که شاید بهره گیری از این نوع تعزیه بیشتر به دلیل کم هزینه بودن فیلم بوده است. گاهی اوقات برخی از محدودیت ها ؛ باعث ابتکارات و اختراعات می شود که کمک می کند ما با این فیلم همذات پنداری بیشتری داشته باشیم و هنگامی که فیلم را نگاه می کنیم احساس خستگی نکنیم و چه بسا اگر فیلم طولانی تر هم می بود باز هم ، قابل تحمل بود چرا که یکسری ابتکارات در فیلم وجود دارد که می تواند برای مخاطب جذاب باشد.
رویارویی مخاطب با یک فیلم مستند روایی
عباس کریمی با بیان اینکه ما با یک فیلم مستند روایی که به بازآفرینی واقعیت می پردازد روبرو هستیم تصریح کرد: ما در این فیلم، با تعزیه به صورت مستقیم سروکار داریم، یک جاهایی به دلیل محدودیت هایی؛ از ماکت استفاده شده و به نوعی شاهد یک تعزیه مدرن با ساختارهای امروزی هستیم. یک جاهایی از فیلم شاهد نقاشی های قهوه خانه ای و پرده خوانی مواجهه هستیم و در بخش هایی از فیلم نیز ما با عزاداری مستقیم مردم روبرو هستیم که در لابه لای فیلم مورد استفاده قرار گرفته تا قدری از یکدستی فیلم کاسته شود و به تنوع و تغییر فیلم کمک کند.
فیلم به جزئیات توجه کافی داشته است
این منتقد منتقد اضافه کرد: این فیلم اگر موضوع دیگری به غیر از عاشورا می داشت شاید برای ما آنقدر جذاب و دیدنی نبود که البته یک بخش از این جذابیت به علاقه و عشق ما به امام حسین(ع) برمی گردد و بخش دیگر آن این است که این فیلم با دیگر فیلم ها متفاوت است و تفاوت آن هم به ساختار و زاویه نگاه کارگردان برمی گردد. ضمن اینکه در این فیلم به خوبی به جزئیات که شاید در نگاه اول ؛ پنهان باشد توجه جدی شده است.
رعایت نمادها و نشانه‌های تعزیه در فیلم
موضوع رنگها، مساله دیگری بود که کریمی به آن اشاره کرد و یادآور شد: رنگها در این فیلم متناسب با تعزیه انتخاب شده است و این جزئیات در طراحی لباس ها و دکورها هم به خوبی مشهود است و چه خوب است که ما با فیلمی روبرو هستیم که به درستی با نمادها و نشانه ها توجه کرده است.
به گفته وی، موسیقی ساخته شده این فیلم که توسط مجید انتظامی خلق شده است به خوبی با فیلم و فضای این اثر هماهنگی دارد و یکی از عناصری است که به مخاطب کمک می کند بدون خستگی؛ فیلم را تا پایان تماشا کند.
فیلم مخاطب را به تفکر می اندازد
عباس کریمی با بیان اینکه این فیلم از یک ساختار خطی برخوردار است اظهار داشت: فیلم از زمان حضرت رسول (ص) شروع می شود و به عزاداریهای امروزی امام حسین (ع) می رسد و ما با موضوعی مثل «کربلا» و «واقعه عاشورا» روبرو می شویم و این حادثه آنقدر بزرگ است که می شود برای هر کدام از این جزئیات یک رمان و فیلم ساخت و کارگردان اثر برای اینکه می خواهد در مورد همه ابعاد ماجرا صحبت کند، نریشن را به گونه ای انتخاب کرده که در آن هیچ تفسیر، تاویل و تحلیلی موجود نباشد و تنها روایت صرف باشد و این روایت صرف باعث خواهد شد تا هنگامی که فیلم به پایان می رسد مخاطب با خودش فکر کند به عنوان بازماندگان تشیعی که بخشی از آن را عاشورا و کربلا را رقم زده است چه وظیفه ای دارد؟ لذا به تفکر انداختن مخاطب توسط این فیلم ؛ یکی از ارزش های فیلم تلقی می شود ضمن اینکه فیلم به لحاظ محتوایی، فیلم خوبی است.
انتخاب قاب ها، انتخاب هوشمندانه‌ای بوده است
وی با بیان اینکه انتخاب قاب های فیلم؛ انتخاب های هوشمندانه ای بوده است که هر کدام به منزله یک عکس مستقل عمل می کنند. تاکید کرد: ما تاکنون فیلم های متعددی از عاشورا دیده ایم اما هیچگاه از دیدن آنان خسته نشدیم یکی از دلایل آن این است که در وجود تک تک ماها، پس زمینه های عاشورا وجود دارد و بخش دیگر آن به عظمت این واقعه و به چند بُعدی این واقعه برمی گردد و این ابعاد مختلف عاشورا موجب شده که دست فیلمسازان برای خلق یک اثر تازه همچنان باز باشد که خوشبختانه این امر در این فیلم به خوبی رعایت شده است.
تلویزیون این فیلم را رد می کند اما در عوض خزعبلات می سازد!
کریمی با اشاره به اینکه به گفته کارگردان ، این فیلم اول قرار بوده است برای تلویزیون ساخته شود اما تلویزیون به دلایلی از این کار سرباز زده است تصریح کرد: متاسفانه باید به حال هنر این کشور تاسف خورد که کسانی در تلویزیون برای هنرمندانی مثل آقای داریوش یاری تعیین و تکلیف می کنند که هیچ شناختی از مقوله هنر و تلویزیون ندارند و تولید این فیلم خوب و ارزشمند را در تلویزیون رد می کنند اما تا دلتان بخواهد خُزعبلاتی که سبک و سیاق سالهای دهه ۶۰ را دارند را با افتخار تصویب و پخش می کند ! امیدوارم که آقای یاری و دیگر دوستانی که در این زمینه کار می کنند با دیدن چنین برخوردهایی دلسرد نشوند و همچنان به کارشان ادامه دهند.
تلویزیون بیشتر به فکر جذب اسپانسر است تا بحث محتوا
وی گفت: در سالهای اخیر تلویزیون فقط به دنیال جذب اسپانسر و تبلیغ اسپانسرها حرکت کرده است و گویا مباحث محتوایی در تلویزیون گم شده است.
معرفی کتاب «ساختن فیلم مستند»
رسول شادمانی مجری و کارشناس این برنامه با اشاره به کتاب « ساختن فیلم مستند» ترجمه جمال آل احمد افزود: این کتاب ارزشمند از مجموعه انتشارات ساقی است که بیشتر در زمینه چاپ کتابهای هنری و بویژه سینمایی فعالیت می کند. این کتاب برگرفته از تجربیات و علوم آکادمیک برخی از فیلمسازان و مستندسازان مطرح جهان است که با قیمت ۱۱ هزار تومان در بازار موجود است.
به گفته مجری این برنامه؛ سینما روایت؛ یکشنبه هفته آینده به دلیل سوم امام، برنامه ای نخواهد داشت و برنامه آینده آن دهم آبان خواهد بود که متعاقبا نام فیلم اعلام خواهد شد.