- سوره سینما - http://www.sourehcinema.ir -

یک بررسی موردی و نگاهی به سیگنال‌های منفی منتقدانی که فیلم «محمد رسول‌الله(ص)» را دوست نداشتند

Mohammad-oscar

به گزارش سوره سینما [1]، حالا چند روزی از این خبر عجیب می‌گذرد. فیلم سینمایی محمد رسول الله(ص) از سوی آکادمی اسکار پذیرفته نشد. ۹ فیلم در بخش خارجی‌زبان اسکار انتخاب شدند و آسیا و ایران در این فهرست هیچ نماینده‌ای ندارد.

آکادمی اسکار طبق قواعد برگزاری جشنواره‌ها دلیل عدم انتخاب نماینده ایران در بخش خارجی را اعلام نکرده است. هنوز مجیدی مجیدی واکنشی به این اقدام نداشته است. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی این رفتار اسکار را سیاسی خوانده و تهیه‌کنندگان فیلم بیانیه دادند: مطمئنیم انتخاب و یا عدم انتخاب فیلم توسط آکادمی محترم اسکار از ویژگی‌های والای مضمونی و فنی فیلم نمی‌کاهد.

هنوز یک ماه از انتشار خبر ارسال نامه‌ای مشکوک علیه این فیلم نمی‌گذرد. نامه‌ای با امضای فیلم‌سازان و سینماگران مستقل ایران به موسسات و نهادهای رسانه‌ای و برگزارکنندگان جشنواره‌های سینمایی در سطح جهان ارسال شده بود که در آن فیلم سینمایی محمد رسول الله(ص)-نماینده معرفی شده ایران به آکادمی اسکار -فیلمی غیرمرتبط با بدنه سینمای ایران و فیلمی حاکمیتی خوانده شده است.

اما آنچه در تمام چهار ماه گذشته زیرپوست برخی از رسانه‌های مکتوب و مجازی رفته است، میوه‌ای جز این را برای فیلم محمدرسول الله(ص) به بار نمی‌آورد. برای فرار از کلی‌گویی تنها یکی از نمونه‌های موفق عملیات رسانه‌ای مخالفان فیلم را با هم ببینیم:

ماهنامه تجربه در شماره آبان خود پرونده‌ای برای فیلم محمد رسول الله(ص) منتشر کرده بود. در بخشی از این پرونده و در گزارشی با عنوان «یک انتخاب پیش بینی شده» خبرنگار این نشریه به سراغ ۹ منتقد سینمایی رفته است و از آن‌ها این سه سوال را پرسیده است:

فکر می‌کنید معمولا چه ویژگی‌هایی در انتخاب اثر از سوی ایران برای اسکار مدنظر قرار می‌گیرد؟

فکر می‌کنید فیلم آقای مجیدی چقدر در اسکار می‌تواند موفقیت کسب کند؟

به نظر شما حق چه فیلمی بود که امسال در اسکار قرار بگیرد؟

tajrobe1

این گروه از منتقدان شامل: هوشنگ گلمکانی، نیما حسنی نسب، ناصر صفاریان، روبرت صفاریان، عباس یاری، شاهرخ دولکو، مازیار فکری ارشاد، طهماسب صلح جو و محمد گبرلو هستند. نکته جالب اینجا بود که غیر از دو نفر باقی این افراد همگی مخالف حضور و معرفی فیلم مجید مجیدی در اسکار هستند. از میان این نام‌های آشنا برای اهالی سینما و مطبوعات تنها محمد گبرلو و عباس یاری نسبت به نماینده ایران در بزرگترین فستیوال سینمایی جهان موافق بوده‌اند. از این جالب‌تر هم آن است که فیلم منتخب منتقدین سینمایی برای اسکار «ماهی و گربه» شهرام مکری است!

نیما حسنی‌نسب: به نظرم مطلقا فیلم محمد (ص) نمی‌تواند در اسکار موفقیتی کسب کند. تنها فیلمی که به نظرم شانس بیشتری در رقابت اسکار داشت فیلم «ماهی و گربه» بود.

ناصر صفاریان: فیلم محمد(ص) را فیلم خوبی نمی‌‌دانم نهایتا یک فیلم متوسط است.

روبرت صافاریان: فکر نمی‌کنم فیلم محمد(ص) انتخاب خیلی مناسبی برای اسکار باشد.

طهماسب صلح‌جو: فیلم «ماهی و گربه» شانس بیشتری برای موفقیت داشت.

tajrobe2

اگر بخواهیم ساده به موضوع بنگریم منتقدین متنفذ سینما و مطبوعات ایران در یک پیش بینی حرفه‌ای از خبر از رفتار اسکار داده‌اند اما اگر کمی با پیچیدگی‌های رسانه‌ای آشنا باشیم و از فضاسازی‌هایی که برای فیلم محمد رسول الله(ص) در سطح بین المللی آگاهی داشته باشیم موضوع کمی فرق می‌‌کند.

آیا برای آکادمی اسکار نظرات منتقدین باسابقه و قدیمی یک کشور اهمیت ندارد؟ آیا وقتی عده‌ای از رسانه‌های مکتوب با استفاده از عقبه روشنفکری رویکرد اپوزسیون و مخالف با این پروژه ملی گرفتند تاثیری در فضای رسانه‌ها و فستیوال‌های خارجی نمی‌گذارد؟ آیا این نوع عملیات رسانه‌ای پازل نامه موسوم به سینماگران مستقل را تکمیل نکرده است؟

هرچند نمی‌شود تک تک افرادی که نظرات شخصی خود را بدون درنظر گرفتن سناریوی تولیدکنندگان، اظهار کرده‌اند را مقصر اساسی دانست اما ساده‌انگاری است اگر نوع پرداخت منفی مطبوعاتی از جمله ماهنامه تجربه را فقط محدود به فضای سینمایی داخلی بدانیم.گو اینکه رفتارشناسی و سابقه آکادمی مملو از حذف‌های مستبدانه‌ای از این دست باشد.

اما آیا فقط «دیگران» مقصرند؟ آنچه در این بین ناگفته مانده است ضعف بخش بین الملل سازمان سینمایی در بهره‌برداری از یک زمینه کم‌نظیر در دیپلماسی فرهنگی است. در حالی که پروژه عظیم فیلم محمد رسول الله(ص) از نبود روابط عمومی مناسب و روابط بین الملل قوی رنج می‌برد، هیچ یک از بخش‌های مرتبط با حوزه سینمای جهان در سازمان سینمایی نتوانستند نقش خود را در این خصوص ایفا نمایند. حجت الله ایوبی در پرونده خود یک موقعیت ایده‌آل را از دست داد. سال‌های سال بعد، او این ناکامی را فقط با انگ و اتهام زدن به خارجی‌ها می‌تواند تسکین ببخشد.

منبع: فارس [2]