سوره سینما [1]– احسان سالمی [2]: دو ماه پیش بود که گزارشی در ارتباط با آثار حاضر در سی‌وسومین جشنواره فیلم فجر که هنوز بعد از گذشت یک سال فرصتی برای اکران نیافته‌اند، در «سوره سینما» منتشر کردیم (اینجا [3]) و از این موضوع گفتیم که اکران نشدن بسیاری از آثار حاضر در جشنواره فیلم فجر در فرصت یکساله‌ی میان هر دوره برگزاری آن، تبدیل به سنتی قدیمی در سینمای کشورمان شده است که نشان‌دهنده عدم تناسب تولید و پخش در سینمای ایران است.
البته در همان زمان نیز عده‌ای معتقد بودند که مدیران سینمایی می‌توانند در همین فرصت کوتاه، بخش زیادی از این آثار را روانه اکران کنند. موضوعی که در عمل اتفاق نیفتاد و تعداد زیادی از این آثار در فاصله یک هفته مانده به آغاز سی‌و‌چهارمین جشنواره فیلم فجر، همچنان در صف اکران قرار دارند و آن دسته از آثاری هم که شانسی برای اکران شدن پیدا کردند، به علت تعداد زیاد درخواست‌ها یا نسبت به تعداد کم سینماهای اختصاص یافته به آنها معترض بودند یا نسبت به زمان کوتاهی که در اختیارشان قرار گرفته است.
در هرصورت حالا که یک هفته تا برگزاری دوره جدید این جشنواره مانده است، فرصت خوبی است تا با هم نگاهی دوباره به آثار جشنواره فجر سال گذشته داشته باشیم تا ببینیم کدام آثار هنوز هم در صف طولانی اکران درجا میزنند؟
۱.کوچه بی نام
یکی از مهمترین فیلم‌های این گزارش، «کوچه بی‌نام» به کارگردانی هاتف علیمردانی است. فیلمی که روایتگر داستان دو خانواده است که در یکی از محله‌های جنوب شهر تهران زندگی می‌کنند و درگیر اتفاقاتی می‌شوند که پرده از رازهایی قدیمی برمی‌دارد.
این فیلم که تهیه‌کنندگی آن برعهده منصور لشگری قوچانی است، سال گذشته در جشنواره فیلم فجر مورد توجه منتقدین قرار گرفت ولی حالا پس از گذشت یک سال هنوز نتوانسته راهی پرده نقره‌ای سینماها شود. البته چندی پیش قرار بود اکران آن در سینماهای سراسر کشور آغاز شود و حتی تبلیغات محیطی آن نیز در سطح شهر تهران آغاز شده بود ولی به علت برخی از مشکلات، اکران آن به تعویق افتاد تا در نهایت تصمیم بر آن شود که این اثر اکران خود را از روز ۲۳ بهمن امسال و درست یک روز بعد از اتمام دوره سی‌و‌چهارم جشنواره فیلم فجر، آغاز کند.
۲.تگرگ و آفتاب
ششمین ساخته رضا کریمی فیلمی جنگی است که در آن تنها سه سکانس جنگی وجود دارد و ایده اولیه آن نیز برگرفته از داستان «داش آکل» صادق هدایت است!
همین توضیح کوتاه کافی است تا مشخص شود که «تگرگ و آفتاب» چگونه اثری است. فیلمی که داستان رزمنده جوانی به نام یحیی را روایت می‌کند که در یکی از مرخصی‌های خود و در جریان یک موقعیت خاص درگیر ماجراهایی عاشقانه می‌شود.
در این فیلم بازیگران چون پریوش نظریه، جواد عزتی، اصغر همت، پیام دهکردی، مهران احمدی و سحر قریشی ایفای نقش کرده‌اند ولی دو بازیگر اصلی آن که قرار است بار اصلی ماجرای عاشقانه فیلم را بر دوش بکشند، کسری عزیزی و پردیس احمدی هستند که هیچکدام تا پیش از این تجربه چندانی در بازیگری نداشتند و شاید به همین خاطر باشد که فیلم بعد از جشنواره نتوانست از میان صف طویل فیلم‌های در مسیر اکران راهی برای خود باز کند.
۳.مرگ ماهی
این فیلم نیز از جمله آثاری است که با وجود بهره‌گیری از تعداد زیادی چهره‌های سینمایی و نداشتن ممیزی خاصی هنوز نتوانسته راهی پرده سینماها شود. «مرگ ماهی» پربازیگرترین فیلم دوره گذشته جشنواره فجر است که پروانه نمایش آن در مرداد ماه سال جاری صادر شد و قرار بود در مهرماه امسال روانه اکران شود، اما هنوز هم نتوانسته بر پرده سینماهای کشور به نمایش درآید.
فیلمی که تکمیل کننده سه گانه سید روح الله حجازی در ارتباط با موضوع خانواده بود و در واقع ادای دینی از سوی او به فیلم «مادر» مرحوم علی حاتمی محسوب می‌شد.
۴.شرفناز
حسن نجفی فیلمنامه نویس و کارگردان سینمای ایران در پنجمین ساخته سینمایی خود به سراغ یک قصه واقعی رفته است و با ساخت «شرفناز» داستان یک زن بلوچ پاکستانی را روایت می‌کند.
نجفی در روایت فیلم خود علاوه بر پرداختن به داستان کسی که به خاطر مشکلات اقتصادی، ذات آدمیت خود را فراموش کرده است، سعی کرده به دردهایی جهانی همچون ترور، افراط گرای های اندیشه ای و رفتاری، ناملایمات منطقه ای نیز بپردازد.
حمیرا ریاضی، ضرغام استادی اصل، علی اوسیوند، ایوب افشار، سعید گل بچه، خلیل خانی و یاسمن اوسیوند از جمله بازیگران این فیلم هستند.
۵.فرار از قلعه رودخان
فیلمی به کارگردانی غلامرضا رمضانی و تهیه کنندگی حسن آقاکریمی که در آن بازیگرانی چون محمد بحرانی، سیروس همتی، شکرخدا گودرزی، علیرضا مهران، حمیدرضا فلاحی و گروهی از دانش آموزان شهرستان میبد یزد ایفای نقش می‌کنند.
داستان این فیلم در ارتباط با گروهی از دانش آموزان شهرستان میبد است که برای اردویی دو روزه به شمال کشور می‌روند ولی در آستانه رفتن به سمت دریا برنامه آنها توسط مسؤلین مدرسه تغییر می‌کند، که این تغییر برنامه مسایل و مشکلاتی را در پی دارد.
در اردیبشهت ماه امسال حسن آقاکریمی تهیه کننده این فیلم در مصاحبه‌ای از عقد قرارداد با موسسه شکوفا فیلم برای پخش این فیلم خبر داد و اعلام شد که زمان اکران اثر مهرماه خواهد بود ولی هنوز با گذشت پنج ماه از زمان مشخص شده، این فیلم اکران نشده است.
۶.قول
فیلم سینمایی «قول» ساخته محمد علی طالبی است که به علت برگزیده شدن در جشنواره فیلم کودک اصفهان سال گذشته و به منظور اجرای سیاست‌های تشویقی سازمان سینمایی از تولید آثار سینمایی کودک و نوجوان به طور مستقیم وارد در بخش سودای سیمرغ سی و سومین جشنواره فیلم فجر شد.
این فیلم که بر اساس داستانی از ماریون دین بائر توانسته بود ۶ جایزه در بخش‌های مختلف از جمله پروانه زرین بهترین فیلم بلند را در بیست و هشتمین جشنواره فیلم کودک اصفهان از آن خود کند، پس از حضور در جشنواره فیلم فجر سال گذشته قرار بود به سرعت روانه اکران شود، ولی هنوز هم به سرنوشت مشخصی در اکران دست پیدا نکرده است.
۷.آزادی مشروط
«آزادی مشروط» اولین ساخته حسین مهکام است که سال گذشته در بخش نگاه نو سی و سومین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت. داستان این فیلم اجتماعی در ارتباط با زیرساخت‌های فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی جامعه است.
حسین مهکام که پیش از این بیشتر به واسطه نگارش فیلمنامه‌هایی چون «برف»، «اسب حیوان نجیبی است» و «هیچ» شناخته می‌شد، در اولین ساخته خود به سراغ روایت ۳ روز از زندگی خانواده‌ای رفته است که مشکل بزرگی دارند که می‌خواهند آن را برطرف کنند.
رامبد جوان مجری برنامه خندوانه در این فیلم نقشی جدی و متفاوت را ایفا کرده است و در کنار او بازیگرانی چون هنگامه قاضیانی، شاهرخ فروتنیان و حسین پاکدل به ایفای نقش پرداخته‌اند.
حسین مهکام نویسنده و کارگردان این فیلم چندی پیش در مصاحبه‌ای با اشاره به اینکه در حال حاضر منتظر اکران فیلم سینمایی «آزادی مشروط» است، گفته بود: «این فیلم سینمایی قرار بود همین روزها و در فصل پاییز اکران شود که البته هنوز محقق نشده است.»
۸.بدون مرز
«بدون مرز» ساخته امیرحسین عسگری یکی از فیلم‌هایی بود که در جشنواره سال گذشته از آن استقبال نسبی به عمل آمد و توانست سیمرغ بخش نگاه نو را نیز از آن خود کند.
داستان فیلم در مورد پسری است که هر روز برای ماهیگیری به کشتی به گل نشستهای در نقطه صفر مرزی پا می‌گذارد و آنجا را به محلی برای آرامش خود تبدیل کرده، اما حضور غریبه‌ای این آرامش به هم می‌زند.
علیرضا بالری، زینب ناصرپور، آرش مهربان و ارسلان علی پوریان که هیچ کدام از آنها چهره مشهور سینمایی نبودند، نقش‌های اصلی این فیلم را ایفا می‌کنند.
این فیلم در سه قسمت بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلمنامه بخش نگاه نو سی و سومین جشنواره فیلم فجر نامزد شده بود و توانست تندیس بلورین «جایزه ویژه هیئت داوران» را در این بخش از آن خود کند.
تهیه کننده این فیلم در اردیبهشت ماه امسال از تلاش خود برای اکران آن در گروه هنر و تجربه خبر داده بود، اما همچنان خبری از اکران آن نشده است.
۹.چاقی
«چاقی» اولین فیلم سینمایی راما قویدل در مقام کارگردان است که تهیه‌کنندگی آن حاصل همکاری مشترک علیرضا جلالی و حمید آخوندی است که سال گذشته توسط هیئت انتخاب فیلم‌های بخش مسابقه نگاه نو سی و سومین جشنواره فیلم فجر برای حضور در این بخش انتخاب شد.
قویدل که پیش از این ساخت مجموعه‌ها و فیلم‌های تلویزیونی متعددی را در کارنامه خود به ثبت رسانده بود، در اولین تجربه سینمایی خود بازیگران سرشناسی چون علی مصفا، لادن مُستوفی، مهسا کرامتی، حمید فرخ‌نژاد و امید روحانی را برای ایفای نقش‌های اصلی فیلم خود انتخاب کرده است.
راما قویدل چند روز پیش در مصاحبه با خبرگزاری مهر درباره زمان اکران این فیلم سینمایی گفته بود: «مدتی پیش برای اکران این فیلم سینمایی قرارداد بسته شد و من هم مانند هر صاحب اثری دوست داشتم این فیلم را روی پرده ببینم ولی متاسفانه خبری از اکران فیلم نشده است و به نظر می رسد مدیر پخش فیلم «چاقی» تا این لحظه نتوانسته فرصتی برای اکران فیلم فراهم کند.»
۱۰.دو
«دو» اولین تجربه‌ی تهیه‌کنندگی پرویز پرستویی است که کارگردانی آن برعهده سهیلا گلستانی بازیگر با سابقه سینما است که پیش از این در در فیلم‌هایی چون «مهمان داریم»، «سه روز بیداری» و «امروز» با او همبازی شده بود.
این فیلم که مضمونی اجتماعی دارد در سی و سومین جشنواره فیلم فجر نتوانست مورد توجه منتقدین و مخاطبین قرار بگیرد و با انتقادات فراوانی رو به رو شد، هرچند که علاوه بر پرویز پرستویی، مهتاب نصیرپور و مهرانه مهین ترابی نیز در آن ایفای نقش کردند.
سرنوشت اکران این فیلم نیز هنوز در هاله‌ای از ابهام است.
۱۱.دریا و ماهی پرنده
مهرداد غفارزاده سال گذشته با فیلم سینمایی «دریا و ماهی پرنده» دومین تجربه سینمایی خود را بعد از فیلم موفق «گیرنده» کسب کرد که در گروه هنر و تجربه جشنواره سی وسوم حاضر شده بود ولی نتوانست موفقیت چندانی به دست بیاورد.
داستان فیلم در مورد نوجوانی ۱۷ ساله به نام احسان است که نه توانایی تکلم و نه توانایی شنیدن دارد و بدون ارتکاب جرم در مرکز بازپروری نوجوانان بزهکار در یک منطقه محروم به سر می برد. احسان چند بار تلاش به فرار از مرکز بازپروری می کند و این سرآغاز مسائلی جدید در زندگی او است.
این فیلم که تاکنون حضور موفقی در جشنواره‌های خارجی داشته است، همچنان در دو راهی میان اکران عمومی و اکران در گروه هنر و تجربه است. موضوعی که مهرداد غفارزاده کارگردان آن در موردش گفت: «با توجه به شرایط اکران هنر و تجربه و اکران عمومی، راغبم فیلم «دریا و ماهی پرنده» در بخش عمومی و سطح گسترده نمایش داده شود چون حق فیلمی که در جشنواره‌های داخلی و خارجی از جمله همدان، مسکو و کره جایزه گرفته و مورد استقبال عموم واقع شده، اکران گسترده و عمومی است.»
۱۲.نزدیکتر
فیلم سینمایی «نزدیکتر» سال گذشته در بخش مسابقه نگاه نو سی و سومین جشنواره فیلم فجر حضور پیدا کرده بود.
مصطفی احمدی کارگردانی این فیلم را برعهده دارد که برای اولین اثر خود توانسته از حضور چهره‌هایی چون صابر ابر، پارسا پیروزفر، پگاه آهنگرانی، نازنین فراهانی، محمد بحرانی، شیرین یزدانبخش و ستاره اسکندری بهره ببرد تا روایتگر داستان خانواده‌ای باشد که بعد از مدت‌ها دور هم جمع می‌شوند و در این دورهمی دچار اتفاقات و مشکلاتی می‌شوند.
در شهریور ماه امسال بود که مصطفی احمدی در گفتگویی از اکران این فیلم در آبان ماه و بعد از تاسوعا و عاشورای حسینی خبر داده بود که البته عدم اکران این فیلم نشان دهنده اشتباه بودن این خبر است.
۱۳.رئال- انیمیشن «مبارک»
فیلم سینمایی رئال- انیمیشن «مبارک» اثری به کارگردانی «محمدرضا نجفی امامی» و با بازی الناز شاکردوست، امیر رهبری، تورج نصر، منوچهر آذر و حسن کریم‌‌خان‌زند است که داستان پیرمرد نقالی را روایت می‌کند که با عروسک‌هاییش که همه در اقتباس از شخصیت‌های شاهنامه ساخته شده‌اند، به کسب و کار مشغول است.
پیرمرد نگران روزی است که شخصیت‌های سیاه افسانه‌ای، دنیا را به سوی تاریکی و تباهی بکشانند. نگرانی او، عروسک‌هایش را وادار می‌کند که وارد عمل شوند.
علی نجفی امامی تهیه‌‌کننده این انیمشین گفته بود که در نظر دارد این اثر سینمایی را پاییز اکران کند ولی با اینکه در نیمه‌های زمستان هستیم، هنوز خبری از زمان دقیق اکران این فیلم نشده است.
در پایان باید به این نکته اشاره کنیم که در دو ماه گذشته اکران فیلم‌های «شکاف»، «بوفالو»، «شیفت شب»، «موقت»، «بهمن» و «جزیره رنگین» که همه متعلق به دوره قبلی جشنواره فجر بودند و در فرصتی بسیار کوتاه روانه پرده سینماها شدند، انتقاد بسیاری از اهالی سینما را درپی داشت. چرا که علاوه بر این آثار، فیلم‌های دیگری نیز بودند که در جشنواره فجر حضور نداشتند ولی متقاضی اکران در جشنواره بودند و همین موضوع باعث قوت گرفتن اعتراضات نسبت به معضل فیلم‌سوزی در سینمای ایران شد.