به گزارش سوره سینما [1]، فیلم انیمیشن سینمایی«فهرست مقدس» در نهایت در آخرین شب از جشنواره فیلم فجر توانست جایی در میان فیلم های اکران شده پیدا کند، اثری که در ساعات ۲۲:۳۰دقیقه و پس از اعلام پایان نمایش فیلم ها و دعوت از اهالی رسانه برای ترک کاخ جشنواره، تنها در سالن های ۴ و ۵ مرکز همایش های برج میلاد به نمایش درآمد. اما عدم اعلام پخش فیلم در جدول های پخش و نبود پشتیبانی لازم برای تبلیغ و معرفی فیلم به حضار و اهالی رسانه، موجب گشت بسیاری از اهالی رسانه حتی متوجه اکران این فیلم هم نشوند. فیلمی که به جرأت می توان ادعا کرد از بهترین های جشنواره امسال در مدیوم سینماست و علی رغم ساختار انیمیش اش از خیل بسیار فیلم های سودای سیمرغ هم بالاتر قرار می گیرد.
دقایق ابتدایی فیلم و پخش صحنه هایی عظیم و گیرا در پرده سینما که شکوه و نبوغ یک انیمیشن تولید شده کاملا ایرانی را جلوه می داد کافی بود تا مخاطب بداند با یکی از بهترین های جشنواره امسال طرف است و شاید یکی از فیلم هایی که بیشترین حق از او در این جشنواره زایل شده است.
پس از این همه برنامه ریزی و ادعا در جشنواره امسال برای ایجاد بخش انیمیشن در میان بخش های حاضر، انیمیشن های شرکت کننده که تعدادشان به تنها چند انیمیشن بلند سینمایی می رسید با مظلومیت تمام تنها جایی در کاخ مردمی جشنواره پیدا کردند و با تک سانس هایی که با منت به آن ها اختصاص داده شد، این حق که توسط اهالی رسانه دیده شوند و سپس بازتاب خبری از آن ها در رسانه ها منعکس شود و تحلیلی فنی و محتوایی از انیمیشن ها صورت گیرد از همه آن ها سلب شد.
در این میان شاید تصمیم مدیران به اصرار بجا و انتقاد به حق دست اندرکاران انیمیشن برای اکران فیلم «فهرست مقدس» در کاخ جشنواره، تصمیمی درست و به حق بود که کمترین سهم از سهم سینمای انیمیشن در جشنواره به حساب می آمد.
آن هایی که فرصت تماشای این اثر بدیع را پیدا کردند متفق القول به کیفیت و اهمیت این انیمیشن استراتژیک صحه می گذارند.
فهرست مقدس که فیلمی ساخته کارگردان جوان«محمد امین همدانی »است با فیلمنامه ای پر محتوا و فنی از «هومان فاضل» توسط سازمان رسانه ای اوج تولید شده است که نقش به سزا و مهم این سازمان رسانه ای را در تولیدات استراتژیک ایرانی نشان می دهد.
فهرست مقدس فیلمی قهرمان محور در ساختار کلاسیک است که با قهرمانش«هاران» روایت می شود. شخصیت های این انیمیشن که موجوداتی میان انسان و حیوان هستند با شخصیت پردازی و کاراکترهایی بسیار گیرا و ملموس بیان کننده داستانی تاریخی هستند که سندیت آن به آیاتی از قرآن در سوره عروج باز می گردد. فیلم داستان اولین آدم سوزی تاریخ را روایت می کند که به دست ربیان یهودی صورت گرفته و سران این قوم، نصرانی هایی را که به نام نوکیشان دست از دین آبا و اجدادیشان کشیده اند و به آیین نصرانی درآمده اند در دره ای موسوم به اخدود به آتش کشیده اند.
داستان با محوریت هاران ماجرای دزد گردنه بگیری را روایت می کند که توسط سران ربیان اجیر می شود تا به شهر نجران آمده و فردی به نام «فیمون» را که آیین نوکیش نصرانی را تبلیغ و معرفی می کند بکشد.
فیمون که پیام آور آزادی و صلح و برابری است همچنین به مردم نجران که در ظلم و ستم ستمگران نجران زندگی می کنند نوید ظهور فرستاده ای را می دهد که مردم جهان را از زیر بار ظلم و ستم رهایی می بخشد. سخنان زیبا و اندیشه های آزادی بخش فیمون مردم زیادی را به طرفش می کشد که یکی از بزرگان نجران به نام «بارناباس» نیز در میان آن هاست. بارناباس که نفوذ بالایی هم در نجران دارد به فیمون پناه داده و خواستار حفاظت از او می شود. دختر بارناباس به نام «رفعه» نیز از پیروان فیمون و کیش نو ظهور اوست که دل در گرو آرمان های او دارد.
در این میان هاران با سکه های طلایی که از ربی اعظم می گیرد تطمیع شده و برای عملی کردن نقشه قتل فیمون به او نزدیک می شود. با اتفاقی، هاران با رفعه آشنا شده و به او علاقه مند می شود. علاقه ای دو طرفه که موجب نزدیکی بیشتر رفعه و هاران می شود و پای او را به سرای بزرگ بارناباس باز می کند. جایی که فیمون در آنجا پناه گرفته و در حال نوشتن کتابی ارزشمند است که ارزش آن در پایان فیلم مشخص می شود.
هاران که فردی باهوش، قدرتمند و آماده است از سوی بارناباس و رفعه برای حفاظت از جان فیمون انتخاب می شود و به رفعه قول می دهد که از فیمون محافطت کند.
اما خبر آمدن زنواس، حاکم قدرتمندی که حاکم طماع و پر خور نجران که در کاراکتر خوک تجسم یافته زیر سلطه اوست همه چیز را بر هم می زند.
هاران که دلدادگی اش به رفعه او را اسیر و از طرفی به آرمان های او نزدیک کرده است مامور می شود تا با طلوع خورشید، فیمون را از بالای کوهی به پایین پرت کند. جایی که فیمون خود بر بلندای کوه ایستاده و منتظر مرگ است و آن را بهای آزادی مردم شهر نجران و همچنین هاران می داند.
مقدمات تغییر و تحول هاران در فیلمنامه به خوبی فراهم شده است تا با پیوستن او به جرگه طرفداران و فداییان فیمون حسی از غافلگیری و عدم منطق داستانی در مخاطب ایجاد نکند. شخصیت هاران را می توان قهرمانی کاملا کلاسیک دانست که سیر تحولش به خوبی با عشقش به رفعه و ذات سرکش و عاصیش در بریدن از ربیان و نیز دزدان گردنه بگیر کوه های نجران پرداخت شده و او را به قهرمانی از جنس قهرمانان اسطوره ای بدل می کند.
شخصیت پردازی ها از لحاظ کارکرد داستانی و دراماتیکشان به خوبی جای خود را در فیلمنامه پیدا کرده اند، شخصیت فیمون و بارناباس در کاراکتری شبیه به شتر مجسم شده اند که احوالات معنوی و نیز شخصیت آرام آن ها را به خوبی به مخاطب می رساند.
در مقابل سپاه زنواس که کفتاران بی رحمی هستند و شخصیت وهم آور و ترسناک زنواس به خوبی شخصیت پردازی و طراحی شده اند.
از لحاظ دستاورد های فنی و همچنین هنری در سینمای انیمیشن، فهرست مقدس را باید بهترین عملکرد جوانان و متخصصان انیمیشن کشور دانست که به حق می تواند در مقابل انیمیشن های با کیفیت شرکت های دریم ورکز و دیزنی و پیکساز قد علم کند.
اما نباید فراموش کرد که این انیمیشن سینمایی با بودجه ای شاید در مقیاس یک بیستم انیمیشنی در ابعاد تولیدات پیکسار و دریم ورکز تولید شده است و می توان ایمان داشت که با اختصاص بودجه ای در خور سینمای انیمیشن در مدیومی جهانی، جوانان ایرانی می توانند انیمیشنی به غایت بهتر و جذاب تر از همتایان غربی شان تولید کنند.
«تکسچر» کاراکتر ها و نیز فضای فیلم از طراحی لباس شخصیت ها گرفته تا بناهای تاریخی و نیز طبیعت و محیط پیرامون فیلم به قدری طبیعی در تصویر پرداخت شده است که مخاطب احساس می کند با سینمایی رئال روبرو است و می تواند جنسیت های پرداخت شده در فیلم را به خوبی درک و احساس کند.
انیمه و حرکات شخصیت ها و همچنین لوازم صحنه، نظیر اجسام بی جان، حرکت لباس ها، پرده ها، آب و امواج دریا و دیگر فضاهای بصری فیلم به نحو احسن و در بالاترین توان کیفی سینمای انیمیشن کار شده است.
در این میان باید اذعان کرد که کارگردانی فنی و نیز هنری فیلم در ارائه دکوپاژی گیرا، قاب بندی و طراحی فضا و نیز استوری بوردی فنی و بی نقص نشان از ظهور کارگردانی خبره، کاربلد و با اطلاع می دهد که نه تنها با دستاورد های سینمای انیمیشن آشناست و بر آن مسلط است که سینما را به مفهوم هنر سینما و کارکرد رسانه ای اش نیز به خوبی می شناسد و می تواند با هنر داستان گویی اش بر پرده سینما مخاطب را تا پایان فیلم نگه دارد.
داستان فیلم از لحاظ کارکرد استراتژیک می تواند درخور ترین پاسخ به پدیده هولوکاست باشد و در مقابل ادعای سینمای صهیونیسم همچون فهرست شیندلر، جوابی درخور و دراماتیک در آستین سینمای استراتژیک باشد که نه تنها ساخته ذهن فیلمساز و گروه سازنده اش نیست بلکه سندیتی قاطع در کتاب آسمانی اسلام دارد و حتی آیه مزبور در پایان فیلم نیز خوانده می شود.
سکانس پایانی فیلم با مرگ هاران در دامان فیمون مقدس و احاطه زبانه های آتش و گدازه سوزان به گرد نصرانی های گرفتار در دره اخدود، تأثیرگذار ترین سکانس فیلم به شمار می رود که می تواند در دل مخاطب خارجی فیلم نیز با هر کیش و آیینی اثر کند و کارکرد دراماتیک خود را داشته باشد. حداقل کارکرد معنایی فیلم آگاهی بخشی به مخاطب جوان و کنجکاو غربی است، همان هایی که با نامه مقام معظم رهبری به کندو کاو در جامعه خود افتاده وبرای آگاهی بیشتر به تکاپو افتاده اند. در اثر پذیری آیات قرآن هیچ شکی نیست و باید امیدوار بود فیلم با وجود عنصر درام و تصویر پردازی بسیار قدرتمند و زیبا از این داستان قرآنی، تأثیر شگرف بر دنیای غرب و شرق و مخاطبان سینما و نیز دغدغه مندان عالم بگذارد. انیمیشنی که می طلبید جایگاهی بسیار رفیع تر در جشنواره انقلابی فیلم فجر پیدا کند و با احترام از آن استقبال شده و به احترام قرآن و برداشت استراتژیک قرآنی فیلم در سطحی وسیع و در خور در این جشنواره به اکران عمومی درآید. شاید همین فرصت کوتاه پخش فیلم برای اهالی رسانه، مقدمه ای باشد تا پخش کنندگان فیلم به فکر افتاده و برای رقابت در پخش این شاهکار سینمایی انیمیشن ایران با یکدیگر به رقابت بپردازند، تدابیری که مطمئنا تهیه کنندگان فیلم به آن اندیشیده اند و برای اکران وسیع بین المللی آن تصمیماتی مهم و اساسی گرفته اند.
منبع: سینماپرس