سوره سینما [1]– احسان سالمی [2]: سنت تولید آثار نمایشی برای نوروز که از جمله مهمترین میراث‌های به جا مانده از مدیریت قبلی رسانه ملی‌ست که امسال نیز به رسم سال‌های گذشته مورد توجه مدیران جدید قرار گرفت تا مسئولیت ساخت سریال‌های نوروزی ۹۵ را به چهار نفر از کارگردان امتحان پس داده سپرده شود؛ هر چند که در نهایت تنها سه مورد از این آثار شانس نمایش در نوروز را پیدا کردند.
اما ظاهرا امسال تکرار این سنت نتوانست همچون گذشته موثر واقع شود و برخلاف سال‌های پیش، این بار عنوان کم‌مخاطب‌ترین آثار تولیدی نوروز به سریال‌ها رسید. این درحالی بود که مدیران رسانه ملی برای تولید آثار نمایشی خود از همان الگوهای پیشین استفاده کرده بودند و با سپردن کار به کارگردان‌های خوش‌سابقه‌ای چون برزو نیک‌نژاد که پیش از این دو سریال پرمخاطب دردسرهای عظیم ۱و۲ را ساخته بود و سعید آقاخانی که سابقه ساخت چندین سریال مناسبتی را داشت و همچنین جمع کردن انبوهی از بازیگران شناخته شده، سعی کرده بودند با دستی پر در این حوزه حاضر شوند. ولی آنچه که تاکنون از بازتاب نظر مخاطبان حاصل شده است، چیز دیگری را نشان می‌دهد.
با توجه به گسترش فوق سریع شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای پیام‌رسان در میان طیف‌های مختلف مردم، دیگ نیازی نیست که همچون سال‌ها قبل تا چند روز بعد از اتمام تعطیلات نوروز منتظر اعلام نتایج نظرسنجی‌های رسمی صدا و سیما بود و در ارتباط با استقبال مخاطبان از آثار نمایشی سیما نظر داد؛ بلکه حالا می‌توان به راحتی به سراغ مطالب و نظرات مردم در شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای پیام‌رسان رفت و دید که گمنام‌ترین و کم بحث‌ترین آثار تلویزیون در نوروز ۹۵، همین سریال‌هایی بود که از شبکه‌های یک تا سه سیما پخش می‌شد. این گمنام بودن می‌تواند ریشه در دو موضوع جداگانه داشته باشد. یکی آن که این آثار به طور کلی آنقدر ضعیف بوده‌اند که مخاطبان بعد از دیدن یکی دو قمست از آن‌ها، از خیر دیدن بقیه قسمت‌ها گذشته‌اند و به طور کامل دیدن این سه اثر را از برنامه‌های نوروزی خود حذف کرده‌اند. حالت دوم این اتفاق آن است که خنثی بودن این سه اثر باعث شده که مخاطبان نسبت به آن‌ها هیچ حس خاصی نداشته باشند و آن‌ها را به چشم برنامه‌هایی نگاه کنند که فقط به درد گذاراندن وقت و پرکردن زمان‌های مُرده میخورند.
در هر صورت این عدم استقبال به هر کدام از این دو دلیل که باشد، به عنوان یک نقطه ضعف برای برنامه‌های نمایشی سیما محسوب می‌شود. البته به احتمال زیاد مسئولین تلویزیون خود نیز متوجه این موضوع شده بودند که نمی‌توان از سریالی همچون «بیمار استاندارد» که داستانی مالیخولیایی دارد و نویسنده آن پیش از این سابقه تولید آثاری شکست خورده همچون «من دیگو مارادونا هستم» را با همین حال و هوا در سینما داشته، انتظار خلق یک کمدی مخاطب پسند را در مدیوم تلویزیون داشت. هر چند که اگر این نگاه پیش از آغاز تعطیلات نوروز در میان مسئولین رسانه ملی وجود داشت، بدون شک «دودکش۲» محمدحسین لطیفی را جایگزین آن می‌کردند تا حداقل یک سریال آبرومند در نوروز امسال از آنتن قدیمی‌ترین شبکه تلویزیون نمایش داده شود. شبکه‌ای که چند سال به واسطه پخش سریال «پایتخت» یک تنه آبروی تلویزیون را در نوروز می‌خرید و جور کم‌کاری دیگر شبکه‌ها را می‌کشید.
این ضعف وحشتناک در سریال‌های نوروزی امسال در حالی اتفاق افتاد که تلویزیون در حوزه برنامه‌های ترکیبی و مسابقه‌های تلویزیونی، جهش چشمگیری داشت تا آنجا که بیشتر مخاطبان تلویزیون دیدن این‌گونه برنامه‌ها را بر سریال‌ها ترجیح می‌دادند. برنامه‌هایی همچون «خندوانه»، «دورهمی» و «شب کوک» که همه از جمله تولیدات شبکه نسیم بودند، با وجود حواشی بسیاری که به واسطه کپی برداری آن‌ها از تولیدات خارجی مطرح شد؛ مورد توجه ویژه مخاطبان قرار گرفت. چرا که با وجود غیرقابل رد بودن استفاده سازندگان این برنامه از ایده‌های تولیدات خارجی، آن چه که به عنوان محصول نهایی به مخاطب ارائه می‌شد، سرگرم‌کننده و مفرح بود و مخاطب عام تلویزیون نیز به دنبال همین ویژگی در اثر نوروزی بود؛ هر چند که کیفیت برخی از این برنامه‌ها همچون «خنداونه» نسبت به فصل‌های قبلی آن افت کرده بود.
البته این شبکه برنامه‌های دیگری چون مسابقه «هوش برتر» و یا جنگ تصویری «ویتامین خ» را نیز در کنداکتور نوروزی خود جای داده بود که آن نیز با استقبال قابل قبولی روبرو شد. در کنار این تولیدات، برنامه‌های موفقی چون مسابقه‌های «فرمانده» و «خانه ما» از دیگر تولیدات تلویزیون بودند که سری‌های پیشین آن‌ها نیز مورد توجه مردم قرار گرفته بود و پخش سری جدید آن‌ها نیز با استقبال روبرو شد.
همچنین مسابقه «دستپخت» نیز از جمله برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون بود که با وجود تولید نمونه خارجی آن، ولی پخش نمونه ایرانی این برنامه در تلویزیون اتفاقی تازه در رسانه ملی محسوب می‌شد.
حتی تاک‌شویی‌های ضعیفی چون «صفر، صفر» که اجرای آن را رضا رشیدپور برعهده گرفته بود نیز نسبت به آثار نمایشی سیما بیشتر جلب توجه کرد و واکنش‌های بسیاری نسبت به اظهارات مهمانان این برنامه در شبکه‌های اجتماعی صورت گرفت که نشان از دیده شدن این برنامه داشت.
به طور کلی نقطه قوت عملکرد رسانه ملی در نوروز امسال، برنامه‌های ترکیبی و مسابقه‌ها بودند. برنامه‌هایی که آمده بودند تا خلا تولید آثار نمایشی موثر و مخاطب‌پسند را کمرنگ کنند.