کارگردان فیلم سینمایی «خاک سرد» با اشاره به اهمیت فیلمسازی با موضوع بلایای طبیعی تاکید کرد معمولا این آثار راهی به اکران ندارند.
سوره سینما: رضا سبحانی متولد ۱۳۳۴ اهواز است، او که سال ها در حوزه فیلم کوتاه و مستند فعالیت کرده، فیلم های سینمایی «زیستن» و «خاک سرد» را کارگردانی کرده است، فیلم سینمایی «خاک سرد» با بازی محمدرضا فروتن و هیلا اکرانی درباره خانواده ای است که زلزله بم زندگی شان را متحول می کند، با سبحانی درباره تجربه ساخت این فیلم صحبت کردیم، در روزهایی که زلزله بزرگ آذربایجان بسیاری از هموطنانمان را درگیر رنج و درد کرده است.
فیلم «خاک سرد» از ورای موضوع دردناک زلزله بم، داستان خانواده ای را روایت می کند. فکر می کنید آثاری که درباره بلایای طبیعی ساخته می شوند باید چه هدف گذاری داشته باشند؟
رضا سبحانی: بستگی به نوع و سلیقه فیلمساز دارد، هر فیلمساز هدفش این است که شرایط را از نگاه خود بازتاب دهد، به نظرم تولید و نمایش این آثار نگاه مثبت و خیرخواهانه ای در پی دارد. اما مشکل ما پخش و نمایش آن است، از این فیلم ها زیاد ساخته شده است، اما دیده نشده است.
در بحث کارکرد، من از ساختن فیلم «خاک سرد» هدفم این بود که شاید بتوانم بخش کوچکی از درد و رنجی که مردم و آدم های بم برایشان پیش آمد را به تصویر بکشم، حالا در قالب داستانی و به شیوه سینمایی خودم تا بتوانم کمک کوچکی کرده باشم.
بهترین فیلمی که در زمینه وقوع بلایای طبیعی دیده اید که شما را تحت تاثیر قرار داده چه بوده؟
نمی توانم فیلم خاصی را نام ببرم،همه کارهایی که شده قابل ارج و ارزش است و هر کدام در جایگاه خود حرف هایی را در این رابطه زده است ولی فیلم هایی که به هر حال نگاه درست، صادقانه و منطقی داشته اند و به زندگی آدم هایی که در این اتفاق ضربه اصلی را خوردند پرداخته اند، به نظرم فیلم های ارزشمندتری است تا فیلم هایی که بخواهند صرفا اشک تماشاگر را دربیاورند. فکر می کنم نگاه واقعی و انسانی قضیه در این مورد خیلی مهم تر از هر چیزی است.
بعد از اتفاق ناگواری که برای هموطنانمان در آذربایجان شرقی افتاد تصمیمی گرفته اید که در این باره فیلمی بسازید؟
اگر امکانش باشد من مصر هستم که در این رابطه فیلم بسازم، با توجه به حوادثی که در فیلم قبلی برایم افتاد، روی ایده خاصی فکر نکردم. البته به عنوان یک سینماگر این حرف را می زنم. به عنوان یک هموطن از این همه مصیبت که گریبانگیر هموطنانمان شده آزرده خاطر شدم.
دوست داشتم اگر شرایط آماده باشد حتی دوربین ببرم و به صورت مستند تصاویری ظبط کنم. کاش قبل از وقوع فاجعه به فکر ساختن فیلم درباره آن باشیم. باید از قبل به فکر این اتفاقات باشیم، پیش بینی کنیم، مردم را برای این موضوع آموزش دهیم تا اتفاق ناگوارتر نشود.
کشور ما روی خط گسل زلزله واقع شده و هر آن ممکن است زلزله مهیبی رخ دهد. پس مردم باید آماده باشند این ها را نباید بعد از حادثه رسیدگی کنیم.یک ماه در موردش صحبت بشود و بعد تمام بشود و مجددا یک حادثه تلخ دیگر و این یعنی تکرار مکررات. در فاجعه بم می توانستیم با فراهم کردن شرایط در بحث آموزش صدمات و تلفات را کمتر کنیم که متاسفانه در همان دو سه ماه اول بود و بعد هم تبش فروکش کرد.
از حوادثی گفتید که در فیلم «خاک سرد» برایتان اتفاق افتاد، می توانید کمی توضیح دهید؟
من «خاک سرد» را با هزار مصیبت ساختم و نتیجه اش را هم دیدم. این فیلم را در بدترین شرایط در ماه رمضان با چهار سینما و تک سانس اکران کردند، خب اینجا دیگر دست ما نیست و متولیان فرهنگی هستند که باید این فیلم ها را حمایت کنند، حداقل این است که تماشاگران فیلم را ببیند و برای آن ها هشداری باشد، این فیلم می توانست گسترده ترعرضه شود و آمادگی ذهنی ای برای بیننده به وجود بیاورد. متاسفانه با این اتفاقات ما دستمزد خودمان را گرفتیم، گروه سازنده این فیلم بسیار زیاد روی فیلم زمان، انرژی، تحقیق هزینه کردند و اتفاقی نیفتاد، فیلم هایی می بینیم که قوی نیستند و بهترین اکران را می گیرند، تبلیغات خوبی دارند. من برای این فیلم درخواست تیزر کردم حتی این اتفاق هم نیفتاد و جوابی به ما ندادند. این فیلمی که درباره فاجعه بم بود در سکوت خبری و در بدترین شرایط اکران شد.
این روزها مشغول چه کاری هستید؟
در حال فراهم کردن شرایط تولید یک فیلم سینمایی هستم به همراه یکی از دوستان فیلمنامه ای می نویسیم، تقریبا ۱۰-۲۰ درصد آن تکمیل شده است شرایط سینما باید فراهم باشد تا بشود سمت ساختن فیلم برویم.
گفتگو: کیانوش نژاد