به گزارش سوره سینما [1]، معاونت بین الملل بنیاد سینمایی فارابی در روز اول تابستان کارنامه سال ۹۴ اش را منتشر کرد. کارنامه ای که در آن ۱۰۳ حضور خارجی به ثبت رسیده و تنها حاصل این حضور ۱۰ جایزه است. جوایزی که اکثرشان نیز از جشنواره های نچندان مشهور به دست آمده اند. با این جوایز آیا مهم ترین مرکز تولید و حمایت از ساخت فیلم در ایران کارنامه قابل قبولی داشته است؟!
فارابی در سال ۹۴ چه کرده است؟!
طبق گزارش پایگاه اطلاع رسانی بنیاد سینمایی فارابی؛ معاونت بین الملل بنیاد سینمایی فارابی با ۱۰۳حضور جشنواره ای در ۴۱ رویداد فرهنگی فعالیت داشته است.(اینجا [2]) که بر اساس اعلام فارابی از این حضور های خارجی ۱۰ جایزه سینمایی به دست آمده است.
لازم نیست زمانی که صحبت از جوایز بین المللی سینمای ایران شود انتظار داشت این جوایز از فستیوال های معتبر درجه Aکسب شده باشند، همین که در خارج از ایران باشند کفایت می کند! آن بخش از جوایز فستیوال های مانند جشنواره کن در فرانسه یا برلین در آلمان یا حتی ونیز ایتالیا که به سینمای ایران رسیده است به فیلم هایی اختصاص یافته که فیلمسازانشان اصولا با سینمای دولتی کمتر کار می کنند و حتی اگر از فارابی و امثالهم کمک بگیرند صدایش را در نمی آورند چه برسد به اینکه بخواهند با پرچم فارابی در جشنواره های خارجی حضور پیدا کنند. به همین دلیل ۱۰ جایزه سینمایی که فارابی اخذ کرده برای فیلم های متوسط یا حتی ضعیف ایرانی بوده که در کشورمان نیز چندان مورد توجه قرار نگرفته اند. برای نمونه فیلم «اشباح» به کارگردانی «داریوش مهرجویی» که به خاطر ضعف بیش از حد اش در جشنوراه فیلم فجر هو شد، برنده جایزه بهترین بازیگر زن (مهتاب کرامتی) از جشنواره بین المللی فیلم ایمجین ایندیا کشور اسپانیا شد. البته رایزنی بنیاد فارابی در ایجاد بخش مرور آثار دایوش مهرجویی در این جشنواره را نمی توان در کسب چنین نتیجه ای بی تاثیر دانست.
فیلم ملک سلیمان موفق شد جایزه شمشیر نقرهای از جشنواره فیلم‌های تاریخی و نظامی لهستان را به دست آورد. این فیلم ساخته شهریار بحرانی و محصول سال ۸۷ است که با دو سال تاخیر در سال ۸۹ اکران شد. هم سال تولید این فیلم و هم سال اکران آن در دولت قبلی بوده و جوایزی هم که این فیلم کسب کرده است قاعدتا متعلق به دستآورد های مدیریت فعلی بنیاد فارابی نمی شود.
به غیر از «اشباح» و«ملک سلیمان» فیلم های «موقت»، «حکایت عاشقی»، «پدر آن دیگری» و «تا آمدن احمد» موفق به کسب جوایزی از کشورهای لهستان، ایتالیا، اسپانیا و هند شده اند.
جشنواره های بی نام و نشان
برای علاقه مندان به سینمای ایران جالب خواهد بود که بدانند فارابی در چه فستیوال هایی حضور داشته و آیا این فستیوال های و رخدادهای سینمایی جایگاه جهانی دارند یا خیر!
فارابی اعلام کرده است که در جشنواره برتر فیلم فیلیپین، جشنواره‌های بین‌المللی فیلم اکو (نیجریه)، جشنواره فیلم ایمجین ایندیا (اسپانیا)، جشنواره فیلم بغداد (عراق)، جشنواره فیلم بنگلور (هند)، جشنواره فیلم بوستون (آمریکا)، جشنواره فیلم پوسان (کره جنوبی)، جشنواره فیلم توفی (لهستان)، جشنواره فیلم جایپور (هند)، جشنواره فیلم داکا (بنگلادش)، جشنواره فیلم سینه کید (هلند)، جشنواره فیلم کرالا (هند)، جشنواره فیلم کودکان کلکته (هند)، جشنواره فیلم کودک هند، جشنواره فیلم والادولید (اسپانیا)، جشنواره فیلم ورشو (لهستان)، جشنواره فیلم ونکوور (کانادا)، جشنواره فیلم‌های مدیترانهای ایتالیا، جشنواره جهانی فیلم مونترال (کانادا)، جشنواره فیلم چشمه های نقره فام (آمریکا)، جشنواره فیلم سینمای این روزها (مقدونیه)، جشنواره فیلم شب‌های سیاه تالین (استونی)، جشنواره فیلم صوفیه منار (بلغارستان)، جشنواره فیلم کودک مامی بمبئی (هند)، جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان اولو (فنلاند)، جشنواره فیلم یک جهان ولز (اسکاتلند)، جشنواره فیلم‌های ایرانی (استرالیا)، جشنواره فیلم‌های ایرانی در پاریس (فرانسه)، جشنواره فیلم‌های ایرانی در تورنتو (کانادا)، جشنواره فیلم‌های ایرانی زوریخ (سوئیس)، جشنواره فیلم‌های تاریخی و نظامی (لهستان)، جشنواره فیلم کودکان کانادا، جشنواره فیلم مذهب امروز (ایتالیا)، خانه فیلم آسیا-مروری بر آثار داریوش مهرجویی (اسپانیا)، دانشگاه سایمون فریزر- ونکوور (کانادا)، سینما تک جشنواره بین المللی فیلم تورنتو/تاریخچه سینمای ایران و خالقین آن (کانادا)، فروم سینمای نوین کلکته (هند)، کانون فرهنگی اطلس (سوئد)، موزه فیلم اتریش، نمایش فیلم‌های ایرانی در دانشگاه یورک (کانادا) و هفته فیلم خانه آسیا (اسپانیا). حضور داشته است. حال چه تعداد از این فستیوال ها در جهان دارای رتبه برتر هستند؟ لیست های متعددی مورد ۱۰ جشنواره یا چند جشنواره برتر فیلم در جهان وجود دارد، که نام های مشابه در آن ها زیاد است. سایت « wonderslist» لیستی از ۱۰ فستیوال مهم سینمایی را منتشر کرده است.(اینجا [3]) در این لیست نام های آشنایی چون «کن»، «ونیز»، «تورنتو»، «ساندنس»، «برلین» و «ملبورن» به چشم می خورد. شاید تنها حضور نامدار فارابی حضور در جشنواره مونترال کانادا بوده است. پس حضور های بین المللی بنیاد فارابی هم مانند جوایز سینمایی اش چندان دلچسب نیست.
۱۰ جایزه از ۳۷۰ جایزه!
ایران یکی از چند کشور دارای صنعت سینما است که در طول سال حضور های متعددی در مجامع سینمایی دارد. این حضور اما همیشه در حد سفرهای توریستی مدیران دولتی نیست که مثل آمار ارائه شده توسط فارابی با بیش از ۱۰۰ حضور خارجی تنها ۱۰ جایزه به دست آورده باشند و در سایر رخداد ها مثل یک توریست فرهنگی یا مهمان محترم صرفا حضورشان گرمابخش محافل سینمایی باشد. بسیاری از فیلم هایی که خارج از دایره حمایت بنیاد سینمایی ساخته شده و مهر این بنیاد پای شناسنامه آنها نخورده است عملکرد خوبی در جشنواره های خارجی داشته اند. برای مقایسه بهتر آنچه در سینمای ایران می گذرد با آنچه در فارابی رخ داده است باید نگاهی به تفاوت جوایز به دست آمده در بازه زمانی سال ۹۴ نگاهی بیاندازیم. محمد اطبایی در اطلاعات جالبی از جوایز بین المللی سینمای ایران ارائه می دهد. طبق این اطلاعات و در سال ۹۴ « در بخش جایزه‌های بین المللی نیز سینمای ایران با دریافت ۳۷۰ جایزه بین‌المللی به حدنصاب جدیدی در این حوزه رسید و نسبت به سال ۱۳۹۳ با ۲۳۵ جایزه بین المللی، ۵۷ درصد افزایش نشان می‌دهد».(اینجا [4]) از این ۳۷۰ جایزه ۱۰ جایزه سهم فارابی است و ۳۶۰ جایزه به سینمای غیر وابسته به فارابی متعلق است. با یک حساب سرانگشتی مشخص می شود که سینمای ایران در هر روز سال تقریبا یک جایزه خارجی داشته که این جایزه متعلق به فیلمی بوده است که محصول فارابی نبوده است.
توریست های دولتی
کارگردانان سینمای ایران به مدیران سینمایی که اغلب در جشنواره های فیلم خارجی پای ثابت سفر هستند «توریست های دولتی» می گویند. توریست هایی که مدیران فارابی نمایندگان اصلی آن هستند. تجربه های حضور در جشنواره های خارجی، بازار های فیلم و هفته های فیلم نشان داده که بودن یا نبودن مدیران در عملکرد سینمای ایران چندان تاثیر نداشته و هیچ وقت سینمای ایران در رقابت با سینمای تجاری جهان در بعد فروش خارجی موفقیتی به دست نیاورده است. مدیران سینمایی ایران برخلاف فیلمسازان ایرانی چهره های جهانی نیستند که حضورشان باعث سنگین شدن کفه داوری جشنواره ها به نفع فیلم های ایرانی نشده است. با این حساب کارنامه معاونت بین الملل فارابی شاید پر از نام های فستیوال های خارجی باشد اما خروجی کیفی آن بسیار ناچیز تر از آن است که باعث شود این بنیاد را موفق بنامیم.
منبع: نسیم آنلاین