سوره سینما [1] – تینا جلالی [2] : فرزند مهدی صباغ زاده می‌گوید: درست زمانی که از ساختن فیلم اولش ناامید شده علی ملاقلی پور برای اکران نامناسب فیلمش دست به اعتراض می زند و این حرکت او انگیزه و امید زیادی در وی ایجاد می کند و مدتی بعد جرقه «ایتالیا ایتالیا» در ذهنش زده می شود. این کارگردان جوان در اولین فیلم سینمایی خود از مشکلات نسل جوان خصوصا سینماگران می گوید؛وی هشت سال پیش داستان کوتاهی از «جومپا لاهیری» را خوانده و در نهایت ترکیب ماجراهای پیش آمده برای فیلم اولش و داستان جومپا لاهیری به فیلم «ایتالیا ایتالیا» منجر شده است. گفتگوی سوره سینما [1] را با کاوه صباغ زاده از نظر می گذرانید:
* جناب صباغ زاده ؛سالهاست درصدد ساخت اولین فیلمتان بودید (دیو باید بمیرد) چرا علی رغم انتخاب بازیگران در مقطعی فرصت ساخت از شما دریغ شد؟
ساخته نشدن آن فیلم فقط به دلیل عدم حمایت بنیاد سینمایی فارابی بود؛گروه بسیار خوب و حرفه ای دور هم جمع شده بودند و همگی با لطف و محبت فراوان دو ماه در کنار من حضور داشتند و حمایتم کردند.البته ساخته نشدن آن فیلم باعث ساخته شدن «ایتالیا ایتالیا» شد.
* عدو سبب خیر شود اگر خدا خواهد…
دقیقا!همه آن فشارها و مشکلات باعث شکل گرفتن طرح اولیه «ایتالیا ایتالیا» شد.شاید «دیو باید بمیرد» را به عنوان فیلم دوم یا سومم بسازم.طولانی شدن مراحل تولید آن فیلم باعث دلزدگیم نسبت به آن فیلمنامه شده.برای اینکه تصمیم بگیرم دوباره ساخت آن را شروع کنم کمی زمان لازم است. «ایتالیا ایتالیا» بیشتر به یک فیلم اول شباهت دارد تا «دیو باید بمیرد».آن فیلم یک فیلم کاملا حرفه ای و بسیار سخت به لحاظ فضاسازی است.
* وچطور به فیلم نامه ایتالیا ایتالیا رسیدید؟
سال ۹۲ سال بسیار سختی برای من بود.مشکلات زندگی شخصی و حرفه ای و ساخته نشدن فیلمنامه ای که زحمت زیادی برایش کشیده بودم همه روی هم جمع شد و طرح اولیه «ایتالیا ایتالیا» در ذهنم شکل گرفت.هشت سال پیش داستان کوتاهی از «جومپا لاهیری» خوانده بودم و همیشه دلم می خواست آنرا به فیلمنامه تبدیل کنم. ترکیب ماجراهای پیش آمده برای فیلم اولم و داستان جومپا لاهیری شد «ایتالیاایتالیا».
* کاوه صباغ زاده برای ساخت اولین فیلمش چقدر از حمایت پدر بهره مند شد؟
بسیار زیاد! ایشان تهیه کننده و مشاور کارگردان «ایتالیا ایتالیا» هستند.ضمن اینکه در طول این سالها من دستیار ایشان بودم و کارگردانی را از ایشان آموختم.بدون شک این فیلم بدون حضور مهدی صباغ زاده ساخته نمیشد. به این همکاری افتخار می کنم و به آن می بالم.
[3]
* اصولا راه برای فرزندان هنرمندان در هنر چقدر سخت و چقدر راحت است؟
از این نظر ساده است که ما در نهایت نام آنها را با خود یدک می کشیم و از این نظر دشوار است که هر قدمی که برمی داریم باید مراقب این باشیم که به آن نام و سابقه خدشه ای وارد نکنیم. هر واکنش و رفتار اشتباه ما مستقیما به آنها لطمه وارد می کند و این خطرناک است. همچنین مستقل شدن از آن نام کار مشکلی است.باید خیلی مراقب باشیم که عملکردمان به سوی آنها کمانه نکند و به پای خودمان نوشته شود. البته خارج شدن از زیر سایه آنها تقریبا ناممکن است چرا که نسل آنها بخش مهمی از تاریخ سینما را شکل داده است.پس بهتر است زیاد تلاش نکنیم و از این سایه بهترین استفاده را ببریم و به آن افتخار کنیم.
* فیلم «ایتالیا ایتالیا» از چه مشکلاتی با مردم سخن می گوید؟
از مشکلات نسل جوان خصوصا سینماگران جوان.از امیدهایی که موقتا از بین می روند و مدتی بعد به گونه ای دیگر ظاهر می شوند.از تلاش برای رسیدن به هدفهای بزرگتر و تقلا برای رسیدن و حفظ کردن پدیده ای که به آن میگویند: عشق.
* در ترکیب بازیگران این فیلم چهره هایی مثل علی ملاقلی پور و دانش اقباشاوی هم دیده می شود…چرا؟
درست زمانی که تقریبا از ساختن فیلم اولم ناامید شده بودم علی ملاقلی پور برای اکران نامناسب فیلمش دست به اعتراض زد.این حرکت انگیزه و امید زیادی در من ایجاد کرد و مدتی بعد جرقه «ایتالیا ایتالیا» در ذهنم زده شد. وقتی فیلمنامه را می نوشتم حرکت اعتراضی او از ذهنم بیرون نمی رفت و ناخودآگاه جزئی از داستان شد.دانش اقباشاوی هم با فیلم اولش «تاج محل» یکی از بهترین فیلمهای اول این سالها را ساخت و در طول این سالها همیشه در کنارم بود و مشورت هایش کمک حالم بود. هم علی ملاقلی پور و هم دانش اقباشاوی در «ایتالیا ایتالیا» با نام حقیقی خودشان حضور دارند. همایون ارشادی و علی جناب و رضا سخایی هم همینطور.در زمان نگارش فیلمنامه از آنها اجازه گرفتم که با شخصیت حقیقیشان آنها را در فیلمنامه بیاورم. بخش مهمی از فیلمم درباره دستیاران کارگردانی است که می خواهند فیلم اولشان را بسازند.
* انگار فیلم درژآنر کمدی فانتزی و موزیکال ساخته شده ..
بله. سعی کردم سبکی نسبتا تازه در داستانگویی و روایت و ساختار فیلم در پیش بگیرم.ژانر فیلم کمدی فانتزی و موزیکال است.این ژانر همیشه در بین تماشاگران محبوب بوده است. همیشه اعتقاد داشتم که رسالت اصلی سینما سرگرم سازی است و این فیلم هدف اصلیش سرگرم کردن مخاطب است.
* چقدر به دیده شدن فیلمتان در جشنواره امیدوارید؟
امیدوارم مردم با تماشای این فیلم چیزهایی را تجربه کنند که شاید در زندگی واقعی فرصت تجربه کردنش را نداشته باشند و پس از تماشای فیلم با حال خوب از سالن خارج شوند.
[4]
* در هرصورت فرزند کارگردانی چون مهدی صباغ زاده هستید…فکر می کنید می توانید به مسیر کاری پدر برسید؟
به لحاظ حرفه ای سعی می کنم مانند او و هم نسل هایش در مسیر فیلمسازی قدم بردارم. چون نسل آنها همیشه برای من الگو بودند.ولی طبیعتا من از نسل دیگری هستم با دغدغه ها و سلیقه متفاوت.سعی می کنم حرفه ای بودن را از آن نسل یاد بگیرم ولی در نوع دیدگاه و سلیقه فیلمسازی استقلال خودم را داشته باشم.فکر می کنم تفاوت نسل ما این است که تلاش می کنیم با جسارت بیشتری فیلم بسازیم و مخاطب خود را فقط بیننده ایرانی فرض نکنیم بلکه برای مخاطب جهانی فیلم بسازیم.بدون این اصل نمیتوانیم سینمای بین المللی داشته باشیم.
* سیمرغ را برای چه بخش هایی از فیلمت شایسته می بینید؟
از آنجایی که بقیه فیلمها را ندیدم درست نیست که چنین حدسی بزنم .قطعا رقبای سرسختی در کنارم دارم.ولی افرادی که فیلم را دیده اند معتقدند بازیگر اول زن، فیلمنامه، تدوین و صداگذاری فیلم به چشم می آیند.اما اینکه نتیجه جشنواره چه خواهد شد کاملا به رای و نظر هیات داوران بستگی دارد.
* رقابت جشنواره امسال را چطور می بینید؟
به دلیل اینکه هنوز رقابت آغاز نشده نمی توانم چیزی در این باره بگویم.ولی ما فیلم اولی های امسال باید تحت هر شرایطی پشت یکدیگر بایستیم و از هم حمایت کنیم.حتی اگر فیلمهای هم را دوست نداشته باشیم نباید درگیر حاشیه سازی برای هم بشویم.بالاخره قرار است سالها در کنار هم کار کنیم.خوشبختانه امسال ترکیب هیات داوران بسیار خوب است و همگی از دل سینمای حرفه ای آمده اند و در کار خود تخصص دارند.خیلی خوشحالم که در ترکیب هیات داوران افراد غیر متخصص و نا آشنا به مشکلات سینماگران به چشم نمی خورد. این ترکیب باعث می شود مقدار زیادی از حواشی جشنواره کم شود و داوران با دیدگاه حرفه ای و تخصصی به تماشای فیلمها بنشینند.
* فکر می کنید بهترین کارگردان جشنواره امسال چه کسی می شود؟
امیدوارم کاملا به دور از هرگونه مصلحت اندیشی آن کسی که بهترین کارگردانی را انجام داده به عنوان برنده انتخاب شود.