سوره سینما [1] – سینمای ایران با توجه به اهمیت روزافزونی که در تمام مسایل سیاسی، فرهنگی و اقتصادی دارد یکی از مهمترین سینماها بین کشورهای اسلامی و منطقه محسوب می شود و از طرف دیگر نمایش فیلم های ایرانی در دیگر کشورها با محتوای اجتماعی و انسانی نشان داده این آثار جزو پرمخاطب ترین فیلم ها هستند که هر سال فستیوال های معتبر جهانی بیشتری تمایل دارند میزبان آثار ایرانی باشند.
از این نظر دو وجه قدرتمند جهانی را از آن خود کرده است. اول اینکه بستری برای ترویج فرهنگ ایرانی-اسلامی محسوب شده و می‌تواند الگویی برای کشورهای اسلامی و منطقه باشد و در بعد دوم فعالان سینمایی کشور با تلاشی که انجام داده اند در رویدادهای بین المللی به جایگاه معتبری رسیده اند و این امر نشان از عملکرد خوب و ظرفیت سینمای ایران دارد.
بعد از اینکه فیلم سینمایی «رنگ خدا» ساخته مجید مجیدی در ایالات متحده امریکا اکران شد و توانست فروشی بالغ بر دو میلیون ریال از آن خود کند روزنامه نیویورک تایمز برایش نوشت: «این فیلم در حد بالاترین درجه وضوحی که یک فیلم ممکن است بدان برسد، نشان می‌دهد که دارای رسالتی دینی است، اما تجربه‌ای ژرف از تأمل در جهان طبیعی را در اختیار ما قرار می‌دهد… فیلم «رنگ خدا» گوهری دیگر است که از سرچشمه‌ای واحد، یعنی از یکی از پویاترین سینماهای ملی جهان به ما عرضه شده است».
کمتر پیش می آید شاهد صحنه هایی باشیم که ساعاتی مانده به آغاز مراسم اسکار، یکی از میدان های اصلی شهر لندن به بزرگترین سینمای روباز این شهر تبدیل شود تا فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی با حضور شهردار لندن و کارگردانان مطرح انگلیسی برای جمعیتی حدود ۱۰ هزار نفر به نمایش درآید.
امروز در کنار فیلمسازانی از نسل عباس کیارستمی و بعد از آن اصغر فرهادی که نام سینمای ایران را در دنیا بلندآوازه کرده اند شاهد حضور جوانانی در این عرصه هستیم که توانسته اند با نگاه و اندیشه ای نو فصل جدیدی را در فیلمسازی رقم بزنند. کارگردانانی چون شهرام مکری و مجید برزگر نمونه بارز این مثال هستند. شاید اگر آنها به سینما ورود نمی کردند هیچ وقت با یک سینمای مدرن که کشورهای غربی و حتی امریکا تمایل به نمایش این آثار برای مردم خود داشته باشند روبه رو نمی شدیم.
در سال های اخیر فیلم ها با اتکا به زاویه دید جوانان در بازار فیلم ایران حرفی برای گفتن دارند و دستاوردهای فیلمسازانی از این جنس هر روز بیشتر به دنیا معرفی می شوند. تا جایی که توانسته اند به عنوان یک الگوی موفق در کشورهای آسیایی که دارای صنعت هستند شناخته شوند. در حال حاضر پذیرفته شدن یک فیلم سینمایی دیگر با نام «دِرِساژ» در جشنواره برلین از پویا بادکوبه که تازه اولین فیلم خود را ساخته است نشان می دهد هرجا نام ایران بیاید کشورهای دیگر بی توجه از کنارش نمی گذرند.
از طرف دیگر حضور بین المللی سینمای ایران و تاثیرات موضوعی آن بر دیگر کشورها باعث شده تا امروز کارگردانان پیشکسوت و جوان ایرانی با پیشنهادهای همکاری متعددی از سراسر دنیا مواجه شوند و هالیوود و بالیوود میزبان سینماگران ایرانی باشند. تولید مشترک فیلم سینمایی «سلام بمبئی» از آن دست اتفاقاتی بود که ما را با سینمای هندوستان وارد تعامل کرد و امروز با تولید تازه ترین اثر سینمایی مجید مجیدی به نام «آن سوی ابرها» راه برای همکاری های بعدی بازتر شد. تا جاییکه امروز مجید مجیدی در حالی آخرین فیلم خود را اکران می کند که به عنوان تنها عضو ایرانی یک پروژه عظیم سینمایی در مقام کارگردان ظاهر می شود و دیگر عوامل از سایر کشورهای جهان با او همکاری می کنند.
البته با اعتباری که فیلمسازان ایران در دنیا به دست آورده اند سینمای اروپا نیز بیش از پیش به تولیدات مشترک و همکاری با سینمای ایران رغبت نشان داده است. نمونه بارز این مثال اصغر فرهادی است که ابتدا با تولید فیلم سینمایی «گذشته» در کشور فرانسه و به تازگی با فیلم سینمایی «همه میدانند» در اسپانیا توجه سینمای غرب را به خود معطوف کرده است.
در این میان نهادهای سینمایی چون بنیاد سینمایی فارابی نیز وارد عمل شده و با انجام مذاکرات اولیه قرار است این روابط در مقیاس گسترده تری به اجرا در بیایند. بر این اساس چین، ایتالیا، آرژانتین، ارمنستان و فرانسه کشورهایی هستند که اعلام همکاری کرده و برای تولیدات مشترک بین المللی یک فضای جدید به وجود آورده اند که به زودی شاهد اخبار تازه ای خواهیم بود.
از طرفی سینمای ایران که در سال های اخیر بیشتر با درام های اجتماعی در دنیا شناخته می شود توانست توجه سینماگران بین الملل را به ژانر کودک و نوجوان جلب کند تا جایی که کشور فرانسه در تولید فیلم سینمایی «جنجال در عروسی» به کارگردانی سیدرضا خطیبی اعلام همکاری کرد و این فیلم به صورت سه بعدی در سینماها به نمایش درآمد. هر چند که فرانسه پیش از این در آثار متعددی با ایران وارد تعامل شده و با برگزاری هفته های فرهنگی خشنودی خود را از این همکاری نشان داده است.
تمرکز سینمای ایران بر جشنواره های خارجی و منطقه ای سبب شده است اندیشه های برگرفته از سبک زندگی ایرانی اسلامی با فرهنگ غنی متشکل از آداب و سنت های ملی در جهان مورد توجه قرار بگیرد. البته یادمان باشد الگو سازی یک برنامه ریزی بلند مدت با مدیریت درست می خواهد و امروز که پتانسیل آن در کشور ما وجود دارد باید در بحث مدیریت کلان حمایت بیشتری از فیلمسازان با استعداد ایرانی در تولید فیلم های تاثیرگذار با نگاه بین المللی داشته باشیم.