سوره سینما [1] – الناز نعمتی [2] :سینمای جنگ هنوز ناگفته‌های بسیاری دارد، حماسه‌ها و تلخ و شیرینی‌هایی که سینمای ایران به آن دست پیدا نکرده. محمدعلی باشه آهنگر در «سرو زیر آب» کوشیده بخشی از این حقایق را ترسیم کند. درباره این فیلم که به زودی روی پرده می‌رود با سیدحامد حسینی تهیه‌کننده «سرو زیر آب» صحبت کردیم. این گفت و گو زمان جشنواره در سایت بهمن سبز منتشر شده و دوباره بازنشر می‌شود.
ابتدا درباره حال و هوا و قصه فیلم «سرو زیر آب» بگویید.
فیلم «سرور زیرآب» با محور معراج شهدا به خصوص در سال‌های آخر جنگ تولید شده است. آن زمان واحدی بود به این نام که مسئولیت ارائه اطلاعات به رزمندگان برای جمع آوری پیکر شهدا و رساندن آنها به خانواده هایشان را بر عهده داشت. این مرکز در زمان جنگ ستاد معراج شهدا نام داشت که مرکزیت آن در کارخانه نورد لوله اهواز واقع شده بود. این کارخانه زمان جنگ تعطیل بود و از آن به عنوان ستاد مرکزی معراج شهدا استفاده می‌شد. داستان فیلم در مورد اتفاق‌ها، حواشی و تعامل خانواده شهدا است که در این مرکز می گذرد.
برای نوشتن فیلمنامه تحقیق هم کردید؟
بعد از رسیدن به موضوع نیازمند به پژوهش بودیم و دوست داشتیم فیلمنامه از جهت پژوهشی و مستند بودن کاملا محکم و قابل دفاع باشد. نزدیک به دوسال و نیم سعی کردیم رزمندگانی که به نوعی با این مرکز در ارتباط بودند و هنوز در قید حیات هستند را در سراسر کشور پیدا کرده و با آنها گفتگو کنیم و از دل این گفتگوها به قصه‌ای زیبا و مستند برسیم.
[3]
طبعا باید قصه های بسیاری شنیده باشید. چگونه قصه ای را از بین آنها انتخاب کردید؟
بله همینطور است. خصوصا آقای باشه آهنگر با بسیاری از این عزیزان گفتگوهای مفصلی داشتند که به ایشان در جهت نوشتن فیلمنامه کمک کرد. از بین این گفتگوها قصه‌هایی را که قابیلت سینمایی و نمایشی و قابلیت پخش داشتند، انتخاب کردیم و سعی کردیم در درام و طراحی کاراکترها و حتی فضاسازی اثر کاملا به روایات مستند وفادار باشیم. تا جایی که وقتی بچه های ستاد معراج شهدا برای دیدن دکورها آمدند اظهار کردند تا نود درصد شبیه به محل واقعی شده است.
فیلم پروداکشن عظیمی دارد. دکوری که در صحبت های تان اشاره کردید کجا ساخته شد؟
برای این پروژه نزدیک به ۹ هزار متر دکور ساخته و بازسازی شده است. بخشی از این دکور در کارخانه سیمان ری ساخته شده که بنظرم از لحاظ پروداکشن یکی از بهترین ها در سینما ایران و سینمای دفاع مقدس است. بخش مهمی از دکور سوله اصلی معراج شهدا بود که حدود شش هزار متر با ارتفاع بیست متر بود. کارخانه نورد لوله اهواز دقیقا در کنار خط راه آهن قرار داشت و از همانجا پیکرهای شهدا را به واگن های یخچال دار منتقل کرده و به نقاط مختلف کشور می‌فرستادند تا برای تشییع به دست خانواده هایشان برسد و ما نیز جنب سوله‌ای که عرض کردم ریل گذاری کرده و از قطار واقعی استفاده کردیم.
به گفته مسئولان راه آهن در کل تاریخ راه آهن ما اولین گروهی بودیم که کل اجزا و متعلقات قطار را به جایی خارج از لوکیشن اصلی می‌بردیم. این کار شامل ریل گذاری و زیرساخت و جابجایی واگن ها بود که همه را انجام دادیم . بسیار کار سخت و عظیمی بود . گروه در کوچه ای که ۱۲ متر عرض داشت زیرسازی و ریل گذاری کردند و واگن ها را به آنجا منتقل کردیم. گذشته از دکور و ساخت ریل و جابجایی واگن ها ما باید اکسسوار صحنه های مختلف فیلم را نیز فراهم می کردیم که باید کاملا با وسائل آن دوران شباهتی نعل به نعل می داشتند. تهیه آکسسوار نیز یکی از کارهای سخت این پروژه بود. بنظر من فیلم «سرو زیرآب» یک اثر تاریخ معاصر است.
وقتی از واقعه ای که سی سال پیش اتفاق افتاده صحبت می‌کنیم و می خواهیم در موردش فیلم بسازیم بخاطر سرعت تکونولوژی در این سالها و عوض شدن سروشکل خیابان و کوچه و وسایل زندگی و…دیگر می‌توان مدعی بود که این فیلم یک اثر تاریخی است.
[4]
فیلمبرداری چه مدت طول کشید؟
فیلمبرداری ۷۸ جلسه بود و فقط ایام عید فیلمبرداری متوقف شد. ما در چهار استان و هشت شهر فیلمبرداری داشتیم و تعدد لوکیشن باعث شد پروسه تولید کمی طولانی شود. در خیلی از این شهرها بحث ساخت دکور و بازسازی را نیز داشتیم. فیلم ۲۴ دی سال ۹۵ کلید زده شود و ۳۱ فروردین نیز فیلمبرداری به اتمام رسید.
«ملکه» فیلم قبلی محمدعلی باشه آهنگر در جشنواره و توسط منتقدان بسیار مورد استقبال قرار گرفت، اما در اکران عمومی چندان موفق نبود. آیا «سرو زیرآب» هم به لحاظ فرم و ساختار به فیلم قبلی ایشان شباهت دارد؟
من فکر می کنم فیلم «ملکه» بعد از اتمام اکران شناخته شد. درست است که «ملکه» فروش خوبی نداشت اما همه مردم ایران این فیلم را دیدند و «ملکه» به مرور زمان دیده شد. فروش نه چندان مناسب فیلم نیز بیشتر بخاطر نوع اکران آن و عدم مدیریت درست در اکران و عدم حمایت از طرف مسئولان بود. اما در نهایت این فیلم بخاطر فضا و حرف های تازه اش به دل مخاطب نشست و همانطور که گفتم به مرور توسط مخاطب دیده شد.
فیلم «سروز زیرآب» بیشتر فیلمی درباره انسانیت است تا جنگ . از نظر قصه و درام نیز این فیلم جذابتر و پیجیده‌تر از «ملکه» است و قصه‌اش این توان را دارد که مخاطب را با خود همراه کند. ضمن اینکه در این فیلم شاهد تعدد لوکیشن و حضور بازیگران چهره هستیم و این موضوع جذابیت کار را برای مخاطب بالا می‌برد. امیدواریم زمان اکران نیز با مدیریت صحیح و حمایت‌های لازم و تبلیغات مناسب فیلم موفق باشد.
منبع: بهمن سبز [5]