به گزارش سوره سینما [1] به نقل از روابط عمومی برنامه هفت، سری جدید برنامه تلویزیونی «هفت» ویژه سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر، شامگاه جمعه دوازدهم بهمن ماه میزبان حامد بهداد بود و فیلم‌های روز سوم جشنواره مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در ابتدای برنامه محمدحسین لطیفی مجری این برنامه با اشاره به اینکه در سومین روز جشنواره، فیلم‌های بهتری به نمایش درآمد گفت: با توجه به فیلمهایی که امروز در پردیس ملت، سالن رسانه‌ها دیده شد، با حال بهتری برنامه را اجرا میکنم.
بعد از پخش گزارشی از نظرات مختلف درباره فیلم سینمایی «ناگهان درخت» دومین ساخته صفی یزدانیان؛ حامد بهداد به بهانه نمایش فیلم «قصر شیرین» ساخته رضا میرکریمی در استودیو برنامه هفت حاضر شد و به گفتگو با محمدحسین لطیفی پرداخت.
خاطره بازی لطیفی و بهداد درباره روز سوم
لطیفی در ابتدای گفتگو با اشاره به محبوبیت حامد بهداد در میان مردم گفت: در هنگام پخش فیلم «روز سوم»، مخاطبان برنامه از من گلایه داشتند که چرا کاراکتر عراقیِ فیلم با بازی حامد بهداد، در انتهای فیلم کشته میشد!
حامد بهداد در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به فیلم روز سوم گفت: کشته شدن در فیلم برای بازیگران جذاب است، چون باعث جاودانه شدن نقش بازیگر میشود. به همین دلیل هم هست که نقش فواد در فیلم روز سوم در ذهن مردم ماندگار شده است. با وجود اینکه در همه جشنواره‌های معتبر برای این فیلم کاندیدا شده بودم، اما به واسطه علی معلم و جشن حافظ بود که آن نقش دیده شد.
بهداد در پاسخ به این سوال که آیا نقش‌هایش را تکرار کرده، گفت: بازیگر ناگریز از تکرار است. هر هنرمند در هر رشته‌ای که فعالیت میکند، در واقع فراز و نشیب هایی طی میکند که باید مجموعه آثارش را بررسی کرد؛ حتی اگر تکرار بود، نباید لزوماً این تکرار چیز بدی بوده باشد. بخشی از سینما شمایل است که باید شمایل را ادامه داد. من خودم از دسته بازیگرهایی دوست دارم باشم که در نقش های گوناگون دیده شود.
بازیگر فیلم قصر شیرین در واکنش به توصیف لطیفی از تکنیکال یا حسی بودن بازیِ خود گفت: در واقع به خاطر شناختم از زندگی، و بیشتر شدن تجربه ام در زندگی، بازی ام ترکیبی از تکنیک و حس است. هر انچه رشد شامل حال هر بازیگری شده، شامل حال من هم شده؛ بخشی تبدیل به تکنیک شده و بخشی تبدیل به حس شده است.
مشغول بازی در سریال دل به کارگردانی منوچهر هادی هستم
بهداد ادامه داد: سفر یاسوج به جهت اینکه به من گفتند دو ماه و بعد گفتند سه ماه، سخت گذشت. فرصت نشد به حتی یک خط در میان ورزش کردن برسم؛ هر روز جلوی دوربین کار کردن بود؛ کار واقعا سخت بود. جاهایی امانم بریده شد و گفتم ریاضت است و باید پروسه طی شود و فیلم به سرانجام برسد. فکر می کنم اگر در ایام فیلمبرداری می توانستم بیشتر به خودم توجه کنم بهتر بود اما باید فیلم آقای میرکریمی را بازی میکردم! ما تمام فصل پاییز را درگیر فیلمبرداری این پروژه بودیم. و الان هم مشغول بازی در سریال دل منوچهر هادی هستم.
حامد بهداد با اشاره به پختگی در بازی خود طی سال های گذشته گفت: من بازی خودم در فیلم روز سوم را که به بهروز وثوقی فرستادم به من گفت که بازی تو دودست بود؛ و برایم نوشت که چطور این یکدست نبودم. اما در فیلم قصر شیرین فکر می کنم بازی یکدست دارم. چون فیلمنامه این کار را هم محسن قرایی نوشته، به نظرم من در تعامل خوبی با محسن هستم. اعتماد بیشتری بین‌مان بود. در ابتدا سعی می کردم که خیلی به سمت میرکریمی نروم؛ برخلاف فیلم روز سوم که سمت شما (لطیفی) میرفتم. تلاش می کردم خودم را به شما نزدیک کنم. اما در رابطه با میرکریمی، این فرصت را دادم که اگر میخواهد به بازیگر فرصت بدهد، خودش اعتماد کند و نزدیک شود. و به نظرم این فرایند طی شد و به نقطه نظرهای مشترک رسیدیم و از یه جاهایی به بعد تصمیم گرفتم خودم را چک نکنم و اعتماد کنم. الان هم اولین بار نقش خودم را روی پرده دیدم و به نظرم اتفاق خوبی در بازیگری خودم افتاده؛ فارغ از مسابقه و رقابت.
در قصرشیرین به میرکریمی اعتماد کردم
بهداد در پاسخ به این سوال که «کدام نقش هایی را که بازی کردی بیشتر دوست داری و بیشتر با آن همراه هستی؟» هم گفت: یک بار یادم می‌آید که کودکانه دیالوگ های فواد را تکرار کنم و ببینیم می توانم همان هیجان را بازتولید کنم، دیدم نمی توانم!
محمدحسین لطیفی در ادامه با یادی از حمید آخوندی گفت: من فیلمنامه روز سوم را شب به شب می‌نوشتم. به من گفت در همین خانه کار را تمام کن. به او گفتم، چه کنم؟ گفت من اگر بودم با آر پی چی می زدم وسط در و کل کوچه را به آتش می کشیدم. به او گفتم برو بخواب، گره ی کار گشوده شد.
بهداد در مورد بازی خود در قصر شیرین گفت: رضا میرکریمی هنرمند مهربانی است؛ در مورد شخصیت هایی که خلق می کند، محتاط است و تیرگی را کامل نمی کند و جا می گذارد که بازیگر به طوسی نزدیک شود. در مورد نقشی که بازی کردم، یخبندانی از احساسم که در پسِ این احساس باید بتوانیم جریانی از آب را ببینیم. سیرتحول این کاراکتر را طوری طراحی کرده که به سختی این آدم متحول می شود. بخشی از این خاکستری بودن ها در فیلمنامه است و بخشی در مقابل دوربین.
این بازیگر در مورد لهجه نقش خود در فیلم قصر شیرین هم گفت: لهجه ابزاری است برای رسیدن به نقش؛ از یک جایی به بعد بازیگر باید امانت دار تفکر نویسنده باشد. اگر به این نقطه برسد، برای خود من هم پیش آمده که تفکر فیلم و نویسنده را درک کنم، لذت بردم. اگر بتوانم آن معرفه تعریف ناپذیر را منتقل کنم، خوشحال شده ام.
حامد بهداد در مورد روند حال خودش در فیلم قصرشیرین هم گفت: الان که فیلم را روی پرده می بینم، احساس می کنم نقش را بد کار نکردم و تا حد زیادی توانسته ام چیزی که مدنظر نویسنده و کارگردان بوده را پیاده کنم.
فارغ از جایزه، سینما شغل من است و از آن لذت می برم
لطیفی در ادامه با اشاره به اینکه سالها منتظر بودیم که اسم حامد بهداد را برای سیمرغ بشنویم، اما نمی‌شنیدیم، گفت: احساس می کنم این اتفاق برای تو مثبت بود، چون باعث شد انگیزه و انرژی تو بیشتر شد. اولین فیلم من که آمد، نوشتند که انگار فیلم پنجم این کارگردان است. موقع جایزه، به تنها کسی که جایزه ندادند، من بودم. شهریار بحرانی به من گفت خدا را شکر کن جایزه نگرفتی؛ آن موقع متوجه این جمله نشدم. به نظرم برای تو هم اینگونه بود.
بهداد گفت: خالی از لطف نیست اگر ثمر کار خود را در همان زمان ببینید، اما خالی از حکمت نیست اگر این اتفاق نیفتد. من اولین فیلمی که بازی کردم، کاندیدا شدم، همایون اسعدیان گفت امیدوارم جایزه نگیری؛ آن موقع متوجه نشدم و الان می فهمم که چرا آن جمله را شنیدم. به هرحال سینما شغل من است و از آن لذت می برم. به بهانه جشنواره دور هم جمع می شویم، توسعه فردیت و شغلم مقصد اصلی من در سینماست.
جشنواره فیلم فجر قائم به فرد است
در ادامه برنامه، سه روز نخست جشنواره مرور شد و در مورد ۹ فیلمی که در پردیس سینمایی ملت روی پرده رفته، نقد و بررسی شد و سیدبشیرحسینی و محمدرضا مقدسیان در این بخش به گفتگو نشستند.
مقدسیان در ابتدای صحبت های خود گفت: در این چند روز نخست جشنواره بحث های زیادی حول فیلمها شکل گرفته. من میخواهم بگویم چطور به جشنواره نگاه کنیم. می گویند جشنواره فیلم فجر در چهلمین سال پیروزی انقلاب باید بتواند خروجی خاصی را ارائه کند و المان‌هایی را مدنظر قرار می دهند و می گویند نباید فیلمهایی داشته باشیم که ارکان خانواده را مورد نقد قرار دهد چون خانواده خط قرمز ماست. این خود، محل بحث است.
وی افزود: آیا جشنواره فیلم فجر چیزی غیر از جشنواره ای است که مدیران موسمی و فصلی تصمیم می گیرند که چگونه باشد. قائم به فرد است؛ می شود انتظار داشت یک فردی بتواند سیاست های چهل ساله را به سرانجام برساند؟ پاسخ قطعا منفی است. ما باید در مورد این صحبت کنیم که چقدر در کادرسازی موفق بوده ایم که بخواهیم در سینما ان را دنبال کنیم؟
تختی و قصرشیرین؛ دو فیلم منتخب سه روز نخست جشنواره
محمدرضا مقدسیان گفت: به نظر من تختی و قصر شیرین فیلم هایی هستند که می توانیم به آن افتخار کنیم که بعد از چهل سال فیلمسازانی را تربیت کرده ایم که می تواند در تراز مدنظر ما اثری تولید کنند.
سیدبشیر حسینی نیز در ابتدای صحبت های خود گفت: بعضی از منتقدین به دنبال نقد اثر هستند و عده ای به دنبال نقد سازنده. در نقد فرا متنی به دنبال تحلیل کلان و نقد فرامتنی هستیم. اینکه ما سعی کنیم که جشنواره فیلم فجر را در چهل سالگی انقلاب نقد کنیم کار بسیار درستی است. اثر واقعا می روید و رشد میکند. کاش جشنواره ها را واقعی نگاه کنیم .جشنواره هرسال آن چیزی است که شده نه آن چیزی که انتظار داریم و حواشی بر متن غلبه میکند.
وی ادامه داد: رضا میر کریمی در فیلم قصر شیرین به نظر من عقبگرد داشته است. و امید ما در حال حاضر به فیلمسازان جوان است. متاسفانه کارگردان ما به مخاطب فکر نمیکنند و هیچ کدام از فیلم های جشنواره تا به امروز فیلم گیشه نیست.
این استاد دانشگاه افزود: این مدل تحلیل که دوست داریم جشنواره را در چهلمین سال انقلاب با آرمان ها بسنجیم، فرصت خوبی است. چهل سالگی فرصتی است تا انقلاب هم ارزیابی نسبت به آرمانهای خودش داشته باشد. یکی از خوبی های جشنواره این است که ظرفیت نقدها را بالا می برد.
وی ادامه داد: به نظرم خالقان آثار سینمایی ما از روی آرمان ها فیلم نمی سازند. اگر سال دیم و کم آبی داشتیم، منتظریم که نتیجه اش را ببینیم. در بحران ها انسان غیرارادی تصمیم می گیرد؛ همین می شود که در نیمه نهایی جام ملت های آسیا فرهنگی و غیرارادی تصمیمی می گیریم که تیم ملی مان از جام حذف می شود. کاش جشنواره ها را واقعی ببینیم و فرصتی که هست را ببینیم؛ جشنواره همیشه چیزی است که شده، نه آنچه می خواستیم.
کارگردانان قدیمی سینما دچار عقبگرد شده اند
محمدحسین لطیفی با اشاره به اینکه در جشنواره های خارجی، متر و معیاری وجود دارد که بر اساس آن فیلم های هر دوره انتخاب می شود، گفت: ما این ملاک ها را هنوز تعیین نکرده ایم.
مقدسیان هم در همین رابطه گفت: در ایران و در جشنواره فیلم فجر، به همین دلیل که متر و معیارها مشخص نشده، همه ی بار روی دوش دبیر جشنواره قرار می گیرد. یا روی کاغذ تمام مسئولیت سینمای ما با سازمان سینمایی است، اما آیا تمامِ سینما زیرنظر سازمان سینمایی اتفاق می افتد؟
این منتقد سینما اضافه کرد: بلاتکلیفی در جشنواره در تمام شئون آن وجود دارد. ما حتی اسم جشنواره را تغییر می دهیم، یک دوره می گوییم بین المللی، یک دوره می گوییم ملی؛ و تمام هزینه ی این تعییرات پای دبیر نوشته می شود. سوگیری فیلم ها، حداقل استاندارد فیلم ها هم در جشنواره فیلم فجر مشخص نیست. هر فیلمی را که کن انتخاب می کند، می شود حدس زد، اما آیا هر فیلمی که در جشنواره فیلم فجر پذیرفته می شود را هم می شود حدس زد؟
سیدبشیر حسینی، فیلم «تختی» را بهترین فیلم سه روز نخست جشنواره دانست و گفت: کارگردان های بزرگ ما ما مثل میرکریمی از خودشان جا مانده اند و باید امیدمان به سینماگران جوانی است که البته دیگر جوان نیستند و میانسال هستند. مخاطبان جشنواره هم بیشتر فیلم های ساخته کارگردانان جوان را دوست دارند. نقطه بد ماجرا است که بزرگترهای ما دچار عقب گرد شده اند و جامانده اند.
حسینی با اشاره به اینکه خیلی از هنرمندان ما ادعای مردمی بودن دارند اما در آثارشان این مردمی بودن را نمی بینیم؛ گفت: من دوست داشتم در مورد فقر، قیمت دلار و تورم فیلم ببینیم.
محمدرضا مقدسیان در مورد آثار سه روز نخست هم گفت: در این سه روز یک فیلم اولی دیدیم، دو فیلم از سینماگران قدیمی و سه فیلم از کارگردانانی که فیلم دومشان را ساخته بودند و دو فیلم از بهرام توکلی و رضا میرکریمی که در سینما جای خودشان را پیدا کرده اند؟ اینطور بهتر می شود دید چه فیلمسازی فیلم بهتری ساخته است؟
عوامل سمفونی نهم در برنامه هفت
در ادامه برنامه زینب تقوایی و علیرضا کمالی، تهیه کننده و بازیگر فیلم سینمایی سمفونی نهم با حضور در استودیوی برنامه هفت با محمدحسین لطیفی گفتگو کردند.
زینب تقوایی تهیه کننده سمفونی نهم گفت: من یک برآوردی برای این فیلم‌نوشتم که با عددی که درپایان کار خرج شد یکی بود. از اینکه آقای هنرمند انتخاب کرده بود یک فیلمنامه سخت و جدید را بسازد استقبال کردم. میتوانستیم یک فیلمنامه راحتتری را انتخاب کنیم که سختی کم تری داشته باشد.
علیرضا کمالی بازیگر این فیلم هم با اشاره به اینکه هر بازیگری آرزو دارد نقش کوروش را بازی کند، گفت: من دغدغه تاریخ هم دارم و از آن دغدغه بیشتر دغدغه بحران فرهنگی هم دارم. وقتی محمدرضا هنرمند درمورد نقش کوروش با من صحبت کردند گفتم اگر بخواهم این نقش را بازی کنم نقش یک عارف پادشاه یا پادشاه عارف را بازی میکنم. اگر کوروش دوست داشتنی هست بخشی از آن را مدیون گریم و طراحی لباس هستم. وقتی این نقش را تمرین میکردم قلبم فشرده میشد. حقیقت این است که در این نقش درمورد کوروش خودم را رها کردم و فکر میکنم حاصل بدی نداشت.
[2]
نقد فیلم های روز سوم جشنواره در میز نقد هفت
میزنقد مسعود فراستی و کامیار محسنین هم پایان بخش چهارمین قسمت برنامه تلویزیونی هفت بود. در این قسمت سه فیلم نمایش داده شده در کاخ رسانه‌ها مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در این بخش، کامیار محسنین در مورد فیلم ناگهان درخت به کارگردانی صفی یزدانیان گفت: فکر میکنم صفی یزدانیان در این فیلم کاملا راهی متفاوت رفته است . در فیلم قبلی او انسجام کاملی وجود داشت ولی در فیلم جدید متن و دقایق فیلم ارتباطی به هم ندارد و چند پاره است. انتخاب بازیگر کودک که قرار است از مدرسه فرار کند باید یک برقی از شیطنت در نگاهش باشد ولی این وجود ندارد. حجم شوخی های ناموفق در این فیلم زیاد است. زمان مرده بسیار زیاد است .
با دیدن فیلم قصر شیرین به ما توهین نمیشود
در ادامه مسعود فراستی به نقد فیلم قصر شیرین پرداخت. وی گفت: قصر شیرین جز معدود فیلم های است که نگاه سالم دارد و رضا میر کریمی ادا در نمی آورد. خیلی سال بود که دو کودک در یک فیلم انقدر به خوبی نقش بازی نکرده بودند. فیلم از دقیقه ۲۵ تازه آغاز میشود. تقابل دو دنیا در این فیلم خیلی دیر شکل میگیرد.باز هم مشکل کارگردان نیست و مشکل فیلمنامه است. مادر غایب در این فیلم شخصیت ساخته نشده این فیلم است. بازی حامد بهداد در فیلم قصر شیرین خوب و کنترل شده است. با دیدن فیلم قصر شیرین میفهمیم که با دیدن این فیلم به ما توهین نمیشود.
محسنین هم در مورد آخرین ساخته میرکریمی تاکید کرد: مقدمه فیلم بسیار طولانی است .آن چیزی که در این فیلم برای من جذاب است تقابل دو دنیای کاملا متفاوت است پدرخشنی که بازگشته و دو کودک که در دنیای فانتزی خوب با بازی درخشان دختر خردسال به سر میبرند. لانگ شات ها در این فیلم و فیلم های رضا میرکریمی به کار تحرک میبخشد.
کامیار محسنین در نقد فیلم سینمایی سمفونی نهم هم گفت: محمدرضا هنرمند در شوخی ساختن کاملا موفق است ولی ملک الموت این فیلم کاملا شوخی است. محمدرضا هنرمند چرا انقدر سعی کرده که بگوید من میخواهم کل تاریخ را روایت کنم و آگاه هستم و هیچ کس نمیتواند آن چیزی که میگویم را درک کند. اگرخواسته یک شخصیت تاریخی را نشان دهد راه اشتباهی را انتخاب کرده است .
مسعود فراستی هم در مورد این فیلم تاکید کرد: محمدرضا هنرمند دوست داشته هم فیلم‌تاریخی کهن بسازد و هم فیلم تاریخی نزدیک.شمایلی که از امیرکبیر در این فیلم ساخته کاملا توهین آمیز است. یک آشفتگی اساسی در ذهن سازنده این فیلم هست که برای او مهم نیست که شخصیت ها چند پاره شود.
برنامه تلویزیونی هفت، در ایام دهه مبارک فجر و همزمان با برگزاری سی و هفتمین دوره فیلم فجر، با اجرای محمدحسین لطیفی و تهیه کنندگی مجتبی امینی به صورت زنده از شبکه سه سیما پخش میشود.