سوره سینما [1] – مهران مهام از کارکشته‌های تولید در مدیوم تلویزیون است. در روزگاری که سریال سازی تلویزیون به محاق رفته و به جایش این شبکه نمایش خانگی است که پیشتاز تولید سریالهای مختلف شده است اینکه مهران مهام که زمانی جزو پرکاران تلویزیون بود کم کار شده است جای سوال دارد. آیا این حاصل یک سیکل منطقی است که باید سریالهای تلویزیونی روزبروز افت کنند تا سریالهای خانگی رشد کنند یا سیری غیرمنطقی پشت این ماجراست؟
مهام که فعالیت تهیه کنندگیش را از اوایل دهه هشتاد آغاز کرده است در ادوار مختلف سریالهایی مانند «زن بابا»، «کتابفروشی هدهد»، «دردسرهای عظیم»، «ترش و شیرین»، «خانه بدوش»، «خوش نشینها»، «کارآگاه شمسی» و «نرگس» را ساخته که ورای مایه های ملودرام بیش از همه در ایجاد فضایی مفرح برای مخاطبان موفق بوده اند.
همه جای دنیا تهیه کنندگان پیشکسوت هستند که می شوند بانی تولید محصولات دست اول برای شبکه های مختلف ولی در ایران چون تهیه کنندگی حیطه ای سهل گیرانه شده امثال مهام به کم کاری سوق داده می شوند تا ژنهای خوب و متصلین وارد کار شوند.
مهران مهام در گفتگو با سوره سینما [1] هم درباره سطح کیفی سریالهای تلویزیونی و هم درباره کیفیت محصولات مدیومی تازه نفس به نام شبکه خانگی سخن گفته است.
*به عنوان یک تهیه کننده قدیمی تلویزیون، کیفیت سریال سازی را در سالهای اخیر چطور می‌بینید؟ آیا توانسته‌ایم روند روبه رشدی داشته باشیم؟
در بخش ملودرام مشکلی نداریم و سریالهای فعلی مخاطبش را دارد ولی در بخش کمدی، بدجوری جامانده‌ایم. مسأله اینجاست که در سال های اخیر نیروهای رشدکرده در تلویزیون با پول های عجیب وغریب که معلوم نیست از کجا آمده و با دستمزدهای بالا، رفته اند به سمت پرده سینما یا شبکه خانگی و طبیعی است بازیگری که دستمزد میلیاردی می گیرد دیگر به دستمزد میلیونی تلویزیون قناعت ندارد!! از شما می پرسم کمدین هایی مثل رضا عطاران، مهران مدیری، پیمان قاسم خانی و… که همه محصول تلویزیون هستند کجایند و چرا از سینما و شبکه خانگی سردرآورده اند؟ اینها با ارقام سنگین مشغول کار برای مدیوم های رقیبند و تلویزیون هم نمی تواند با بودجه محدود خود با اینها رقابت کند.
*اینکه تلویزیون چهرههایش را صادر کند فی‌نفسه بد نیست! آیا چشمه زایش در مدیریت تلویزیون خشک شده که به سمت وارد کردن استعدادهای جدید و پرورش آنها نمی‌رود؟
ببینید، استعداد جدید که وارد می شود ولی استعداد اگر بخواهد پله پله مسیر رشد را طی کند حداقل ده سالی زمان نیاز است. نمی شود که ده سال را از دست دهیم و منتظر شویم بعد از یک دهه نتیجه زحمات را ببینیم. تلویزیون به‌روز باید تولید داشته باشد و برای تولید به‌روز لااقل بخشی از پرورش یافتگان سال های قبل تلویزیون بایستی کنار ما باشند و کنار اینهاست که می توان نیروهای جوان را هم وارد کرد.
*چرا همین ترکیب جوان و پیشکسوت اعمال نمی‌شود؟
برای اینکه با بودجه محدود نمی توانیم با بخشهای مافیایی سینما و شبکه خانگی رقابت کنیم! آنها یک دستشان در فلان صندوق ذخیره و دست دیگرشان در بهمان بانک است و تهیه کنندگانی که می خواهند با سرمایه سالم کار کنند یقینا قدرت رقابت با اینها را نخواهند داشت. من بازیگری را نمی‌خواهم که زیر دست خودم مطرح شده و حالا برای ده روز کار، شصت میلیون طلب می کند. مسلما ما از این پول ها نداریم که فقط برای یک بازیگر به مدت ده روز شصت میلیون پرداخت کنیم! بودجه این کار را نداریم و تلویزیون اجازه این کار را هم به ما نمی دهد. من مانده ام در شبکه خانگی چه جوری می شود که به بازیگری پیشنهاد یک میلیارد و دویست میلیونی می دهند و آن بازیگر باز بیشتر طلب می کند درحالی که در تلویزیون ساخت یک سریال پانزده قسمتی سه میلیارد تومان تمام می شود! یقین بدانید با ادامه این روند در طول زمان به مشکل خواهیم خورد و حتی خود بازیگرها هم به مشکل خواهند برخورد. آنها شاید پیش خودشان بگویند، الان را عشق است. ولی کم کم و به مرور، خودشان هم لطمه می‌بینند.
*آیا ارقام ردوبدل شده در برخی پروژه های سینمایی و شبکه خانگی عجیب نیست؟
شما به ارقام در سینمای خانگی برای یک سریال پانزده قسمتی توجه فرمایید می‌بینید بسیار تعجب آور و شک برانگیز است. یک سریال خانگی که به یک بازیگر ۱ میلیارد می دهد حداقل باید چهل میلیارد بفروشد تا به پول خودش برسد. آیا واقعا این اتفاق می افتد؟ باید در این مورد تحقیق اقتصادی کرد. جالب آنجاست که بعد از مدت کوتاهی همین سریال ها از شبکه های ماهواره پخش می شوند و برای همین آن قدر هم نمی توانند سودده باشند.
*پس منشأ پولها است که شبهه‌برانگیز است؟
کسانی به عنوان کاسب پول به جیبشان آمده و می گویند عشقم دیدار نزدیک با فلان بازیگر است و می خواهم برایش سرمایه گذاری کنم. حال درست یا غلط، کاری ندارم به این عشق ولی جای آن نهاد نظارتی که بر دستمزدها کنترل داشته باشد خالی است!! البته بماند که خیلی از این جماعت هم اصلا پولشان آلوده است و برای پولشویی آمده اند ولی به هر حال این «از کجا آوردی؟» بخش دیگری است که مربوط به قوه قضاییه است که باید تعارف را کنار بگذارد و وارد شود و نظارت دقیق بر سرمایه گذاران مشکوک داشته باشد.
*بر این اساس باید منتظر باشیم که سریال‌سازی ما کاملا در شبکه خانگی دنبال شود.
به نظر من تلویزیون باید فکری برای کمبود بودجه بکند؛ به هر حال اگر می خواهد سریال های پیشرو تولید کند یا باید بودجه را افزایش دهد یا از خرج های اضافی کم کند و به سمت تولید سریال بیاورد. اگر این کار را نکند در آینده در بخش سریال سازی خصوصا در بخش کمدی ضربات سنگین تری خواهد خورد.
*یعنی شما معتقدید مشکل اصلی سریال‌سازی ما فقط محدودیت بودجه است؟
خیر، محدودیت بودجه مشکل اصلی و کنارش ممیزی هم دامنگیر سریال سازان است و در مضامین دست و پای ما بسته است. در مقابله با سینما و شبکه خانگی ما جنگمان ناجوانمردانه است؛ بحث ماهواره هم جای خود دارد. آنها در موضوع و محتوا دستشان بازتر است که هرچه می خواهند با هر رنگ و لعابی ارائه می دهند. در همین سینماها که به اصطلاح فیلم پرفروش دارند چه می بینید؟ شوخی و بزن و برقص. جز این است؟ آیا آن شوخی های آن چنانی و رقاصی های باباکرمی را می توان در تلویزیون نشان داد؟ قطعا نه!
*برای حل مشکل چه باید کرد؟ آیا شما قائل به ورود ارگان های نظارتی به ماجرا هستید؟
طبق قوانین موجود، سینما در اختیار وزارت ارشاد است و بحث آن جداست اما در بخش ساخت سریال در شبکه خانگی باید تعاملی با تلویزیون صورت گیرد و یا اینکه تلویزیون مشکلاتش را ابراز و خیلی روراست بگوید که با این بودجه نمی توانیم بجنگیم.خود من با این بودجه نمی توانم از وجود خیلی از بازیگرها استفاده کنم و این در بودجه من نیست. واقعا هم با نبود بازیگر، سریال لطمه خواهد خورد.
*از آن سو مخاطبان را هم داریم که می گویند سریال های تلویزیون واقعا حرف تازه ای برای گفتن ندارند؟
همین طور است. وقتی فلان سریال می آید و کلی خط قرمزها را جلو می برد دیگر با ممیزی تلویزیون نمی توان با این سریال ها رقابت کرد و به این لحاظ سریال های خانگی ضررش بسیار بیشتر از ماهواره است!! در ماهواره بازیها بسیار پیش پاافتاده و سطحی است ولی در شبکه خانگی بازیگران حرفه ای با ارقام بالا به خدمت گرفته می شوند و نتیجه کار هم به مراتب بالاتر از محصولات ماهواره ایست ولی از آن سو تحت فشار قرار گرفتن تلویزیون را هم می بینیم. باید مدیران تلویزیون برنامه ای جامع بچینند برای برون رفت از این بحران! راهش هم ساده است؛ به کارگیری پیشکسوتان در کنار چهره های مستعد و سپس ارجحیت تزریق بودجه به این ترکیب.