سوره سینما [1] – سریال‌های مناسبتی همیشه جزو سریال‌های پرطرفداری هستند که ساخت آن‌ها برای تولیدکنندگان خالی از لطف نیست؛ چرا که اغلب، تولید این دست سریال‌ها می‌توانند موج گسترده‌تری از مخاطب را به واسطه زمان مشخصی که دارند، به ارمغان آورند. از میان مناسبت‌هایی چون محرم، رمضان، نوروز و یا دهه فجر، گزینه نوروز برای کمدی سازان می‌تواند گزینه موفق‌تری باشد چراکه در ایام تعطیلات قرار دارد و اوقات فراغت بیشتری را از آن خود می‌کند.
در دهه‌های مختلف آنچه را که از سریال‌های پرمخاطب نوروزی که اکثر آن‌ها جزو سریال‌های خاطره‌انگیز به شمار می‌آیند، به یاد داریم مجموعه‌های طنزی هستند که توسط کارگردانان طنزپرداز ساخته‌شده‌اند. شاید نوروز آن سال‌هایی که «ترش و شیرین»، «مرد هزارچهره»، «زیرخاکی»، «جایزه بزرگ»، «پایتخت» و یا «نون خ» از شبکه‌های سیما پخش می‌شد، نوروزهای خاطره‌انگیزتری نسبت به باقی سال‌ها بودند. طنزهایی که بار شادی روزهای ابتدایی بهار و سال جدید را بیشتر می‌کردند.
اما در این گزارش قصد داریم به بهانه نزدیک شدن به سال جدید و نوروز ۱۴۰۲ نگاهی به سریال های خاطره انگیز در سال های مختلف بیاندازیم که روزهای عید را برایمان رنگی‌تر کردند.
*سریال «هتل»/ ۱۳۷۷
سریال ۱۲ قسمتی «هتل»، به کارگردانی مرضیه برومند، یک مجموعه تلویزیونی بود که در نوروز ۱۳۷۷ از شبکه تهران پخش شد. لوکیشن این سریال در هتل مروارید واقع در تهران غرب میدان هفت تیر بود.
داستان این مجموعه در هتل دو ستاره مروارید اتفاق می‌افتد و ماجراهای کارکنان آن با یکدیگر و مسافران هتل را به تصویر می‌کشد. هر قسمت مجموعه تعدادی بازیگر مهمان دارد که نقش مهمانان هتل را بازی می‌کنند و دچار ماجراهایی در شهر تهران می‌شوند.
[2]
مرضیه برومند، شهره (مازیار) لرستانی و پیمان قاسمخانی نویسندگان این مجموعه بودند.
سروش خلیلی، امیرحسین صدیق، سیامک انصاری، محمود بصیری و مریم امیرجلالی بازیگران ثابت این مجموعه بودند که در کنار آن ها در هر قسمت بازیگران مهمان نیز حضور داشتند.
*سریال «شب دهم»/ ۱۳۸۱
«شب دهم» به کارگردانی حسن فتحی است که در سال ۱۳۸۰ ساخته و به مناسبت ماه محرم در نوروز سال ۱۳۸۱ از شبکۀ یک پخش شد.
داستان این مجموعه پرطرفدار، در اواخر حکومت رضاشاه در تهران رخ می‌دهد. فردی به نام حیدر خوش‌مرام که از لات‌های تهران قدیم است، خواهان ازدواج با دختری از تبار قاجار می‌شود و آن دختر شرط ازدواج با حیدر را اجرای تعزیه در ده شب ماه محرم قید می‌کند، اتفاق‌هایی که در جریان تعزیه برای حیدر رخ می‌دهد شخصیت او را دگرگون می‌کند. چون در زمان حکومت رضا شاه تعزیه قدغن بوده حیدر مجبور به اجرای تعزیه دور از چشم آژان‌ها می‌شود.
[3]
حسین یاری، کتایون ریاحی، رؤیا تیموریان، ثریا قاسمی، پرویز پورحسینی، محمود پاک‌نیت، اکرم محمدی و پرویز فلاحی‌پور بازیگران اصلی این مجموعه هستند.
موسیقی این مجموعه ساخته فردین خلعتبری و خواننده تیتراژ آن علیرضا قربانی خوانده است.
*سریال «جایزه بزرگ»/ ۱۳۸۴
مجموعه «جایزه بزرگ» سریالی تلویزیونی به کارگردانی مهران مدیری است که در نوروز سال ۱۳۸۴ از شبکه ۳ سیما پخش می‌شد و ۱۳ قسمت داشت.
طبق آمار مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیما، این سریال در زمان پخش خود، ۹۵ درصد بیننده داشته و ۹۷ درصد بینندگان، آن را در حد «زیاد» یا «خیلی زیاد» پسندیده‌اند.
[4]
داستان این سریال، درباره خانواده‌ای است که از نظر مالی وضع مناسبی ندارند. در همین هنگام یکی از آن‌ها به نام «بیژن جمالی» (با بازی مهران مدیری) خبردار می‌شود که در قرعه‌کشی بانک، برنده یک اتومبیل بسیار گران قیمت شده است. او از شنیدن این خبر خوشحال می‌شود و برای گرفتن جایزه به بانک مراجعه می‌کند اما متصدی بانک به او می‌گوید این اتومبیل را به‌طور مشترک با فردی دیگر در اراک به نام «کامبیز باقی» (با بازی رضا شفیعی‌جم) برنده شده است. از این زمان به بعد است که ماجراها و مشکلاتی آغاز می‌شود و همه سعی دارند سهم بیشتری از فروش ماشین ببرند که باعث ایجاد وقایع کمدی می شود.
مهران مدیری، رضا شفیعی‌جم، سیدجواد رضویان، سیامک انصاری، فلامک جنیدی، سعید پیردوست، روشنک عجمیان، ساعد هدایتی و بهنوش بختیاری بازیگران این سریال هستند.
*سریال «وفا»/ ۱۳۸۵
مجموعه «وفا» به کارگردانی محمدحسین لطیفی، در نوروز سال ۱۳۸۵ هر شب از شبکه سه سیما نمایش داده می‌شد. این مجموعه تلویزیونی در اعتراض به سیاست‌های دولت اسرائیل، علیه لبنان و ایران ساخته شده بود.
[5]
سریال «وفا» درباره عشق جوان یهودی-ایرانی به نام ژوبین پناهی به دختری لبنانی-ایرانی به نام وفا است که به اتهام جاسوسی برای اسرائیل در ایران زندانی شده، او به دلیل مشکلات روحی و روانی ناشی از کشته شدن پدر و مادرش در انفجار بمبی در قبرس و دوری از دختر مورد علاقه‌اش (وفا) در تیمارستان بستری شده است. ژوبین توسط یک جاسوس اسرائیل که اسم مستعارش خرچنگ است از تیمارستان فراری داده می‌شود و پس از تغییر قیافه و با هویت جعلی همراه خرچنگ از ایران به اردن و منزل دیوید می‌رود؛ سپس او طبق نقشه قبلی دیوید برای دیدن وفا به لبنان می‌رود و بعد از مدتی، دیوید و خرچنگ به او می‌پیوندند. ژوبین پس از بی توجهی‌های وفا، واقعیت را به او و پدرش می‌گوید اما وفا از ژوبین می خواهد که به او فرصت دهد. بعد از چند روز، وفا پیشنهاد ژوبین را برای فرار قبول می‌کند و…
این مجموعه تلویزیونی که در ایران و لبنان فیلمبرداری شده بود، در دومین جشنواره فیلم پلیس موفق شد جایزه ی ویژه هیات داوران را دریافت کند.
پوریا پورسرخ، هانیه توسلی، فرهاد قائمیان و فرهاد اصلانی بازیگران این سریال بودند.
*سریال «ترش و شیرین»/ ۱۳۸۶
یکی از آن سریال های طنزی که در ایام نوروز پخش می شد و هنوز پس از نزدیک به بیست سال پرطرفدار باقی مانده است، مجموعه «ترش و شیرین» به کارگردانی رضا عطاران است که در ایام نوروز سال ۱۳۸۶ روی آنتن شبکه سه سیما می رفت.
[6]
«ترش و شیرین»، داستان نصرت خانم با بازی (مریم امیرجلالی)؛ زنی متکی به خود است که پس از مرگ شوهرش کمر همت بسته فرزندان قد و نیم قدش را به سختی اما آبرومندانه از آب و گل درآورد. داستان از جایی شروع می‌شود که مهلت خانه اجاره‌ای نصرت خانم به سر آمده و او مجبور است به خانه‌ای دیگر نقل مکان کند اما این جابجایی باعث بروز ماجراهایی می‌شود که مسیر زندگی نصرت خانم و خانواده‌اش را تغییر می‌دهد.
طبق گزارشی که در نتیجه نظرسنجی به دست آمد، این سریال رتبه سوم را در میان سریال های طنز نوروزی به خود اختصاص داده است.
حمید لولایی، مریم امیرجلالی، شهره سلطانی، رضا عطاران، رضا شفیعی‌جم، مجید صالحی، آناهیتا همتی و احمد پورمخبر بازیگران این سریال بودند.
*سریال «پیامک از دیار باقی»/ ۱۳۸۷
نوروز ۱۳۸۷ از آن نوروزهایی بود که سریال های پربیننده در شبکه های سیما جا خوش کرده بودند. در این سال سه سریال پرطرفدار از شبکه های یک و سه و پنج سیما روی آنتن می رفت که تقریبا بساط دید و بازدید را در ساعات پخش شان برچیده بودند.
[7]
سریال «پیامک از دیار باقی» یکی از آن ها بود هر شب از شبکه یک سیما پخش می شد. این سریال به کارگردانی سیروس مقدم و با فیلمنامه ای از محسن تنابنده، درباره مرد کلاه‌بردار و خسیسی به نام منصور سیم‌خواه بود که برای فرار از دست طلب‌کاران، ضمن ایجاد یک دعوای ساختگی، خود را به مردن می‌زند. همه که فکر می‌کنند منصور مرده، او را به خاک می‌سپارند و این آغاز ماجراهایی برای منصور و اطرافیانش است…
محمدرضا شریفی‌نیا، افسانه بایگان، حامد کمیلی، سروش گودرزی، حمید لولایی، رضا شفیعی‌جم و شیلا خداداد بازیگران این مجموعه بودند.
*سریال «مرد هزار چهره»/ ۱۳۸۷
اما دومین سریال نوروز سال ۸۷ که در ایام نوروز پخش شد، مجموعه طنز «مرد هزار چهره» به کارگردانی مهران مدیری بود که هر شب روی آنتن شبکه سه سیما می رفت.
«مرد هزار چهره» عنوانی است که در این داستان به مسعود شصت‌چی؛ نقش اول فیلم به بازیگری مهران مدیری گفته داده شده بود. کارگردان این سریال مهران مدیری بود و پیمان قاسمخانی سرپرست گروه نویسندگی را برعهده داشت. مجید و حمید آقاگلیان نیز تهیه‌کنندگان این سریال بودند.
[8]
این سریال تلویزیونی که قرار بود در ۱۵ قسمت ۴۵ دقیقه‌ای در ایام نوروز پخش شود، طی ۱۳ قسمت پخش و در ۱۳ نوروز خاتمه یافت.
این مجموعه روایتگر داستانی اجتماعی است و موقعیت‌های مختلفی را به تصویر می‌کشد که ممکن است برای هر شخصی اتفاق بیفتد تا به جای دیگری اشتباه گرفته شود.
مهران مدیری، علیرضا خمسه، پژمان بازغی، شقایق دهقان و سیامک انصاری بازیگران اصلی این مجموعه بودند.
*سریال «قرارگاه مسکونی»/ ۱۳۸۷
مجموعه «قرارگاه مسکونی» نیز به کارگردانی سید جواد رضویان، نویسندگی علیرضا مسعودی و تهیه‌کنندگی محمدرضا تخت کشیان، در نوروز ۸۷ روی آنتن شبکه پنج سیما می رفت.
قصه این سریال که یکی از پر ستاره ترین سریال های کمدی است، در یک پادگان واقع در یکی از مناطق مرزی می‌گذرد. در آستانه عید نوروز، با مرخصی چند تن از سربازان پادگان موافقت نمی‌شود. آن سربازان که رفیق هم هستند، تصمیم به فرار از پادگان می‌گیرند اما هر بار به در بسته می‌خورند و همین ماجراها منجر به خلق موقعیت‌هایی کمدی می‌شود.
[9]
سید جواد رضویان، علی صادقی، مهران غفوریان، ارژنگ امیرفضلی، جواد عزتی و مهران رجبی بازیگران این سریال بودند.
*سریال «کلاه قرمزی»/ ۱۳۹۷ – ۱۳۸۸
مجموعه نمایشی «کلاه‌قرمزی»، یک مجموعه تلویزیونی به نویسندگی حمید جبلی و ایرج طهماسب و کارگردانی ایرج طهماسب است که طی چند سال متوالی به مناسبت نوروز، روی آنتن شبکه دو سیما می رفت.
این مجموعه نخستین بار در نوروز ۱۳۸۸ از تلویزیون پخش شد و تاکنون هفت فصل از این مجموعه در سال‌های ۸۸، ۹۰، ۹۱، ۹۲، ۹۳، ۹۴ و ۹۷ پخش شده است. «کلاه‌قرمزی» در زمان پخش توانست به پرمخاطب‌ترین و محبوب‌ترین برنامه تلویزیون تبدیل شود.
[10]
در این مجموعه صداپیشگانی چون حمید جبلی، محمدرضا هدایتی، محمد بحرانی، بهادر مالکی، محمد لقمانیان، علی سرابی، کاظم سیاحی، هوتن شکیبا و نگار استخر همکاری داشتند.
همچنین دنیا فنی‌زاده، مرضیه محبوب، امیر سلطان‌احمدی، محمد لقمانیان، عیسی یوسفی‌پور، شیما بخشنده، حسین نعیمی‌ذاکر، علی پاکدست، محمد اعلمی، مهدی برقعی و مهناز خطیبی از عروسک‌گردانان این مجموعه بودند.
*سریال «چاردیواری»/ ۱۳۸۹
سریال «چاردیواری» به کارگردانی سیروس مقدم و با فیلمنامه ای از محسن تنابنده و سعید آقاخانی است که در نوروز سال ۸۹ از شبکه یک سیما پخش می شد.
[11]
داستان «چاردیواری» درباره جوانی به نام نادر است که در گذشته درخواست دختر جوانی به نام مریم را برای ازدواج ظاهری و رسمی قبول کرده، دختر که قصد داشته با این ازدواج در خارج از کشور ادامه تحصیل دهد، حالا پس از چند سال از خارج از کشور برگشته و قصد دارد به ازدواج با نادر خاتمه بدهد. اما در عین حال با همکاری نادر طوری در برابر پدرش صحنه‌سازی می‌کند که او و نادر پس از چند سال زندگی مشترک، با هم اختلاف دارند. از سوی دیگر نادر در رابطه با خانواده پدری‌اش هم دچار مسائلی است که وضعیت او را پیچیده‌تر می‌کند …
امیر جعفری، سعید آقاخانی، بهنوش طباطبایی، آتیلا پسیانی، مریم امیرجلالی، جواد عزتی و مهران رجبی بازیگراناین مجموعه بودند.
*سریال «پایتخت»/ ۱۳۹۰ – ۱۳۹۹
مجموعه «پایتخت» به کارگردانی سیروس مقدم و تهیه‌کنندگی الهام غفوری است که در شش فصل از شبکه یک پخش شده است. محسن تنابنده، ریما رامین‌فر، علیرضا خمسه، احمد مهران‌فر، نسرین نصرتی، سلمان خطی، هومن حاجی‌عبداللهی، مهران احمدی و بهرام افشاری گروه بازیگری این سریال را تشکیل می دهند.
[12]
این مجموعه طنز تاکنون در شش فصل تولید شده و هر بار روی آنتن شبکه یک سیما رفته است. فصل اول، دوم، سوم، پنجم و ششم این مجموعه در ایام نوروز پخش شده است و هنوز خبری از تولید جدید این سریال برای فصل هفتم نیست.
*سریال «نون خ»/ ۱۴۰۰ – ۱۳۹۸
«نون خ» به کارگردانی سعید آقاخانی تاکنون در چهار فصل تولید شده که سه فصل آن در سال های پیش از شبکه یک سیما پخش شده است و فصل چهارم نیز برای ایام نوروز ۱۴۰۲ در نظر گرفته شده است.
«نون خ» مخفف نام نقش اصلی این سریال، نورالدین خانزاده است که سعید آقاخانی نقش آن را ایفا می کند. سریال «نون خ» سه سال پربیننده ترین سریال های نوروزی صدا و سیما بوده است.
[13]
سعید آقاخانی، علی صادقی، سیروس میمنت، پاشا جمالی، شیدا یوسفی، نسرین مرادی، هدیه بازوند و سیدعلی صالحی از جمله بازیگران این مجموعه چند فصلی هستند.
*سریال «زیرخاکی»/ ۱۴۰۱
مجموعه «زیرخاکی» به نویسندگی و کارگردانی جلیل سامان و تهیه کنندگی رضا نصیری نیا است که تاکنون در سه فصل تولید شده است. فصل اول و دوم این مجموعه در ماه رمضان پخش شد اما فصل سوم آن نوروز سال ۱۴۰۰ روی آنتن شبکه یک رفت.
[14]
این مجموعه تلویزیونی کمدی-تاریخی که مربوط به دهه‌های ۱۳۵۰ و ۱۳۶۰ خورشیدی است، داستان مردی را به تصویر می‌کشد که به دنبال زیرخاکی می‌گردد. او در طی داستان درگیر مسائلی همچون؛ دستگیری به جرم پخش اعلامیه ضد شاه، کمک به برادرش در تعمیر موشک ارتش و… می‌شود. جالب است که در همه این موارد او از ماجراهایی که پیرامون تحولات ایران رخ می‌دهد بی‌خبر و بی اطلاع و مشغول به کار خودش است.
پژمان جمشیدی، ژاله صامتی و رایان سرلک بازیگران اصلی این مجموعه هستند و در هر فصل بازیگران متعددی از جمله گوهر خیراندیش، هادی حجازی فر، ستاره پسیانی، هومن برق نورد، خسرو احمدی و …ایفای نقش کرده اند.