سوره سینما [1] – شب گذشته هفتاد و ششمین جشنواره فیلم کن با اعلام برترین‌ها، به کار خود پایان داد. در این دوره از کن، جشنواره فرانسوی میزبان آثاری از نقاط مختلف جهان بود که پشت هرکدام از آن‌ها سایه‌ای از کارگردانان به نام؛ هویدا بود.
در میان بیست و یک اثری که در بخش رقابتی (مسابقه) جشنواره رونمایی و داوری شدند بیش از دو سوم آن‌ها امتیازی بالای ۲ (از چهار امتیاز) را از منتقدان کسب کردند و این برای جشنواره‌ای که سال گذشته بیش از نیمی از آثارش با نقد منفی منتقدان روبه‌رو بود، یک جهش دوباره روبه‌رو جلو محسوب می‌شد.
شب گذشته جشنواره فیلم کن، نخل طلای بهترین فیلم را به ژوستین تریه برای ساخت فیلم «آناتومی یک سقوط» داد، یک درام حقوقی تأمل‌برانگیز که ادعا می‌کند گناه یا بی‌گناهی یک همسر با بازی ساندرا هولر که متهم به قتل شوهرش است را بررسی می‌کند. اما این فیلم به همان اندازه که تحقیقی در رابطه با ازدواج این زوج است، جزئیات خصوصی زندگی شخصی آن‌ها را نیز به دادگاه می‌آورد تا مطبوعات، مردم و مخاطبان آن را تشریح کنند، گویی زندگی این زوج زیر میکروسکوپ مردم قرار گرفته است.
*ژوستین تریه؛ سومین زنی که نخل طلای بهترین فیلم را گرفت
در مراسم اختتامیه هفتاد و ششمین جشنواره فیلم کن، سه فیلم برگزیده جشنواره از نگاه منتقدان و بینندگان جوایزی را دریافت کردند. «آناتومی یک سقوط» به عنوان یک درام حقوقی با نخل طلای بهترین فیلم جشنواره را ترک کرد. جایزه بزرگ در جایگاه دوم فهرست افتخاری، به فیلم «منطقه مورد علاقه» اثر جاناتان گلیزر تعلق گرفت و «برگ‌های مرده» ساخته آکی کائوریسماکی که احتمالاً دوست‌داشتنی‌ترین فیلم منتخب بود، جایزه هیات داوران را دریافت کرد.
ژوستین تریه سومین زنی است که تاکنون برنده نخل طلای بهترین فیلم شده است (بعد از جین کمپیون؛ کارگردان نیوزلندی برای فیلم «پیانو» در سال ۱۹۹۳ و ژولیا دوکورنو؛ کارگردان فرانسوی برای فیلم «تیتان» در سال ۲۰۲۱). این جایزه توسط جین فوندا؛ بازیگر آمریکایی به این کارگردان اهدا شد.
[2]
ژوستین تریه پس از دریافت جایزه‌اش، طی صحبت‌هایی به اعتراضات علیه اصلاحات بحث‌برانگیز اخیر امانوئل مکرون؛ رئیس‌جمهور فرانسه، در مورد بازنشستگی (که شامل افزایش سن رسمی بازنشستگی به ۶۴ سال، تا سال ۲۰۳۰ می‌شود) اشاره کرد و با ناراحتی گفت: «این اعتراض تاریخی، بسیار قدرتمند و یکپارچه و به طرز تکان دهنده‌ای تکذیب و سرکوب شده است و این الگوی فزاینده‌ای از قدرت سلطه‌جو است که در بسیاری از مناطق رخ می‌دهد. همه این اعتراضات جنبه‌های مختلف جامعه را درگیر می‌کند و سینما نیز از این قاعده جدا نیست. کالایی شدن فرهنگی که دولت نئولیبرال از آن دفاع می‌کند، استثنای فرهنگی فرانسه را می‌شکند، آن هم فرهنگی که بدون آن امروز من اینجا نبودم.»
وی ادامه داد: «این نخل را به همه کارگردانان جوانی تقدیم می‌کنم که قادر به ساخت فیلم نیستند. ۱۵ سال پیش توانستم جای خود را در دنیایی که کمی خشن‌تر بود باز کنم، جایی که هنوز ممکن بود اشتباه کرد و از نو شروع کرد.»
*جایزه بهترین بازیگر زن برای یک نقش مکمل!
«منطقه مورد علاقه» فیلمی به کارگردانی جاناتان گلیزر برنده جایزه بزرگ جشنواره هفتاد و ششم کن شد. این درام زندگی یک فرمانده اردوگاه آشویتس و همسرش را دنبال می‌کند و وحشت‌های دیده نشده اردوگاه را از دریچه غیرمعمول زندگی زویایی خانگی آن‌ها نشان می‌دهد. این اولین فیلم جاناتان گلیزر در یک دهه گذشته است که بر اساس رمانی به همین نام اثر مارتین ایمیس ساخته شده است.
گلیرز در صحبت‌های خود از مارتین ایمیس یاد کرد که اندکی پس از نمایش فیلم در کن درگذشت. او گفت: «از جشنواره ممنونم که باعث شد ایمیس این فیلم را پیش از مرگش تماشا کند.»
[3]
با اینکه ساندرا هولر در هر دو فیلم بلندی که بالاترین امتیاز را به دست آوردند (منطقه مورد علاقه و آناتومی یک سقوط) ایفای نقش کرده بود اما جایزه بهترین بازیگر زن به او اهدا نشد. با اینکه مستحق دریافت جایزه برای یکی از دو فیلمی که در آن ایفای نقش کرد، بود. به هر حال این قاعده‌ای است که هیات داوران را از اعطای بیش از یک جایزه به یک اثر باز می‌دارد. در نهایت جایزه بهترین بازیگر زن به مروه دیزدار، بازیگر ترک برای ایفای نقش در فیلم «روی علف های خشک» ساخته نوری بیلگه جیلان رسید. اما دیزدار در این فیلم بیشتر نقش مکمل را بازی می‌کند.
مروه دیزدار پس از دریافت جایزه‌اش گفت: «این جایزه را به همه زنانی تقدیم می‌کنم که مانند نورای (نام اصلی شخصیتی که او بازی می‌کند) برای حضور در این دنیا تلاش می‌کنند و امید را زنده نگه می‌دارند.»
در ادامه فیلم «برگ‌های مرده» به کارگردانی آکی کائوریسماکی جایزه ویژه هیات داوران را از آن خود کرد و در غیبت این فیلمساز فنلادی، دو بازیگر اصلی فیلم (آلما پویستی و جویی واتانن) جایزه را دریافت کردند و پیامی را که این فیلمساز برایشان ارسال کرده بود، خواندند: «افتخار می‌کنم از جشنواره‌ای جایزه می‌گیرم که همچنان چراغ سینما را روشن نگه داشته است.»
فیلم سینمایی «روزهای کامل» که نشان‌دهنده بازگشت زیبای ویم وندرس از مستند به سینمای بلند داستانی است، جایزه بهترین بازیگر مرد را برای بازیگر خود (کوجی یاکوشو)، به ارمغان آورد. یاکوشو در این فیلم مردی را به خوبی به تصویر می‌کشد که زندگی‌اش با کارکردن معنای جدیدی پیدا کرده است. این فیلم بلند مورد توجه هیات داوران جایزه جهانی نیز قرار گرفت.
[4]
«شور و شوق دودین بوفنت» فیلمی با بازی ژولیت بینوش و بنوا ماگیمل که هنر عشق ورزیدن و هنر آشپزی را تجلیل می‌کند، جایزه کارگردانی را برای تران آن هونگ به همراه آورد. همچنین فیلم «هیولا» ساخته هیروکازو کورئیدا، جایزه بهترین فیلمنامه را برای ساکاموتو یوجی (نویسنده) دریافت کرد.
*شب بد برای سینمای ایتالیا!
در مجموع، هفت فیلم بلند در فهرست جوایز قرار دارند و نام‌های بزرگی را در حاشیه قرار داده‌اند، از جمله کن لوچ کهنه‌کار که فیلم «بلوط پیر» او، از جدول جوایز حذف شد و یا «ربوده شده» ساخته مارکو بلوکیو که مدافعان سرسختی را در جشنواره داشت! حتی نانی مورتی نیز با فیلم «خورشید آینده» نتوانست هیات داوران را قانع کند. همچنین آلیچه رورواکر که با فیلم «واهی» در جشنواره لحظه‌ای شگفت‌انگیز از سینما را به نمایش گذاشت نیز از دریافت جایزه محروم ماند.
[5]
*رئیس هیات داوران: انتخاب‌های امسال بسیار محکم و قوی بودند
طی یک کنفرانس مطبوعاتی که پس از مراسم اختتامیه برگزار شد، روبن اوستلوند؛ رئیس هیات داوران که خودش سال گذشته به لطف فیلم «مثلث غم» برنده نخل طلا شد، گفت: «ما بحث‌های زیادی داشتیم و همه قبول کردند که انتخاب‌ها بسیار محکم و قوی بوده اند. همه فیلم‌های این دوره این دغدغه را داشتند که تماشاگر را با خود همراه کنند. این دقیقاً همان چیزی است از سینما انتظار می‌رود.»