محمد محمدی نیاکی مدیر پخش اکران سیار مؤسسه بهمن سبز در گفتگو با سوره سینما [1] درباره وضعیت اکرانهای سیار پس از جنگ توضیح داد: قبل از جنگ در حال اکران فیلم «اسفند»، «پیشمرگ» و انیمیشن «رویاشهر» بودیم. در ایام جنگ با توجه به شرایط کشور و تعطیلیهایی که به وجود آمد و همچنین قطعی اینترنت و … متأسفانه خیلی نتوانستیم شرایط اکران سیار را برقرار نگه داریم و در آن ۱۲ روز تقریباً اکرانها متوقف شد.
وی ادامه داد: بعد از جنگ ما پویشی به نام «روایت ایستادگی» و با محوریت اکران فیلمهای «خدای جنگ»، «اسفند»، «اشک هور» و فیلمهایی که با موضوع جنگ و دفاع مقدس و مقاومت بودند، راهاندازی کردیم. در کنار این موضوع تیمی شکل دادیم برای اکران در شهرهایی که تجربه جنگ را در این ۱۲ روز داشتند؛ مثل تهران، خرمآباد، اصفهان. تیمهایی را با تجهیزات به این شهرها میفرستادیم و در چند مساجد این شهر اکران انجام میدادند و برمیگشتند. مثلاً در بروجرد، خرمآباد، اصفهان، تهران و اسلامشهر این اکرانها در قالب پویش «روایت ایستادگی» انجام شد. در کنار این نکته هر شهری هم که درخواست اکران داشت؛ ذیل همین پویش بعد از جنگ ۱۲ روزه آمد و این اکران را انجام داد. یکی دیگر از کارهایی که ما کردیم این بود که به تعداد زیادی از مساجد تماس گرفتیم تا آنها را برای انجام کارهای تبلیغاتی بعد از جنگ مانند اکران سیار ترغیب کنیم. تعدادی از این مساجد در قالب همین پویش همکاری کرده و بحث اکران را انجام دادند و بعضیها هم به تاریخهای دیگر موکول کردند.
مدیر پخش اکران سیار مؤسسه بهمن سبز درباره برنامههای پیش رو این موسسه مطرح کرد: سال گذشته حدود یک میلیون و صد هزار مخاطب در شبکه اکران سیار در سال ۱۴۰۳ شکل گرفت و برنامهریزیهای ما امسال این بود که این عدد را به حدود دو میلیون مخاطب برسانیم. در این چهار ماه اخیر تقریباً حدود ۴۰۰ هزار مخاطب به شبکه سینمای کشور اضافه کرده برای اکران فیلمهایی مانند مثلاً «پیشمرگ»، «موسی کلیمالله (ع)»، «اسفند»، «رویاشهر». توقفی هم به دلیل جنگ و حالا اتفاقاتی که قبل و بعدش افتاد به وجود آمد و مقداری فرایند اکرانها از شدت و حدت افتاد ولی ما برنامهریزی که داریم به امید خدا بتوانیم با اضافه شدن فیلمهای جدید به چرخه مثل انیمیشن «فرمانروای آب» که اخیراً وارد چرخه اکران شده، ان شاء الله در شهریور ماه فیلم «ناتور دشت»، «یوز» و بعد «مجنون» و «احمد» بتوانیم این روند رو به رشد اکران سیار را همچنان ادامهدار پیش ببریم و ما بتوانیم این توقف یکی دو ماهه به معنی کم شدن مخاطب را جبران کنیم و همچنان در تلاشیم که هدفگذاری ۲ میلیون مخاطب برای شبکه اکران سیار را با همکاری همه مؤسسات سیار مانند شبکه اکران مردمی عمار و سینما سیار انجمن سینمای جوانان ایران به این هدفگذاری دو میلیون مخاطب برسیم.
وی ادامه داد: هدف ما این است که برای فیلمهایی که متأسفانه شرایط مناسبی برای اکران در سینماهای کشور ندارند (مانند فیلمهای «اسفند»، «پیشمرگ» و «فرمانروای آب»)، از طریق اکران سیار فرصتی فراهم کنیم. اگر این آثار در سینماها امکان دیده شدن بهصورت گسترده را ندارند، میخواهیم با توزیع عادلانهتر در اکران سیار، این کمبود را جبران کنیم. انشاءالله در شش تا هفت ماه آینده، با افزودن فیلمهای جدید به سبد اکران، به این هدف دست خواهیم یافت.
محمدی نیاکی درباره وضعیت سینما در سال جاری اظهار کرد: سینمای ایران پس از دوران کرونا با ورشکستگی اقتصادی مواجه شد. تعطیلی سالنها و تعدیل نیروها باعث شد صنعت سینما نیاز به انرژی دوبارهای برای احیا داشته باشد. در این میان، سینمای کمدی نقش محوری ایفا کرد و با احیای این صنعت، چرخ اقتصادی سینماها بار دیگر به حرکت درآمد. بسیاری از سالنها بازسازی شدند و تعدادی دیگر مجدداً فعالیت خود را از سر گرفتند. تا پایان سال گذشته این روند ادامه داشت، بهطوریکه پرفروشترین و پرمخاطبترین آثار سینمای ایران عمدتاً در ژانر کمدی بودند و سایر فیلمها از نظر جذب مخاطب و فروش با مشکلات جدی روبرو شدند. به عنوان مثال، از میان ۶۰ فیلم اکرانشده در سال گذشته، حدود ۶۰ درصد کمتر از ۲۰۰ هزار مخاطب داشتند و در پایین جدول آمار، فیلمهایی با تنها ۵۰۰۰ بیننده به چشم میخورد. اکنون در سال ۱۴۰۴ نیز با همین شرایط به فعالیت ادامه میدهیم.
[2]
وی در ادامه افزود: نکته مهم دیگر، تغییر دولت بود. با آمدن تیم جدید در وزارت ارشاد و سازمان سینمایی، ایده احیای سینمای اجتماعی مطرح شد. بنابراین ما در سال ۱۴۰۴ با این دو پیشزمینه وارد عمل شدیم. دولت جدید تمام تلاش خود را به کار گرفت تا با برنامهریزی دقیق و ارائه تنوع فیلم در فصل بهار، به آمار فروش سالهای گذشته دست یابد.
با اجرای این سیاست، دو فیلم اجتماعی مهم در تابستان وارد چرخه اکران شد. این اقدام هم برای جبران کاهش مخاطبان نسبت به سال قبل و هم برای تداوم سیاستهای مورد نظر دولت انجام گرفت. ین روند از جنبههای مختلف هم امیدوارکننده و هم نگرانکننده است. نقطه مثبت آن حفظ رونق سینماها در بازههای زمانی کوتاه است. هماکنون شاهد سینماهایی هستیم که با استقبال خوبی مواجه شدهاند و سانسهای پررونقی دارند. این نشان میدهد که مردم دوباره به سینماها بازگشتهاند و این اتفاق مقطعی، نویدبخش احیای صنعت سینما است.
محمد محمدی نیاکی با بررسی نگاه بلندمدت به این موضوع توضیح داد: اگر بخواهیم بلندمدت تر نگاه کنیم به نقطهای میرسیم که تقریباً در تاریخ سینمای ایران مدل مشابه آن را در اوایل دولت اصلاحات داشتیم. یعنی اوایل دولت اصلاحات به یک باره و بدون در نظر گرفتن شیوه خاصی یک سری از قواعد نمایش فیلم در سینما شکسته شد و یک طیفی از مخاطبان با سینما قهر کردند. به نظرم دوباره در مقطع فعلی اتفاق مشابهی افتاده و در بلندمدت یک طیفی از مخاطبان سینمای کشور با سینما قهر خواهند کرد. نکته بعدی این است که در هیچ قسمت از وجوه سینما عدالت توزیع وجود ندارد. بر چرخه اکران ما قاعده و قانونی وجود ندارد. یعنی شما میبینید یک فیلمی مثلاً در روزهای پرفروش سینما مثل سهشنبه، پنجشنبه و جمعه ۲۵ تا سانس حتی ۳۰ تا سانس را از یک پردیس سینمایی از آن خود کرده ولی یک فیلم دیگر در کنار آن فیلم با یکی دو سانس آن هم ساعتهای ظهر میخواهد با فیلمی که ۳۰ سانس دارد، رقابت کند.
وی ادامه داد: بحث کیفیت تولید را نادیده نمیگیرم و به طبع هر فیلمی به اندازه کیفیتی که دارد مورد استقبال مخاطبان قرار میگیرد ولی باید پرسید که دولت به عنوان تنظیمگر نسبتش با سینماها چیست؟ یعنی چطور میتواند با سینماها با جریان تبلیغاتی در سینما و با جریان توزیع فیلم در سینما نسبت برقرار کند؟ به نظرم دولت هیچ ایدهای در این زمینهها ندارد. دولت فقط یک ایدهای دارد که من میخواهم سینمای اجتماعی را زنده کنم. چنین ایدهای کوتاهمدت است و ما برای اینکه سینمای ایران را از این وضعیت خارج کنیم، به ایدههای بلندمدت زیرساختی نیاز داریم که به ۴۰ ۴۵ میلیون مخاطبی که دسترسی به سینما ندارند، فکر کنیم. ما به این نیاز داریم که به ۱۲۰۰ شهری که در سطح کشور اصلاً مخاطب فیلمهای سینمایی ما نیستند، به خاطر اینکه سینما ندارند فکر کنیم. ما به این نیاز داریم که به ۲۶ درصد از جمعیت روستایی فکر کنیم. به نظرم دولت و بسیاری از نهادهای حاکمیتی وظیفه دارند در این فضا کار اصلی و ایده اصلی آنها روی همین محور باشد که بتوانند بسترهای تبلیغاتی و توزیعی آثار سینمایی را در کشور فراهم کنند. الان فیلم سینمای اجتماعی ما سینمای کلان شهره یعنی در تهران، مشهد و در اصفهان شما نگاه کنید آمار مخاطب این فیلمها با یک اختلاف جدی بیشتر از شهرستانها است و این نشان میدهد که شما عملاً در سیاستگذاری خود ایدهای دارید، خلق میکنید. این نشان میدهد که سطح سیاستگذاریها کوتاهمدت و زودبازده است و به خاطر همین نمیشود به این سینما در بلندمدت خیلی امیدوار بود. به این دلیل که مسائل اصلیاش در جغرافیای سینمای کشور به شکل جدی نادیده گرفته شده و امیدوارم که روزی مسائل اصلی سینمای ایران ایده دولت شود.
محمد محمدی نیاکی در پایان درباره نسبت سینمای فعلی با اکران سیار گفت: مسئله اکران سیار درواقع صرفاً سازوکار اکران سیار نیست، مسئله خلق یک ساختار توزیع جدید بر محور عدالت در پراکندگی جغرافیای ایران است. هسته اصلی این طرح پاسخ به این پرسش بنیادین است که وقتی ۴۵ میلیون از هموطنان ما در شهرها و روستاها به سبد محتوای سینمای ایران دسترسی ندارند، جریان توزیع سینمایی کشور چه راهکاری باید اتخاذ کند؟ اکران سیار از دل چنین دغدغهای بیرون میآید.