مهدی انصاری کارگردان مستند «عاموها» در گفتگو با سوره سینما [1] درباره این مستند گفت: ایده ساخت مستند «عاموها» به حدود ۱۰ سال پیش بازمیگردد و با وجود زمان محدود (کمتر از دو ماه)، تصمیم گرفتم رویکردی متفاوت به موضوع ساخت مستندی با موضوع محرم داشته باشم.
وی ادامه داد: پیش از این، آثار ارزشمندی مانند مستند «اربعین» استاد ناصر تقوایی به آیینهای محرم پرداخته بودند. میخواستم از زاویه دیگری به این موضوع نگاه کنم و تصمیم گرفتم تأثیر فرهنگ سیاهپوستان آفریقاییتبار را بر موسیقی آیینی و عزاداری در بوشهر بررسی کنم.
این مستندساز توضیح داد: برای جمعآوری اطلاعات، به سفرهای متعددی در استان بوشهر از شمال تا جنوب نیاز بود و هدف من از پژوهش یافتن ردپای فرهنگ سیاهان در آیینهای محرم بود، نه صرفاً حضور فیزیکی آنها و این فرآیند زمانبر بود و به مطالعات گسترده نیاز داشت.
این مستندساز درباره تأثیر سیاهان بر موسیقی بوشهر عنوان کرد: بوشهر به دلیل موقعیت بندری، همواره شاهد مبادلات تجاری با هند، آفریقا و کشورهای حاشیه خلیج فارس بوده است. این مبادلات تنها محدود به کالا نبوده است بلکه شامل انتقال فرهنگ، زبان و آیینها نیز میشد. دریانوردان نهتنها کالا، که رسوم، زبان و باورهای قومیشان را نیز جابهجا میکردند. این تأثیرات را میتوان در فرهنگ عمومی و آیینهای عزاداری بوشهر بهوضوح تماشا کرد. «عاموها» سیر تاریخی اثرگذاری و مبادلات فرهنگی سیاهپوستان آفریقاییتبار با بوشهری را پی میگیرد و به تصویر میکشد.
[2]
انصاری تصریح کرد: «عاموها» یک مستند پژوهش محور و تأکید این اثر بیشتر روی مباحث تاریخی است اما از مصاحبه با کارشناسان این حوزه مانند ویلم فلور، ایرج صغیری، محسن شریفیان و محمدرضا بلادی اتنوموزیکولوژیست مقیم لندن و تصاویر آرشیوی نیز بهره بردهایم.
وی درباره نقش زندهیاد فریدون شهبازیان در مستند «عاموها» گفت: استاد فریدون شهبازیان مشاور موسیقی این پروژه بودند اما متأسفانه عمرشان کفاف نداد که نسخه نهایی مستند را تماشا کنند. ایشان نسخههای اولیه را دیدند و راهنماییهای ارزشمندی ارائه دادند.
انصاری تصریح کرد: «عاموها» در مراحل پایانی تولید است و به امید خدا بهزودی به مرحله اصلاح رنگ و صداگذاری میرسد.
انصاری در پایان درباره احتمال حضور در نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» بیان کرد: تلاش میکنیم تا به امید خدا امسال به جشنوارهها برسیم.