علیرضا رئیسیان کارگردان سینما به خبرنگار سوره سینما [1] گفت: اساسا کلمه رانت یعنی امتیاز ویژه در شرایط مساوی و زمانی اتفاق می افتد که انحصار وجود داشته باشد و انحصار هم زاییده نظام دولتی است. هر جا که سیطره اصلی تحت کنترل دولت باشد این اتفاق هم دور از ذهن نیست چرا که مدیران بالا دستی دولت مدام در حال تغییر هستند اما مدیران میانی که گرداننده اصلی رانت خواری هستند ثابت می مانند و هیچ نظارتی هم بر کار آنها نیست.
وی افزود: در رابطه با سینمای جنگی و دفاع مقدس که عناصر دیگری ضمن جنگ همراه شان است فضا تنگ تر می شود و متولیان که ساختار و دستگاه مقررات مشخصی را برای خود تدبیر کرده اند مداخله کرده و با تاکید بر برخی سازوکارها مشکلات را چند برابر می کنند.
رئیسیان همچنین بیان کرد: بحثی که غالبا در سینما دفاع مقدس مطرح می شود اینکه اصلا چه کسانی می توانند وارد این عرصه شوند؟ و به طور کل این سوال از زمانی در ذهن همه شکل گرفت که متوجه شدیم در این زمینه هم انحصار وجود دارد و هر کسی شرایط ساخت فیلم جنگی و حمایت از آن را ندارد حتی اگر دغدغه مند باشد ولی این تنها شرط ورود به سینمای دفاع مقدس نیست.
وی ادامه داد: همه جنگ را تجربه کردند اما کسانی فقط می توانند در سینمای این حوزه کار کنند که از طرف عده ای تایید شده باشند و همین باعث می شود بسیاری از کارگردانان از دایره تخصص به عنوان فیلمساز کنار بروند چون مثلا می گویند فلانی موقع جنگ کجا بوده که حالا می خواهد سینمای جنگی بسازد و به این نگاه نمی کنند که این کارگردان به عنوان یک فیلمساز متخصص حوزه سینما چه بسا فیلم بهتری می تواند بسازد.
[2]
کارگردان «چهل سالگی» بیان کرد: این حواشی با مسایل ایدئولوژی قاطی می شود و من فیلمساز می بینم اصلا امکان ورود به این ژانر برای من وجود ندارد. حتی اگر دغدغه و علاقه و موضوعات جذاب هم داشته باشم این دایره آنقدر کوچک است که تنها چند نفر می توانند در این حوزه فعال عمل کنند. حال در بین این تعداد برخی فیلمساز خوبی هستند و آثار قابل دفاع می سازند برخی دیگر هم که تعدادشان کم نیست فقط امتیاز بهره بردن از شرایط را داشته که متاسفانه بهره درستی از آن نبرده اند. به همین خاطر است که همه فیلم های جنگی خوب نیستند و چون محدوده قرار نیست وسیع تر شود اعتراض ها و مشکلات به تبع آن ادامه پیدا می کند.
علیرضا رئیسیان گفت: در این شرایط رانت از جایی خود را نشان می دهد که به این افراد سفارش کار می دهند و کار سفارشی غالبا به این معناست که فیلمساز بدون اینکه دغدغه سرمایه و جذب مخاطب داشته باشد و نه حتی ایده و خلاقیتی از خود نشان دهد یک کار سینمایی به نام ارزشی و دفاع مقدسی را کلید می زند. در واقع مثل یک ماموریتی که به شما می گویند این پروژه با این مختصات انجام بده و شما فقط پیش برنده کار هستید.
این کارگردان درباره فیلمسازان جوانی که وارد این حوزه شده اند نیز عنوان کرد: جوانانی روی کار آمده اند که اتفاقا ذوق و استعداد خوبی هم دارند و اتفاقا اگر دستگاه های ماموریت دار تعطیل شوند آنها بهتر کار می کنند. این افراد جوان جذب این دستگاه ها می شوند و با حمایت و اعمال نظر آنها فیلم می سازند حال اگر این فرد که اسم و رسمش را از آن طریق به دست آورده یک روز خواست فیلم خودش را بسازد کارش چند برابر سخت می شود.
[3]
وی اضافه کرد: همه می گویند چرا دفاع مقدس هر ساله در سینما کمرنگ می شود. زمانی فضا می‌طلبید و افرادی هم بودند که اشتیاق داشتند فیلم خوب بسازند اما به خاطر تغییرات پی در پی شرایط کنار رفتند و از طرفی سن شان هم بالا رفته و انگیزه ها هم کمرنگ شده است. اگر به شکل طبیعی مثل همه سازمان های بزرگ دنیا کار را به دست کاردان بدهند این اعتراض ها فروکش می‌کند.
کارگردان «پرونده هاوانا» بیان کرد: اینجا اگر فیلمی که آن جوان ساخته محبوب نشود؛ همه به کارگردان اعتراض می کنند چون مردم سفارش دهنده را نمی شناسند. از بالا به پایین هم که نگاه کنیم باز این عدم شناخت است که باعث شده کسانی که در یک اشتباه سینمایی نقشی نداشتند مورد عتاب قرار گیرند فیلم را من می سازم ولی مجلس، وزیر را بازخواست می کند.
رئیسیان همچنین تاکید کرد: دلیل کیفیت پایین فیلم‌هایی که در ژانر دفاع مقدس توسط همان عده معدود ساخته می شود را باید از سفارش دهنده پرسید. قبول کنیم که گاهی سفارش دهنده هم اشتباه می کند و همه ما در این مجموعه ممکن است اشتباه کنیم و سفارش های درست را به آدم های نادرست بدهیم. در این شرایط رفتار ما پس از آن مهم است که چشم مان را روی قصه می بندیم یا در صدد جبران بر می آییم.