سوره سینما [1] – محیا رضایی [2] : ابراهیم داروغهزاده که این روزها به عنوان معاون نظارت و ارزشیابی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر سی‌‌و‌‌ششمین جشنواره فیلم فجر مورد توجه رسانه ها قرار گرفته پیش از این در مقام رییس پخش شبکه چهار سیما، مدیر گروه اجتماعی شبکه اول سیما، مدیر عامل مؤسسه رسانه‌های تصویری، مدیرعامل مؤسسه تصویر شهر و قائم مقام دبیر سی و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر در سینما و تلویزیون فعالیت داشته است.
وی که دبیری جشنواره های فیلم شهر و سلامت را تجربه کرده با رویکرد برگزاری جشنواره های متعدد موافق است و درباره تغییر و جابه جایی هرساله دبیران جشنواره فیلم فجر نکاتی را مطرح کرد. داروغه زاده همچنین به مساله پایان دادن به توقیف فیلم ها اشاره کرد. گفتگوی خبرنگار سوره سینما با ابراهیم داروغهزاده را در زیر می خوانید:
* در مقام معاون نظارت و ارزشیابی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کیفیت اخبار سینمایی را چطور می بینید؟
– ابراهیم داروغهزاده : میزان پرداختن رسانه های سینمایی به حواشی خیلی بیشتر از گذشته شده و نسبت به گذشته کمتر مقوله سینما و فیلم های در حال تولید و اکران نقدهای جدی می شوند. افزایش رسانه های جدید و نوظهور که به کمک فضای مجازی رشد پیدا کرده اند نیز رویکرد سینما را به حاشیه و سطحی نگری برده اند. از این جهت و با توجه به سرعت تولید محتوای سطحی، این اخبار زودتر در معرض دید مخاطب قرار می گیرد و برای مخاطب عام هم بعضی از این اخبار جذاب تر است و ناخودآگاه رسانه های جدی را به حاشیه رفته است.
* به عنوان دبیر جشنواره فیلم فجر که این روزها فقط درباره بودجه از شما سوال می شود به نظر می رسد حساسیت تان روی این موضوع بیشتر شده است؟
– پرداختن به حواشی از جشنواره فیلم فجر هم دور نیست گویا این اخبار برای رسانه ها نیز جذاب تر است. در صورتی که وقتی یک فستیوال مهم در دنیا برگزار می شود رسانه ها دغدغه شان پوشش دادن اخبار فیلم هایی است که قرار است در این رویداد رونمایی شوند و بعد هم بحث جوایز مورد توجه قرار می گیرد. انتظار من هم این است که جشنواره فجر هم نزد رسانه به این جایگاه برسد و حضور فیلم ها در این فستیوال باعث بهتر دیده شدن شان شود تا رونمایی رسانه ای فیلم های سینمایی به بهترین نحو انجام شود.
رسانه است که اسامی فیلمسازان و آثارشان را مهم می کند و به مخاطب می گوید که از فردا منتظر چه فیلمی روی پرده سینما باشند. وقتی مسعود کیمیایی «قیصر» می سازد رسانه ها بودند که او را به عنوان یک پدیده سینمایی به مردم معرفی کردند و جریان فیلمسازی را به سمت تازه ای پیش بردند.
[3]
* پیش تر اشاره کردید بی تردید ۲۲ فیلم به جشنواره فجر راه پیدا می کنند. در اجرا چقدر می توان روی این عدد مانور داد؟
– تعامل مدیریت جشنواره با فیلمسازان و رسانه ها می تواند یک اتفاق خوب را رقم بزند و بدون همراهی این ۳ضلع نمی توان به نتایج خوبی رسید. سال های گذشته هم از سمت سینماگران هم رسانه ها این خواسته مطرح بود که باید تعداد فیلم ها منطقی باش.د امسال در بخش مدیریت به این خواسته پاسخ مثبت دادیم امیدواریم که خود رسانه ها و سینماگران کمک کنند.
رسانه ها استانداردهای حرفه ای یک جشنواره را متذکر می شوند و جالب اینکه خودشان این قرار را رعایت نمی کنند و فشار می آورند که این فیلم هم خوب است و بگذارید در جشنواره اکران داشته باشد. ما باید چارچوب قانونمندی طراحی کنیم که دیگر شاهد این همه تغییر نباشیم. اگر قانون فوتبال می گوید فقط ۱۱ بازیکن باید در زمین باشد پس تحت هیچ شرایطی نباید تعدادشان ۱۲ شود. شما هم اگر می گویید فیلمی خوب است و حق حضور در جشنواره را دارد پس باید پیشنهاد دهید جای کدام اثر را بگیرد نه اینکه اضافه شود.
* طی این سالها به کرات این نکته مطرح شده که جشنواره باید دبیرخانه و یک دبیر ثابت داشته باشد تا هر سال شاهد آزمون و خطاهای تکراری نباشیم. شما یک چهره جدید در دبیری این رویداد هستید. درباره این نکته که هرسال هم طرح می شود چه نظری دارید؟
– جشنواره فیلم فجر و دبیر آن نماینده سازمان سینمایی کشور است. جایی که شورای سیاستگذاری دارد و از طرفی سازمان سینمایی یک نهاد دولتی تحت نظر وزارت فرهنگ است. طبیعتا با تغییر دولت ها وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم دستخوش تغییرات می شود حتی گاهی در یک دوره چهار ساله ممکن است ۲ وزیر داشته باشیم. در صورتی که می دانیم فرهنگ یک مقوله ای است که در دراز مدت جواب می دهد و نیاز به برنامه طولانی مدت دارد.
همه اینها چالش است و به جشنواره هم آسیب می زند اگر این زیرساخت ها درست شود داشتن دبیرخانه دائمی و انتخاب دبیر ثابت برای جشنواره خیلی پیچیده نیست. این جشنواره در بخش اجرایی افراد ثابت دارد ولی رویکردها دائم تغییر می کنند که آنهم به تغییر دولت ها برمی گردد.
[4]
* با توجه به سابقه مدیریتی شما در تلویزیون و سینما به نظرتان این دو نهاد سازمانی چگونه می توانند به یک تعامل منطقی و مثبت برسند؟
– تلویزیون و سینما دو جایگاه متفاوت دارند. اگر هر کدام اینها نقش خود را به درستی انجام دهد تعامل درستی ایجاد می شود. تلویزیون هم در مقوله پخش هم تامین منابع، استقلال دارد و می تواند سفارشات مد نظر خود را تولید و پخش کند. در سینما این امکان نیست چون سالن های بخش خصوصی بیشتر شده و هم منابع تولید فیلم ها دست بخش خصوصی است و این نشان می دهد نوع مدیریت در سینما با تلویزیون تفاوت های اساسی دارد. با این حال تجربه ثابت کرده هر چقدر بین این دو سازمان همراهی و همکاری بیشتر بوده هردو به منفعت رسیده اند. اگر فیلم های خوب سینمایی تولید شود در نهایت به نفع تلویزیون است چون بخشی از برنامه های خوب تلویزیون همین فیلم های سینمایی است که بارها هم پخش شده و از طرفی سینما هم در حوزه اطلاع رسانی و تبلیغات نیاز به تلویزیون دارد تا فیلم ها بیشتر دیده شوند.
در حال حاضر اقتصاد سینما ضعیف است و تلویزیون امکان خیلی خوبی برای کمک به سینما دارد. البته در چند ماه اخیر تلویزیون تمام تیزرهای سینمایی را به شکل رایگان پخش می کند و این اتفاق مثبتی است.
به جز موارد نادر در نمایش چهره برخی بازیگران سایر عملکرد تلویزیون در تعامل با سینما مثبت بوده و خواهش ما از مدیران تلویزیونی این است که وقتی فیلمی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد تایید قرار گرفته و مجوز ساخت و نمایش دارد آنها هم با همین نگاه برخی آثار را از حد اقل امکانی که به فیلم ها می دهند محروم نکنند.
* بحث دیگری که در سینما مطرح است برگزاری جشنواره هایی است که تعدادشان هرسال بیشتر می شود. به عنوان کسی که سابقه دبیری جشنواره های سلامت و شهر را داشته نظرتان چیست؟
– هر سازمان و نهادی که چرخه اقتصادی سینما را به حرکت در می آورد و به اقتصاد سینما کمک می کند رضایت بخش است و نباید مانع فعالیت شان شویم. ضمن اینکه این هزینه ها از بیرون به سینما اضافه می شود پس سینما باید از اینکه هر وزارتخانه ای می تواند به سینما کمک کند استقبال هم داشته باشد. این کمک چند مدل است یکی اینکه نهادها در تولید سرمایه گذاری کنند. دیگر اینکه اگر سازمان و نهادی در راستای ماموریت خودش نیاز به فرهنگسازی دارد و سینما و تلویزیون می تواند به این جریان فرهنگی کمک کند اشکالی نمی بینم که جشنواره ای برگزار کند و به فیلم هایی که در ماموریت های مربوط ساخته می شوند جایزه دهد.
مثلا وزارت بهداشت و بحث سلامت به همه اقشار مربوط است پس هر چقدر که بتواند از طریق تولید فیلم به افزایش سلامت جامعه کمک و اطلاع رسانی کند چند ده برابر هزینه درمان را کاهش می دهد.
[5]
* در دوره ای که سالانه ۲ میلیون نفر از مردم عادی به سینما می روند و نهایتا ۵۰۰ نفر از اهالی سینما در این جشنواره ها حضور دارند. این فرهنگسازی کجا شکل می گیرد؟
– جشنواره ها بخشی از ماموریت شان نمایش است ولی این تمام هدف شان نیست. با برگزاری این رویداد فضایی درست می شود که فیلمسازان به تکاپو بی افتند و رسانه ها را تشویق کنند که به موضوعات مربوط به اهداف جشنواره بپردازند. مخاطب هم در نهایت اخبار رسانه ها را رصد می کند و این گونه است که جشنواره تاثیر گذار می شود. تعامل بین فیلمساز و سازمانی که جشنواره برگزار می کند باعث می شود در آثار بعدی نگاه و تفکری جدید به دنیای سینما اضافه شود.
سازمان هایی که ماموریت شان ارتباط با مردم به صورت عام است برای پیشبرد اهداف شان هر اندازه این جشنواره ها را برگزار کنند کمک به فرهنگ سازی کرده اند.
* در مقام معاون نظارت و ارزشیابی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی چه تضمینی وجود دارد که دیگر واژه توقیف از سینمای ایران حذف شود؟
– غالب فیلم هایی که پروانه ساخت گرفتند به پروانه نمایش هم رسیدند و معدود آثار نادری بوده که علی رغم پروانه نمایش امکان اکران پیدا نکردند. اینها خارج از وزارت فرهنگ و ارشاد و سازمان سینمایی دچار مشکل بودند و سازمان سینمایی در صدد رفع این مساله است که بتواند از پروانه های نمایشی که خودش صادر می کند دفاع کرده تا گروه های بیرون سینما را قانع کند و نگرانی شان برطرف شود.
ترکیب شورای پروانه نمایش بخش قابل توجهی از نگرانی افراد دلسوز را درک کرده و سعی دارد مساله را با گفتگو باید حل کند اما همه نهادها بدانند آنچه که به عنوان مجوز از طرف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می شود به عنوان آخرین مجوز قابل احترام همه اقشار جامعه تلقی شود چون مجوز دولت جمهوری اسلامی ایران است.