سوره سینما [1] – ابوالفضل ذوالفقاری [2] : مروری بر تاریخچه هشت سال دفاع مقدس گویای همبستگی اقوام و اقلیت های دینی در دفاع از میهن اسلامی است. اقلیت های دینی به اعتبار دلبستگی به میهن دوشاودش هموطنان مسلمان خود اعم از شیعه و سنی در صحنه‌های دفاع از عزت ایران تاریخ سازی کردند. بی گمان بازخوانی این برهه از تاریخ تابناک در جهت حرکت و نگه داشت پیوندهای ملی و دینی برای عبور از بحران های نوظهور نیز کارآمد است. از این رو، اگرچه هویت دینی و اسلامی به عنوان مبنای هویت ایرانی پذیرفته شد و گسترش یافت، امّا ابعاد دیگر هویت ایرانی همچون حس میهن -دوستی، علاقه به آداب و سنن ایران و… همچنان همراه هویت جامعه ایران حفظ شدند که تجلی آن را می توان در احساسات میهن‌پرستانه و ملّی‌گرایانه در زمان جنگ تحمیلی و حضور یکپارچه اقوام ایرانی در دفاع از کشور مشاهده کرد. بی هیچ تردیدی، در دوران دفاع مقدس، شاهد اوج همبستگی و وحدت ملّی درون جامعه بودیم.
در این راستا، برغم رشد و رونق سینمای دفاع مقدس و جنگ متاسفانه به موازات نقش و جایگاه اقلیت های دینی و زرتشتیان به نظر می رسد سینمای ایران در توجه به اقوام و اقلیت های دینی قصور داشته است. مروری بر تاریخ سینمای جنگ نشان می دهد در این زمینه فاقد آثار ارزشمند و ماندگار هستیم.
بعد از گذشت حدود چهار دهه از دوران انقلاب و دفاع مقدس محمدعلی باشه آهنگر امسال با دستمایه قرار دادن یکی از حساس ترین موضوعات مرتبط با شهدای مجهول الهویه و مفقود الاثر به روایت و نمایش گوشه های از این بخش از جامعه در دوران دفاع مقدس پرداخته است که فارغ از ساختار و پرداخت و اجرای کار به نسبت مضمون و موضوع چند سر و گردن از بسیاری از آثار دفاع مقدس برتری دارد.
[3]
خوشبختانه فیلم «سرو زیر آب» با بهره گیری از مجموعه ای از عوامل حرفه ای و شاخص سینما و با حمایت مراکز دلسوز و دغدغه مند، به یکی از فرازهای اکران تبدیل شده است. فیلمی که نه فقط به روایت مضمونی ارزشمندی چون ایثار و شهادت می پردازد که این کار را با زبان تصویر و سینما بیان می کند. باشه آهنگر با انتخاب موضوعی جسورانه و چالش برانگیز یکبار دیگر، پرچم سینمای دفاع مقدس را به اهتزا در می آورد، فیلمی سراسر تعلیق، رنج، عشق و ایثار. برای نخستین بار در این فیلم با شهدای زرتشتی و نقش اقلیت ها در ترسیم و تحکیم تاریخ دفاع مقدس در کنار سایر اقوام ایرانی روبرو می شویم. آن هم با تلفیقی از آداب و رسوم و جلوه های فرهنگی و دینی خاص آن ها.
سینمای باشه آهنگر سینمای متفاوتی است. وی سینماگری است که کمتر سراغ موضوعات خنثی و غیرچالشی می رود. این رویه، در اغلب فیلم های او قابل مشاهده است. از جمله در فیلم «ملکه» که هم در جشنواره و هم از سوی منتقدان مورد استقبال قرار گرفته اما «سرو زیرآب» به لحاظ فرم و ساختار چند گام جلوتر از آثار قبلی این فیلمساز است.
فیلمی است که با توجه به گستردگی، تعدد و تنوع لوکیشن و کثرت بازیگران و ساخت و طراحی دکور و بازسازی صحنه های جنگ و معراج شهدا در کنار چشم اندازهای چشم نواز طبیعت و مناطق روستایی در لرستان و یزد یک اثری کم نظیر است.
[4]
مضمون فیلم با محوریت انسان و اخلاق و گذشت پیش می رود و حتی، به موضوعی فراتر از ایثار و شهادت می پردازد و عظمت نگاه و پیچدگی قصه و درام در کناز تعلیق ها، جذابیت ها و بازی های زیبای بابک حمیدیان، ستاره اسکندری و مسعود رایگان از آن فیلمی ساخته که به طور قطع، در تاریخ سینمای جنگ ماندگار خواهد شد.
بدون شک، موضوع «سرو زیرآب» آنقدر ارزشمند و والاست که مخاطب به آن اقبال نشان دهد.امیدواریم در ازدحام و هیاهو و جوسازی های گعده های پیدا و پنهان سر «سرو زیر آب» را زیر آب نکنند و در محاق قرارش ندهند.