حجت‌الاسلام پناهیان تاثیرگذاری بر افکار عمومی مردم جهان را یکی از وظایف سینمای ایران دانست.

سوره سینما- مجله سینمایی هفت در برنامه هفته دوم دی ماه میزبان حجت‌الاسلام پناهیان، دو تن از عوامل فیلم چند متر مکعب عشق و دو منتقد سینما برای نقد «شیار ۱۴۳» بود. پناهیان که پس از حجت‌الاسلام قائم مقامی دومین روحانی حضور یافته در برنامه هفت است در این برنامه به رابطه میان سینما و دین ورحانیت پرداخت.

وی در پاسخ به عدم ارتباط میان سینما و سینماگران ایرانی گفت: سینما به روحانیت نزدیک نشده و دست نداده  و ارتباط خوبی نیز برقرار نکرده است. در واقع سینماگر وسط چهار راه زندگی ایستاده است و با همه صنوف لزوما باید ارتباط برقرار کند. البته بعضی چون نیروی انتظامی به واسطه داشتن قدرت اجتماعی بیشتر به آنان احتیاج دارند.

پناهیان با بیان اینکه سینما برای دین بیشتر از سخنرانی به درد می خورد گفت:  همان طور که پیامبر اکرم (ص) فرموده‌اند با رفتارتان مردم را دعوت کنید سینما نیز محل نمایش این رفتار است. ما اساسا سینما را دینی می بینم هر چند که اکثریت فیلم هایی که در تاریخ سینما بوده است در اختیار دین نباشد ولی به نظر می رسد بیشتر فیلم هایی که در آینده اتفاق می افتد دینی باشد. سینما بیشتر به کار دین می آید تا چیز دیگری و بیشتر به کار تجربه دیدن چیزی می خورد که البته سینما می تواند آن را تجربه کند.

این روحانی  با رد صحبت های غربی دانستن سینما به واسطه اینکه تکنولوژی غربی است گفت: قبل از اینکه محصول تکنولوژی غربی باشد محصول عقل و نیاز بشر است ودرصدد است که پرده را از مقابل چشمان خود بردارد و به جهانی را نگاه کند که بدان دسترسی ندارد. پس ذات سینما می تواند دینی باشد و بسیار به دین خدمت کند و خاصه روحانیون نیز از سینما همین انتظار را دارند.

وی در بیان انتظارروحانیون با بیان اینکه انتظار روحانیون بسیار زیاد است  و شاید یکی از دلایل فاصله همین باشد گفت: در یک فیلم سینمایی و سریال انتظار می رود حقایق و واقعیت هایی گفته شود که مسیر تکاملی بشر را سرعت بخشد و سینما را بدون استفاده از مسجد و منبر و شمایل و ادبیات دینی در خدمت حیات بشر قرار دهد. سینما خیلی می تواند به تعالی بشر کمک کند.

پناهیان در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: سال هاست که در دانشکده هنر گفت و گو می کنیم که گاه درست یا غلط منتقل شده است. چرا که سرو صدا های ژورنالیستی سینما اجازه گفت و گو عالمان دینی و سینماگران را نمی‌دهد. از دیگر سو گمان می کنم این انگیزه بیشتر از جانب سینماگران وجود ندارد. چرا باید حرفی را که ده سال پیش به بچه های هنر می زدم الان در صحبت با یک هنرمند موجب تعجب شود. با این شرایط باید چه کاری انجام دهم.

وی اشاره داشت: در میان علما نیز تخصص ها متفاوت است و در ساخت یک اثر نیز باید برود سراغ عالمی که متخصص آن حوزه است. گاه سراغ علمایی رفته میشود که سینما را نمی شناسد و از آنها در بحث ساخت فیلم خود راهنمایی می گیرند و گاه از نظرات علما سوء استفاده می کنند.

این روحانی ادامه داد: درتلویزیون نیز همین مسئله وجود دارد. دو تاریخ نگار از علما وجود دارد اما برای ساخت اثر خود به سراغ کسی می رود که به افکار خود نزدیک تر است. این درواقع گزینشی برخورد کردن با علما است. بعضی اوقات نقدی از جانب عالمی ممکن است مطرح شود که خوب نباشد اما مواقعی نیز عالمی حرفی می زند به سبب برخورد های بد ژونالیستی که با آن می شود از گفته خود پشیمان می شود. درهر حال گاه بد برداشت می شود و گاه بد منعکس می شود.

پناهیان در خصوص نقدهای خود به فیلم ها به خصوص فیلم طلا و مس گفت: گاه در صحبت های خود پای فیلم ها را به میان می کشم. آن هم نه به عنوان اینکه آنها را نقد کنم . من باید در مقام مثال و برای جا انداختن یک بحث از زندگی مردم نمونه بیاورم. بهترین کار نمونه آوردن از یک فیلم است که همه آن را دیده اند. وقتی از یک فیلم گفته می شود قصدم در آنجا این نبوده است که این فیلم را نقد کنم. در مورد طلا و مس تعدادی نکات مثبت و نفی داشت و ما نکات منفی آن را گفتیم که گاه به شکل بد برجسته سازی شد. در هر صورت قصد جدی من این بوده است که وارد حوزه نقد فیلم شوم و اکنون نیز مدتی است که از این روش نیز پرهیز می کنم. اگرچه که روش خوبی است که برای توضیح مطلبی از فیلم گفته شود اما تا صحبت از نقد می شود و شروع به نقد می کنیم جبهه گیری های خیلی سختی میشود.

این عالم دینی با بیان اینکه شغل کارگردانی یکی از مشاغل برجسته است و شانیتی دارد گفت: به سینماگران ایرانی احترام می گذارم اما سینمای ایران از در بحث جامعه عقب ما عقب است. اگر سینما ما دفاع مقدس را خوب انعکاس داده بود جریان تکفیری برای جهانیان جا نمی افتاد که با الله اکبر سر می برند چون ما شهادت را معرفی نکردیم. در واقع سینما از واقعیت های جامعه نه حقایقی که در پی آن است عقب مانده است. اگرچه نسبت به کارگردانان خوبی که وجود دارد فیلم  شاخصی نیز وجود دارد اما نسبت به نیاز جامعه این طور نیست.  در حال حاضر مردم درمنطقه نسبت به جمهوری اسلامی، صلابت و عزت آن نگاه مثبت قوی دارند اما این نگاه مثبت را از سینما دریافت نکرده اند حتی برخی فیلم های دفاع مقدس هستند که سعی کرده اند جنگ را از زیبایی هایش تهی کنند که گویی دو طرفه درگیری هیچ تفاوتی باهم نداشته اند. انتظار ما از سینما بالا است چرا که این پیام ها باید به جهانیان منتقل شود واروپایی و امریکایی ها تشنه ترین مردم برای دریافت پیام های تولید شده در انقلاب اسلامی هستند این پیام ها اگر توسط افرادی بی‌طرفی که از بیرون کشور می آیند منتقل شود بهتر به کار می آید چون زبان خود و مردم خود را بهتر می دانند و می توانند روایت ما را برای آنان نقل کنند.

پناهیان در بیان تحول این مسیر توضیح داد: مراکز آموزش عالی سینما و مدیران فرهنگی نیز از سینماگران ماهم عقب‌تر هستند. سینماگران ما اگر کار خوبی انجام داده اند از حکمت خود بوده است نه از درایت مدیران سینما و مراکز آموزش سینما. با آموزش عالی هنر به خصوص در بخش سینما موافق نیستم و در طی ده سالی که در دانشکده هنر حضور داشتم انتقادهایی مطرح می کردم.

وی پیشنهاد داد: بخشی از برنامه هفت را به آموزش عالی هنر اختصاص داده شود تا مردم بدانند که چه چیزی به  کارگردانان جوان آینده کشورآموزش داده می شود. در برخی کشور های جهان از آموزش عالی سینمای ما بیشتر فلسفه و برخی از مبانی نظری را می خوانند. کمی حرف های دیگر هم به کارگردانان یاد دهیم مثل این است که  نخواهیم محتوا را یاد دهیم و تنها به آموزش قافیه و وزن بپردازیم تا فرد شاعر شود. به نظر من کشف یک معرفت عمیق سینماگر را سینماگر خواهد کرد اگر سینماگر از یک زاویه جدید به اعماق مفهومی جدید و کشف تازه پی ببرد هنرمند می شود کی که خود حرف تازه ای داشته باشد همین خود، او را تازه تر می کند.

این عالم دینی افزود: سینماگر را در حد یک حکیم، عارف و یک اندیشمند می‌بینم بنابراین این مراوده باید خیلی عمیق باشد و اصلا نباید قبیله عالمان دینی را از قیبله سینماگران جدا دانست. مدیران فرهنگی چه مقدار اردو گذاشته اند تا انها در مراوده بیشتر باشند.کارسینما لحظه ای نیست.

وی با بیان اینکه از لفظ سینمای دینی استفاده نمی کنم گفت: سینمای خوب و غیر خوب داریم و سینمای خوب باید عمیق باشد اگر سینماگر تلاش خود را برای عمیق تر کردن فیلم خود کمتر کند جنجال‌ها  بر فیلم وی کمتر می شود. اگر گفته می شود فیلمی می تواند فیلمی دینی باشد غیر عمیق ترین است. اما سینماگر تنها نباید به خودش اتکا کند و به هر حال باید به بررسی بپردازد. بنابراین چون سینماگر می‌خواهد به موضوعی بپردازد که با مسائل دینی عجین است و یا حتی مسئله ای اجتماعی است چرا نباید برود با عالمان دینی گفت و گو های خود را عمیقتر کند.

پناهیان در بخش دیگری از گفته های خود بیان کرد: نقد در مورد سینما سطحی است  وبه هیمن خاطر دعوا ایجاد می شود. اگر می خواهیم اثری را نقد کنیم باید آثار بلند مدت ان را در مخاطبین مورد بررسی قرار دهیم و این جز با کمک علومی جز روانشناسی امکان پذیر نیست. کارگردان نباید تنها به واکنش مخاطب متکی باشد بلکه باید دریابد که فیلم وی چه اثری را بر روی ببیننده گذاشته است. بررسی یک کار سینمایی کار عمیقی است.

وی درخصوص اختلاف شدید میان برخی متدینین و برخی اهالی سینما اذعان داشت: تصور می کنم ما باید انتظارمان را از سینما بالا بریم و یک اولویت بسیار مهم تلاش برای رفع سوئ تفاهم ها است چرا که مردم ما مردم عمیقی هستند. بنابراین مردم اگر سینما را عمیق تر ببینند با آن ارتباط برقرار می کنند و در اینجا اصلا بحث دینی و غیر دینی نیست بلکه فیلم عمیق ساختن را باید در دستور کار قرار دهیم همان طور که سطح نقد فیلم را عمیق می کنیم و سینماگران اجازه دهند که نقادان به میدان آیند و البته فیلم ها نیز نمایش داده شود و محدودیت‌ها کمتر شود و فیلم های بد نیز نمایش داده شود اما بازار نقد نیز در این میان عمق پیدا کند. البته نقد هم نقد عمیق باشد. ما در حال حاضر با سینمای عمیق و سطحی مواجه ایم. به قدری ضد اولویت فیلم می سازیم که مشخص نیست جهان و مسائل جهان کجاست.

این روحانی با نقد اینکه سینمای ما چرا جهان را فرا نگرفته است ادامه داد: باید روی افکار عمومی مردم جهان تاثیر گذاریم. ما حرف های ساده ای داریم که اگر به زبان سینمایی که مردم اروپا و غرب  به طور مشخص می فهمند مسلط شویم و اگر باآنها حرف زنیم ان زمان است که سینمای انقلاب اسلامی آغاز شده است. سینمای ما اگر تنها سینمایی داخلی باشد ناموفق است.

وی گفت:  به سینماگران ما باید هر چه که نیاز است امکانات داده شود تا بتوانند قلب مردم اروپا و آمریکا را فتح کنند. درغرب به ما نیاز دارند. اگر سینمای ما درغرب حضور جدی داشت هیچ وقت داعش نمی توانست افراد جویای معنویت را به خود جذب کند. حرف اول را مضمون و محتوای تازه میزند و اگر حرف تازه ای برای گفتن داشته باشد در تکنیک و خلاقیت هم تاثیر گذار است. برای سینما هم اتفاقی که در ادبیات رخ داده است خواهد افتاد.

پناهیان در پایان صحبت های خود به وظیفه سینماگر اشاره داشت و گفت: وظیفه سینماگر این است که هم سوال و هم راه را ایجاد کند.نصف الاسوال، نصف العلم. راه را هم نشان ندهداما با ایجاد سوال می تواند هزاران نفر را به فکر اندازد. امیداورم نگاه عمیقی به دین داشته باشیم چرا که دین در بسیاری مواقع با ادبیات غیر دینی صحبت کرده است.

اما در بخش دیگری از برنامه هفت ساعد سهیلی و جمشید محمودی؛ بازیگر و کارگردان فیلم چند مترمکعب عشق مقابل دوربین هفت قرار گرفتند. جمشید محمودی  درابتدای صحبت های خود در بیان فروش و استقبال مخاطبان گفت: با توجه به دیده شدن  فیلم در جشنواره فجر سال گذشته و منتقدین، فیلم نسبت به سالن هایی که در اختیار دارد فروش خوبی  داشته است.

وی گفت: گفته معروفی که از صدای سخن عشق ندیدم خوشتر در این اثر وجود دارد که به خوبی نشان می دهد که فیلم از چه حرف زده است. فیلم در مورد عشق است بنابراین مخاطبان آن را کسانی که عاشق شده اند می شوند و خواهند شد تشکیلی می دهند و نوید محمودی تمام تلاش خود را می کند که این فیلم را به گوش تمامی مخاطبان برساند. «چند متر مکعب عشق» یک قصه عاشقانه در دل مهاجرت است و نگاهی به مهاجران افغان دارد و از اسم و سکانس های آن پیدا است که فیلم در مورد مهاجرت نیست بلکه عاشقانه ست. پروانه ساخت برای این فیلم را نیز از هردو کشور افغانستان و ایران دریافت کردیم و بازتاب این فیلم نیز در افغانستان هم خوب بوده است .

محمودی در خصوص ایده اولیه کار بیان کرد: ایده اولیه این اثر به سال ۸۳ و سفر نوید محمودی به افغانستان بر می گردد و این ایده از این سفر نشات می گیرد اما در طی این سال  به سبب کارهای گوناگونی که را انجام دادیم این ایده همراه ما نبود وبه آن فکر نمیکردیم  تا اینکه هم من تجربیات بیشتر بدست بیاورم و  هم نوید محمودی به سرمایه بیشتری برای ساخت این اثر دست پیدا کند.

وی درباره نقش نادر فلاح در این فیلم گفت: نادر فلاح خارق العاده بازی کرد چرا که در لحن و بیان افغان برای اولین بار است که به این اندازه کامل و درست انجام شده است.

ساعد سهیلی  دیگر مهمان حاضر در استودیو هفت در خصوص بازی در این فیلم گفت: فیلمنامه را که خواندم همه چیز آن از لحاظ اخلاقی مثبت بود وبه خط فکری نسل من نزدیک بود و این خط فکری به تمام جزییات در سینمای اجتماعی و واقعیات و حرف های خود ما بر می گردد و فکر می کنم که فیلم خیلی به این ها نزدیک است. پیش از بازی در فیلم گشت ارشاد تئاتر نیز کار می کردم و جایزه بهترین بازیگری را در اختیار داشتم. اما ماندگاری چیزی نیست که شخصی بتواند موجب آن شود.

این بازیگر در پایان صحبت های خود دربیان نقش خود گفت: فیلم براساس قصه ای واقعی ساخته شده است و تلاش خود را کردیم که بی توجهی نسبت به آن دوشخصیت واقعی  که باید نگاه و حضور آنها حس می شد صورت نگیرد.