سوره سینما – مستند «اسلحه مادری» به کارگردانی سیده‌زهرا موسوی و تهیه‌کنندگی حسن همایونفر و محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج، در بخش مسابقه آثار ملی نیمه‌بلند هفدهمین جشنواره مستند «سینماحقیقت» حضور دارد که در ادامه گفتگوی سوره سینما با کارگردان این اثر را می‌خوانید.

*«اسلحه مادری»؛ تصویری از زندگی یک خانواده آشوری است

سیده‌زهرا موسوی؛ کارگردان مستند درخصوص طریقه روایت داستان گفت: من سالها در مناطق محروم و دور افتاده معلم بودم و با زنان و مادران در این مناطق زیسته‌ام؛ زنانی که اگر توان پرداختن به آنها را داشتیم، از زندگی هر کدام داستان‌های شگفت‌انگیز مقاومت و شجاعت و عشق خلق می‌شد.

وی ادامه داد: براساس آنچه بیان شده و به این دلیل که ما خراسانی‌ها با مسایل و مشکلاتی که در دهه ۸۰ در رابطه با امنیت مناطق روستایی در این جغرافیا پیش آمد، آشنا هستیم و داستان خانواده آشوری (که این مستند تصویری از زندگی آنان است) که در آن منطقه شهرت دارد، پیشتر داستان «بی‌بی زهرا» را شنیده بودم؛ اما برای پیداکردنش با سازمان‌های مرتبط با خانواده‌های شهدا تماس گرفتم تا به سراغش بروم.

این کارگردان مستند در توضیحی تکمیلی بیان کرد: قبل از اینکه مرحله تحقیق و پژوهش را آغاز کنیم، با این خانواده تماس گرفتم و خواهش کردم فرصت آشنایی بیشتر را به من بدهند و آنان آنقدر مهربان و خوش‌قلب بودند که دلم می‌خواست همان لحظه به سمتشان حرکت کنم. حتی نیاز نبود «بی‌بی زهرا» و همسرش را برای ملاقات و حضور در مستند راضی کنم. به ما گفتند که منتظرمان هستند و با آغوش باز ما را پذیرفتند. از روز دوم فیلمبرداری تا اتمام ضبط پروژه ایشان مثل یک مادر بالای سر من بودند.

موسوی در خصوص پژوهش این مستند گفت: پژوهش و تحقیق این مستند تقریبا یک ماه طول کشید و یک هفته مشغول فیلمبرداری و ضبط کار بودیم.

*«بی‌بی زهرا» مادرانه من را پذیرفته بود

وی در پاسخ به این سوال که چرا تصمیم گرفته تا مقابل دوربین بیاید و خودش را به مخاطب این مستند نشان دهد، توضیح داد: می‌خواستم بی‌واسطه ارتباط بگیرم و «بی‌بی زهرا» این بی‌واسطگی را با من داشت؛ وقتی سایر عوامل حضور نداشتند حتی با من راحت‌تر بود و بدون تعارف حرف می‌زد، حتی گاها ایرادهای آشپزی‌ام را به من گوشزد می‌کرد. «بی‌بی زهرا» مادرانه من را پذیرفته بود؛ وقتی رو به رویش می‌نشستم، درد و دل می‌کرد در نتیجه‌ این ارتباط صمیمی بین ما و انتقال آن به مخاطب به روند بازگو کردن قصه کمک می‌کرد.

*زنان باید برای هر خطری در خانواده آماد‌ه باشند

این کارگردان دلیل اصرار «بی‌بی زهرا» به زنان روستا برای یادگیری کار با اسلحه را اینگونه بیان کرد: ایشان به خانه همسایه‌ها می‌رفت و مسایل را اطلاع می‌داد، شاید به این دلیل که نمی‌توانست از تلفن همراه استفاده کند. او در مورد اصرارش به یادگیری کار با اسلحه برای زنان این مطلب را در کلاس تیراندازی توضیح می‌دهد که اگر خطری خانواده را تهدید کند، زن‌ها باید آماده باشند. ظاهرا همیشه مخالفت‌هایی بوده است اما او هنوز هم تلاش می‌کرد؛ به قول خودش همین روحیه مبارزه و شجاعت برای این که زنده بماند کافی است.

*«اسلحه مادری» داستان زنی که برای هدفی بزرگ تلاش می‌کند

این مستندساز بااشاره به پیامدی که ساخت چنین مستندهایی برای جامعه دارند، گفت: «اسلحه مادری» داستان زنی است که برای هدفی بزرگ تلاش می‌کند. داستان زنی که چتر حمایت و مادرانگی‌اش تنها منحصر به فرزندان خودش نیست. او معتقد بود راه نجات، در ایستادگی، شجاعت، آمادگی و دوست داشتن دیگران است.

وی افزود: نمی‌توانم با قاطعیت بگویم که این مستند چه دستاوردی برای جامعه دارد اما دوست دارم همه، این زنان شجاع را بشناسند و آن را تقدیم تمام کسانی کنم که دلشان می‌خواهد بدانند عظمت، بی‌کرانگی و تفکری چنین عمیق، می‌تواند در روستایی دورافتاده در جریان باشد و همه ما فرسنگ‌ها دورتر هم از آن بهره ببریم.

* گاهی خانواده به وسعت تمام کشور است

موسوی خاطرنشان کرد: در حقیقت دوست داشتم فیلمی بسازم که هم دوستان فیلمسازم آن را دوست داشته باشند و هم مادرم از دیدن آن لذت ببرد. من این فیلم را ساخته‌ام و امیدوارم پیام خودش را ارسال کرده باشد. وقتی شجاعت و عشق در وجود یک مادر در هم آمیخته باشد، خانواده در امان می‌ماند. قصه زنی که در نبود همسرش از خانه و فرزندان با سلاح گرم محافظت می‌کند و سفره نهار و شامی که او پخته در کوه گسترانده می‌شود تا مبارزان و چریک‌ها احساس کنند در خانه هستند.

گاهی خانواده به وسعت تمام کشور است. گاهی لازم است از خانه بیرون بیاییم و شبیه مادر شهید «قربان علی آشوری»  باشیم.

*قدرت را در زنان جستجو می‌کنم

موسوی در پایان گفت: من این مستند را ساخته‌ام و دوستش دارم چون همیشه در زنان قدرت را جستجو کرده‌ام در نتیجه اگر دلتان خواست روح زنانگی را که در تمام ایران گسترانیده شده ببینید، «بی بی زهرا»ی قصه «اسلحه مادری» نمونه خوبی است. مستند من در بزرگترین اتفاق فیلم مستند ایران (جشنواره سینما حقیقت) پذیرفته شده و این بهترین بستر برای دیده شدن و یادگرفتن عمیق‌تر است. به همین دلیل هر اتفاقی هم که برای این مستند رخ دهد من هر هفته با «بی بی زهرا» تماس می‌گیرم و از ایشان بابت این که باعث شد کنار بهترین‌های مستند ایران باشم تشکر می‌کنم.