به گزارش سوره سینما، سینما و تلویزیون در طول چند دهه گذشته آثار متعددی با موضوع محرم، واقعه عاشورا و شخصیت امام حسین (ع) تولید کرده‌اند. این آثار از زوایای مختلف به بررسی این واقعه تاریخی پرداخته‌اند، برخی مستقیماً به خود واقعه کربلا می‌پردازند و برخی دیگر از منظرهای اجتماعی، فرهنگی و تاریخی به موضوع نگاه کرده‌اند. در این گزارش به بررسی مهم‌ترین این آثار می‌پردازیم.

فیلم‌های سینمایی برجسته

۱- سفیر (۱۳۶۰) – کارگردانی فریبرز صالح

این فیلم به عنوان اولین تجربه سینمایی در روایت واقعه کربلا پس از انقلاب اسلامی شناخته می‌شود. داستان فیلم درباره قیس بن مسهر با بازی فرامرز قریبیان، قاصد امام حسین (ع) به کوفه است که توسط نیروهای ابن زیاد دستگیر می‌شود.

فیلم با وجود محدودیت‌های تولید در آن زمان، الگویی برای فیلم‌های تاریخی-مذهبی بعدی شد.

۲- روز واقعه (۱۳۷۳) – کارگردانی شهرام اسدی

براساس فیلمنامه بهرام بیضایی، این فیلم داستان عبدالله با بازی علیرضا شجاع‌نوری، جوانی مسیحی را روایت می‌کند که تازه مسلمان شده و در روز عروسی‌اش ندایی او را به سوی کربلا می‌خواند.

فیلم به دلیل پرداخت هنرمندانه و موسیقی ماندگارش، سال‌ها به عنوان مهم‌ترین اثر عاشورایی شناخته می‌شود.

۳- روز رستاخیز (۱۳۹۱) – کارگردانی احمدرضا درویش

این فیلم که تولید آن سال‌ها طول کشید، تنها اثر سینمایی است که مستقیماً به خود واقعه عاشورا می‌پردازد. داستان از نگاه فرزند حر بن یزید ریاحی روایت می‌شود که ابتدا در سپاه یزید است اما پس از آشنایی با امام حسین(ع) به ایشان می‌پیوندد.

فیلم به دلیل نمایش چهره حضرت عباس (ع) با حاشیه‌هایی مواجه شد و هرگز اکران عمومی نشد.

۴- به خاطر هانیه (۱۳۷۳) – کارگردانی کیومرث پوراحمد

این فیلم که مستقیماً به واقعه عاشورا نمی‌پردازد، اما مفاهیم عاشورایی مانند ایثار و مقاومت را در قالب داستانی معاصر درباره پسرکی که نذر پدرش برای شفای دختر بیمارش را ادا می‌کند، به تصویر می‌کشد.

صحنه دمام‌زنی پسرک در میان جمعیت عزادار از سکانس‌های ماندگار سینمای ایران است.

سریال‌های تلویزیونی شاخص

۱- معصومیت از دست رفته (۱۳۸۲) – کارگردانی داود میرباقری

این سریال با بازی درخشان امین تارخ در نقش شوذب، یکی از یاران سابق امام علی(ع) که به طمع قدرت به ابن زیاد می‌پیوندد، روایتی از سقوط اخلاقی یک شخصیت را ارائه می‌دهد.

دیالوگ‌های عمیق و پرداخت روانشناختی شخصیت‌ها از نقاط قوت این اثر است.

۲- مختارنامه (۱۳۸۹) – کارگردانی داود میرباقری

این سریال عظیم که تولید آن سال‌ها طول کشید، زندگی مختار ثقفی با بازی فریبرز عرب‌نیا و قیام او برای انتقام از قاتلان کربلا را روایت می‌کند.

سریال با وجود اختلاف نظرها درباره قرائت تاریخی، به مهم‌ترین مرجع بصری برای پرداخت به واقعه عاشورا تبدیل شده است.

۳- شب دهم (۱۳۸۱) – کارگردانی حسن فتحی

این سریال خاطره‌انگیز داستان حیدر، لات تهران قدیم را روایت می‌کند که شرط ازدواج با معشوقه‌اش اجرای تعزیه در ده شب محرم است.

تماشای تحول شخصیت حیدر در طول این ده شب از جذابیت‌های اصلی سریال است.

۴- سفر سبز (۱۳۸۱) – کارگردانی محمدحسین لطیفی

این سریال با بازی پارسا پیروزفر، داستان یک خارجی را روایت می‌کند که تحت تأثیر مراسم عزاداری محرم در ایران قرار می‌گیرد و در روز عاشورا به جمع عزاداران می‌پیوندد.

سینما و تلویزیون با وجود تمام محدودیت‌ها، آثاری ماندگار در حوزه عاشورا پژوهی و محرم خلق کرده‌اند. در میان این آثار، «روز واقعه» به عنوان شاخص‌ترین فیلم سینمایی و «مختارنامه» به عنوان جامع‌ترین سریال تلویزیونی در این حوزه شناخته می‌شوند.