سوره سینما- فیلمسازانی که امسال آثارشان در بخش تازه‌تاسیس «نوعی تجربه» جشنواره بین المللی فیلم فجر حضور داشت در نامه ای به علیرضا رضا داد دبیر جشنواره از نحوه نمایش این فیلم‌ها در سالنی نامناسب و عدم توجه به آثار این بخش گلایه کردند. در متن این بیانیه آمده است:

حالا که جشنواره سی ودوم به پایان رسیده است شاید اگر خبر دبیری شما برای سال آینده در مراسم اختتامیه جشنواره داده نمی شد، لزومی هم برای نوشتن این نامه وجود نداشت، اما حالا و در این روزها که شما استراحتی می کنید تا پس از آن برای تصمیم گیری در مورد نحوه اجرای جشنواره در سال بعد آماده شوید، وظیفه خود دانستیم تا با نوشتن این نامه آسیب شناسی بخش نوعی تجربه جشنواره سی ودوم را از دیدگاه شرکت کنندگان این بخش به اطلاعتان برسانیم تا شاید کمکی باشد برای بهتر برگزار کردن چنین بخش هایی در دورهای آتی جشنواره.

در روزهایی که هیات محترم انتخاب، فیلم های بخش سودای سیمرغ جشنواره را معرفی می کرد و پیشنهاد برگزاری بخشی تحت عنوان نوعی تجربه از جانب ایشان مطرح شد، تصور ما بر این بود که تصمیمی حرفه ای برای نمایش فیلم هایی که از نظر ساختاری، تفاوت هایی با فیلم های بخش اصلی دارند گرفته شده است تا به این وسیله عملی شبیه همه فستیوال های بزرگ جهان اتفاق بیفتد و همانطور که بخش های اصلی جشنواره هایی مثل کن و برلین و ونیز بیشتر به نمایش فیلم هایی که پرزرق و برق اند، می پردازند و فیلم هایی را که ساختار تجربی تری دارند در بخش هایی چون نوعی نگاه و افق ها و پانوراما جا می دهند، فستیوال فجر هم تصمیم گرفته که بعد ازگذشت سی و دو دوره به این نوع فیلم ها بها دهد.

غافل از اینکه جشنواره در تصور است که منتی بر سر فیلمسازان نوگرای کشورش گذاشته و می‌خواهد برای این بینوایان هم جایی هر چند کوچک در جشنواره باز کند و سر آغاز ماجرا از همینجاست که فیلمسازان از این منتی که برآنها گذاشته شد بی خبر بودند. تفاوت این دو نگاه است که منجر به نوشتن چنین نامه ای می شود. چیزی که از نظر فیلمسازان بدیهی فرض شده، از نظر برگزارکنندگان لطف و بزرگواری قلمداد شده است.

پس نتیجه این می شود که فیلم های بخش «نوعی تجربه» در سالن  مطبوعات در دو طبقه پایین تر ازسطح زمین پخش می شوند و تصور برگزارکنندگان این است که چون برج میلاد خود در بالای بلندی قراردارد،پس دو طبقه زیرزمین به واقع چند صد متری بالاتر از همه جاست! صدای خانومی که دائما حضور عکاسان را برای شرکت در مراسم فرش قرمز فیلم های سودای سیمرغ گوشزد می کند در سالن های کوچک پایین، بالاتر از صدای دیالوگ های فیلم شنیده می‌شد و این از نظر کاخ جشنواره یک اطلاع رسانی به حساب می آید در حالیکه حتی تابلوی کوچکی که نشان دهد فیلم های نوعی تجربه در کجای کاخ جشنواره پخش می شوند، وجود نداشت.

در حالیکه منتقدان و نویسندگان مطبوعات برای نمایش برخی فیلم های این بخش در سالن اصلی جشنواره امضا جمع می کنند و درخواست می دهند، مسئولان جشنواره با وجود داشتن سانس خالی در این سالن، حتی فرصتی برای جواب دادن به این عزیزان که مخاطبان اصلی کاخ جشنواره اند، پیدا نمی کند. اولین ردیف صندلی های سالن های کوچک برج میلاد، کمتر از دو متر با پرده فاصله دارند و نمایش ها در این دو سالن با پایین ترین کیفیت ممکن اتفاق می افتد و عزیزان مسئول حتی به این اهمیت نمی دهند که پایین پرده نمایش در این سالن ها از صندلی های ردیف های پشتی اصلا دیده نمی شود.

جلسات نقد و بررسی و گفتگو با اهالی مطبوعات برای هیچ فیلمی در این بخش طراحی نشده است و این فیلم ها که ظاهرا برای پیچیده بودن یا متفاوت بودنشان در این بخش جا دارند، بدون هیچ روشنگری ای از طرف فیلم سازان یا منتقدان و مخاطبان به حال خود رها می‌شوند. در سالن های مردمی هم نمایش ها به سالن کوچک سینما فلسطین و خانه هنرمندان محدود می شود که از نظر تعداد صندلی کوچکترین سالن های این دوره جشنواره هستند که البته باید گفت هر دوی این سالن ها از سالن نمایش اصلی فیلم های نوعی تجربه در برج میلاد بزرگ ترند که این هم به نوبه خود نکته جالبی است.

کمترین حجم مطالب نشریه روزانه جشنواره مربوط به این فیلم هاست، کمترین تعداد کارت دعوت صادر شده برای عوامل فیلم و همین طور کمترین پوشش سایت رسمی جشنواره فیلم فجر، به این بخش اختصاص دارد. وعده داده شده که فیلم های نوعی تجربه داوری می شوند اما نه داوران بخش اصلی و نه داوران بخش فیلم های اول،حتی یک فیلم از این بخش را نمی بینند و بیست و چهار ساعت قبل از اختتامیه اعلام می شود که داوری در این بخش تنها یک پیشنهاد بوده و تصمیمی برای داوری این فیلم ها وجود ندارد.

با دیدن مراسم اختتامیه هیچ کس حتی متوجه این نکته نمی شود که جشنواره فیلم فجر، بخشی به نام نوعی تجربه هم دارد و نه تنها از طرف مجری، داور، دبیر، وزیر و دیگران اشاره ای به این بخش نمی شود، حتی وله ای، آیتمی، پوستری، عکسی، بوقی، چیزی هم برای این فیلمسازان نواخته نمی شود که کسی دلخوش شود. پس حق بدهید تنها می توان اینطور برداشت کرد که جشنواره فیلم فجر سعی در پنهان کردن بخشی دارد که خود به جشنواره اضافه کرده است.

جناب رضاداد/تمام فیلم های بخش نوعی تجربه جشنواره فیلم فجر محصول بخش خصوصی هستند و ضمن احترام به تمام فیلم های دولتی بخش سودای سیمرغ، که پولشان را از ارگان های مختلفی که دغدغه بازگشت سرمایه ندارند گرفته اند و توسط تلویزیون دولتی و سایت ها و روزنامه های دولتی حمایت می شوند، باید در نظر داشت که این نوع رفتار تنها نتیجه اش بی اعتمادی بخش خصوصی به انجام تجربه های جدید درسینما خواهد بود در حالیکه به عقیده تعداد زیادی از منتقدان حاضر در همین جشنواره، وظیفه فستیوال ها پیدا کردن ایده های جدید و حمایت از صداهای تازه است نه همراه شدن با فیلم هایی که فضای جشنواره تنها پیش درآمدی برای اکران های گسترده شان خواهد بود.

شما که خود دنیا دیده اید و به این مهم آگاهید که اگر جشنواره ای با شجاعت فیلم هایی را انتخاب نمی کند، با همان شجاعت از سلیقه اش دفاع می کند و امکان نقد شدنش را برای مخاطبانش به وجود می آورد و اگر فیلم هایی را برای نمایش در هر بخشی می پذیرد، عدالت در امور را فراموش نمی کند.

هرچند که حرف زدن از شجاعت وعدالت در این دوره جشنواره کمی غریب است. امیدواریم که در سال بعد مدیریت شما بر این جشنواره شاهد عدالت در نمایش فیلم ها و فرصتی برای تصمیم گیری مخاطبان برای برقراری ارتباط یا عدم ارتباط با آنها باشیم. درشکل فعلی ما تا قیام قیامت می توانیم مدعی باشیم که شرایط ناعادلانه باعث دیده نشدن فیلم هایمان است و شما می توانید پیش داوری کنید که این فیلم ها مخاطب گسترده ندارند. بگذارید در شرایطی یکسان مخاطب امکان انتخاب داشته باشد و فیلم خوب را از بد تشخیص دهد.

اکنون که جشنواره سی ودوم به پایان رسیده لطفا به حدود بیست و چند روز قبل نگاهی بیاندازید و خود قضاوت کنید که آیا به نتیجه ای که می خواستید از برگزاری چنین بخشی برسید، رسیده اید یانه؟ اگر جواب منفی است، بدانید که راه حل مثل همیشه پاک کردن صورت مساله نیست. حل کردن آن است و در پایان این سوال مهم پیش می آید که به راستی حامی سینمای تجربی و جریان سازی که بارها برای این مرز و بوم افتخار آفریده کیست؟

امضاکنندگان: تورج اصلانی، مسعود امینی تیرانی، پناه برخدا رضایی، محمدعلی سجادی، کاوه سجادی حسینی، مهرشاد کارخانی، محمدرضا لطفی، شهرام مکری، فرزاد موتمن، فرهاد مهران فر.