سوره سینما:صاحبنظران عرصه فرهنگ از حوزه متبوع خود همواره به عنوان بنگاه هایی دیر بازده نام می برند.چون بازگشت سرمایه در حوزه فرهنگ نیاز به صرف زمان زیادی دارد و به خاطر همین مساله فعالیت در این عرصه در رویارویی با بنگاههای زود بازده دیگر کاملآ مهجور است.

عنوان مهجوریت از آن رو در این گفتار به کار گرفته می شود که نگاه مدیریتی نسبت به مقوله فرهنگ باید نگاهی دور اندیش و همراه با نتیجه گرایی باشد اما نگاه های جاری بر این حوزه این روزها گویا به دنبال نتیجه گرایی نیست و همین امر مهجوریت این حوزه را باعث شده است.

شاید تعبیر” اقتصاد جالیزی” حوزه های مختلف، در مقابل “اقتصاد گردویی” فرهنگ تعبیر مناسبی باشد، چرا که چیدن میوه های جالیزی چند ماهی بیشتر طول نمی کشد و این در حالیست که انتظار برداشت از اقدامات فرهنگی مانند گردو، نیازمند سالها ممارست برای بهره برداری از این  محصول است.

علاوه بر تمام این حساسیت ها که برشمرده شد ما در این بخش از سویی شاهد فعالیت دستگاههای بی شماری هستیم که قرار است به مقوله فرهنگ به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بپردازند – که البته در برخی موارد شاید فعالیت های موازی نیز دارند- و از سویی دیگرنظاره گر ترویج شعار فرهنگ محوری در تک تک دستگاههای دولتی به عنوان شعاری فراگیر روبرو هستیم که گاه به تحقق می پیوند و گاهی نه.لذا باید باور کرد که همه این تلاش ها  نشان از اهمیت بالای فرهنگ در ساختار حکومتی ما دارد.

انقلاب  ایران از آغاز پیدایش ، شکل گیری خویش خود را مبتنی و شاید در برخی موارد به عنوان امری ملزوم، برنگاه فرهنگی دانسته است . انقلابی که در تعابیر بزرگان آن بن مایه های خویش را مدیون ریشه های ایدئولوژیک و فرهنگی می داند که حتی آن را متفاوت از دیگر انقلاب هایی از این دست در دنیا ساخته است. اما براستی چه شده است که این روزها می خواهیم برای رشد و توسعه این مقوله ،سایه کمکهای دولتی را از سر آن حذف کنیم و بدون حمایتها دنبال رسیدن به نتیجه ای طلایی از نبردی نابرابر باشیم که “جنگ نرم” نامیده شده است؟

چندی است که در میان محافل مختلف اقتصادی، بحث حذف یارانه از حوزه فرهنگ نیز به زبان ها آمده است. می بینید چه جالب درموضوع فرهنگ با تعابیر اقتصادی بازی می شود؟!آیا درحقیقت بحثی که در حاشیه لایحه هدفمند کردن یارانه ها در دولت دهم دنبال می شود،نگاه”اقتصاد جالیزی” به “بنگاههای دیربازده” فرهنگ استنباط نمیشود؟!آیا حذف یارانه ها وکمکهای حمایتی ودرمقابل انتظار نتیجه گرفتن سریع و مفید از اقدامات فرهنگی در تناقض آشکار نیست؟آیا میشود از برنامه های فرهنگی و تآثیر آن بر مخاطب سخن گفت و بدون برنامه ای کارشناسی و منطقی، به کاهش و یا حذف حمایتها اندیشید؟

شاید برای روشن شدن این امر نگاهی به تاثیرات این لایحه در یکی از ریز ترین شاخه های فرهنگ این سرزمین،یعنی در حوزه سینما پنجره ای جدید به سوی متولیان ارائه و یا تصویب این طرح بگشاید…موضوع کاملآ روشن است! یارانه ندادن به بخش سینما باعث خواهد شد که فیلم گران شود.به همین سادگی! تهیه کننده، فیلم را گرانتر می سازد یعنی بازیگر و سایر عوامل دستمزد بالاتری از وی خواهند گرفت، لذا برای جبران این هزینه بلیط ها گران می شود و باز به همین سادگی فیلم دیدن که یک اقدام فرهنگی به شمار می آید از سبد کالای خانوار ایرانی بیرون می آید .

از این موضوع که بگذریم تهیه کننده و سرمایه گذار فیلم برای جلوگیری از دیده نشدن فیلم هایش به فیلمنامه های سطحی و یا همان گیشه ای رو می آورد و با طی این مسیر، به راحتی تمام شعار هایی که در چند سال گذشته در زمینه سینمای مولف ایرانی در دهان های منتقدین و مسئولین پیچیده باز هم در حد شعار باقی می ماند و شما خود بخوانید حدیث مفصل از این مجمل!؟

حساب کنید شاید با این اوصاف وضعیت تئاترهم از این بدتربشود، زیرا در سالنی که  طی یک اجرا  تنها میزبان صد نفر هستند، گروه اجرایی  چطور می تواند هزینه های بالای اجرای یک نمایش را با توجه به اینکه دیگر یارانه ای نیز برای نمایش به آنها پرداخت نمی شود تامین کنند.

اهل فرهنگ یارانه دادن به مقوله فرهنگ را نه امری استحبابی بلکه واجب می دانند. موضوعی که باید به آن به دیده خرج کردن امروز و نتیجه گرفتن سالهای بعد نگاه کرد. حال با حذف یارانه ها از مقوله فرهنگ چه دلیلی می توانیم برای آینده فرهنگی کشورمان قایل شویم بحث دیگری است. شاید با توجه به جنس این حوزه ، الحاق لایحه یا تبصره ای برای جدا سازی مقوله فرهنگ از دیگر اموری که قرار است از آنها یارانه ها حذف شوند بهترین هدیه ای  باشد که در این روزها که هم دولت و هم مجلس در تکاپوی تصویب نهایی این طرح می توانند به اهالی فرهنگ ارائه دهند.

مهدی نورعلیشاهی.