سوره سینما – حمید خرمی : داستان مستند «بچه‌های زمین خاکی» به کارگردانی میکائیل دیانی درباره گروه فوتبال کودکان کار در کوره‌های آجرپزی است که ابتدا از زمین‌های خاکی شروع می‌کنند و سپس به یک تیم حرفه‌ای به نام «همیار» تبدیل می‌شوند.

فیلم از بازنمایی «کودکان شرور» که دیدگاه غربی است، پرهیز می‌کند و «کودک کنشگر» نشان می‌دهد، کودکانی که رؤیای بزرگ دارند، یعنی «بزرگ شدن» و «برنده بودن در امور». درواقع مسئله فیلم صرفاً برنده‌شدن در مسابقه فوتبال نیست بلکه میدان فوتبال، استعاره‌ای از زمین‌های بزرگ زندگی است که باید با تلاش و عدالت و اخلاق، آن را کسب کرد. ازاین‌جهت، این مستند، علاوه بر «اجتماعی»، مستند «ورزشی» هم محسوب می‌شود.

ترغیب به ورزش فوتبال برای کودکان باعث می‌شود که آن‌ها رؤیا و آرمان خود را محقق بسازند و صفات برتر اخلاقی کسب کنند.

بازنمایی کودکان و نوجوانان «آرمان‌خواه» نیاز مبرم سینمای امروز ایران است. گفتنی است که نوجوان، منطق خیر و شر را می‌فهمد و ذاتاً آرمان‌گراست، حس کنجکاوی دارد، حقیقت‌طلب است و لذا فیلم‌هایی ازاین‌دست با ایجاد تعلیق و ایجاد کنجکاوی، فکر مخاطب کودک و نوجوان را حرکت می‌دهند، و همین خاصیتِ «حقیقت‌طلبی»، این کنجکاوی را به سمت خیال و رؤیای مثبت کنترل می‌کند.

اهداف رفتاری ژانر ورزشی در ایران بسیار حائز اهمیت است. سخن از ژانر ورزشی، سخن از فردای یک کشور است، و سخن از دیروز و امروز نیست. «ژانر» یک جهان می‌سازد و جهان نیز سرشار از بازنمایی‌ها و برساختن صفات اخلاقی و هنجارها است، و حال، چه‌بهتر که این جهان ژانری، مروج صفات برتر باشد.

ورزش، به دلیل دارابودن ماهیت «هیجان»، قوه خیالِ کودک را مدیریت می‌کند. با ژانر ورزشی می‌توان برای کودک و نوجوانان، «ذائقه‌سازی» کرد.

تبدیل جاذبه‌های حسی به عقلی با ژانر ورزشی و اکشن و حتی فانتزی از طریق ذائقه‌سازی و شراکت دادن او در یک لذت آرمانی و تزریق «هیجان معنوی» و معرفی «انسان معنوی» برای نسل کودک و نوجوان امکان‌پذیر است.

حال، مدیریت «خیال» و «هیجان» و «صفات برتر» برای نسل نوجوان با «خیال بانی» به‌جای «خیال‌بافی» و مدیریت «آرمان» باید از سوی مدیران فرهنگی صورت بپذیرد.

وقتی سینما بتواند غلبه بر غرایز را نشان بدهد، تدریجاً نسل مقاوم تربیت می‌کند، و همین «نسل مقاوم» می‌توانند تمدن فردا را بسازند.

لذا مخاطب اصلی این معارف، قطعاً کودکان هستند، و رسانه و سینما می‌تواند، این ارتفاع بصیرت و تئوری را تحقق ببخشد و قهرمانان بزرگ را برای قشر کودک و نوجوان معرفی کند.

در شرایطی که ایران تحریم است و آمریکا در این سال‌ها قصد داشته با فشار اقتصادی، «آنارشی فقرا» و «شورش گرسنگان» را در ایران راه بیندازد، سینمای کودک و نوجوان باید بتواند جلوی این هجوم منفی را بگیرد. وقتی‌که یک بحران روحی و جمعی رخ می‌دهد، افراد سعی می‌کنند به‌نوعی فانتزی و خیال ذهنی رجوع کنند و مدلی از زندگی بهتر را در ذهن خود بسازند؛ لذا اگر فیلم‌سازی در این شرایط، در «مدیریت خیال» مهارت داشته باشد، می‌تواند جامعه از «اختیال منفی» و «هذیان و خرافات» و «سیاه‌نمایی» و… دور بدارد.

مستند اجتماعی با رویکرد فرهنگی، دقیقاً آن چیزی است که در قدرت نرم تأثیر می‌گذارد و می‌تواند قدرت نرم طرف مقابل را کاهش بدهد. بازنمایی «الگوی موفقیت برای کودکان» درواقع قدرت نرم جامعه را بالا می‌برد یعنی توانمندی را در قدرت نرم بالا می‌برد.