سوره سینما – هدیه حدادی‌اصل:  فیلم‌ها، سریال‌ها و تمام اسناد مکتوب و تصویری که در خصوص کودکان و نوجوانان بخصوص دانش آموزان در فرهنگ و هنر تولید، تصویر  و یا نوشته می‌شوند هرکدام یک سند تاریخی برای دانش‌آموزانی هستند که در دوره‌های مختلف جامعه ایران زیسته‌اند.

عمیق‌ترین آموزه‌های تربیتی و باورهای اخلاقی و اجتماعی اگر به شکل داستان، روایت و تصویر به‌عنوان یک خوراک به مخاطب داده شود، می‌تواند ذهنیات کودکان و نوجوانان را عینیت بخشد. تجسم تخیلات که می‌تواند با به تصویر کشیده شدن در قالب یک اثر سینمایی، فرهنگی درست، سالم و عمیق را به کودکان و دانش آموزان ببخشد، باوری است که سینما طی سال‌ها به مخاطب خود داده است.

اما در حقیقت سهم کودکان و نوجوانان ما به‌خصوص دانش آموزان بیش از چیزی است که در سینما دارند و با اینکه جشنواره‌ای منحصر به خود را دارند اما تفکیک کردن این موضوع که فیلم کودک با فیلمی که برای نوجوانان ساخته می‌شود و در مورد معضلات و مشکلات آنان است امری است که تاکنون در سینما جا نیافتاده است.

حال جدای از این مطالب به سینمایی برمی‌گردیم که عنوان سینمای دفاع مقدس را با خود یدک می‌کشد. جنگ و دفاع مقدسی که هشت سال نوجوانان و دانش آموزان را از مدارس و تحصیل به عشق دفاع از میهن دور کرد اما جایی که برای آن‌ها در سینمای ایران باز است، همچنان خالی است. در این سینما تنها به تعداد انگشتان یک دست فیلم‌های دفاع مقدسی وجود دارند که با محوریت دانش آموزان و نوجوانان مدرسه‌ای که با هر سختی به جنگ رفتند ساخته‌شده‌اند. درحالی‌که داستان هر یک از آن‌ها تراژدی‌های مهمی از روزهای جنگ تحمیلی است!

این گزارش در ادامه گزارش پیشین قرار است فیلم‌هایی را بررسی کند که در راستای دانش آموزان اما با محوریت کودکان و نوجوانان تولیدشده‌اند.

*«۲۳ نفر» مهدی جعفری

فیلم سینمایی «۲۳ نفر» جز معدود فیلم‌هایی است که در باب نوجوان و در ژانر دفاع مقدس ساخته‌شده است. این فیلم براساس یک مستند تاریخی روایتی مجدد از دوران اسارت و قهرمانی ۲۳ نوجوان در هشت سال دفاع مقدس است. این فیلم نیز برشی از سال‌های اسارت قهرمان‌های داستان است. فیلم ارزنده‌ای که تصویر جدیدی از جبهه جنگ را بدون کشتار و سلاح نشان می‌دهد و از قلب وحدت و ایستادگی ۲۳ نوجوان ایرانی در اسارت نیروهای عراقی صحبت می‌کند.

این فیلم روایت باورها و مقاومت و شهامت در برابر ایدئولوژی است که رنگ و بویی متفاوت با این روزها دارد. این فیلم یادآور بسیار خوبی برای پاسداشت این مفاهیم توسط نوجوانان و دانش‌آموزانی است که جان‌برکف و با دست‌خالی در مقابل باورهای خود ایستادند.

*«خواهران غریب» کیومرث پوراحمد

فیلم سینمایی «خواهران غریب» یکی از فیلم‌هایی که علاوه بر طیف مخاطب کودک و نوجوان، گروه سن بزرگ‌سال نیز با آن توانست ارتباط برقرار کند چراکه این فیلم نه برای کودکان بلکه در مورد کودکان و اختلافات خانوادگی آن‌ها بود که به مدرسه کشیده می‌شد.

«خواهران غریب» فیلمی که هم سرگرم‌کننده و هم آموزشی بود. بر مبنای همین ویژگی‌ها و مؤلفه‌ها این فیلم با یک نگاه دوسویه (برای کودک و در مورد کودک)،اثری بود که درنهایت بر لزوم و ضرورت خانواده و بنیان‌های محکم آن تأکید می‌کرد. قصه فیلم از این قرار است که نرگس و نسرین دو دختر دبستانی در جشن مدرسه‌ها یکدیگر را می‌بینند و پی می‌برند که خواهران دوقلو هستند و پدر آهنگسازشان در گذشته از مادر آن‌ها که خیاطی می‌کند، جدا شده بوده، اما این ماجرا را هرگز به آن‌ها نگفته بودند. یکی از آنان نزد مادرشان و دیگری نزد پدرشان زندگی می‌کرده ‌است، تا اینکه با نقشه‌هایی که این دو خواهر در مدرسه می‌کشند سعی بر آن‌که والدین خود را آشتی دهند.

روند شکل‌گیری قصه این فیلم، در زمان تولید و پخش خود توانست بسیاری از خانواده‌هایی که با این مشکل دست‌وپنجه نرم می‌کردند را به یک تصمیم درست هدایت کند.

*«بچه‌های آسمان» مجید مجیدی

این فیلم به‌عنوان یک تراژدی آرام کودکانه شناخته می‌شود. مجید مجیدی بااینکه در بیشتر آثار خود نگاهی کودکانه می‌گنجاند اما در این بین سعی بر سیاه نمایی و یا نشان دادن عناصری مانند فقر و محرومیت را ندارد. آنچه که مجیدی در آثارش به وضوح و قاطعانه بیان می‌کند حسی از امید و آرزو در کودکان و نوجوانانی است که به عنوان قشری معصوم در جامعه زندگی می‌کنند.

«بچه‌های آسمان» دنیای کودکانه خواهر و برادری است که برای رسیدن به خواسته‌های خود به خاطر تنگدستی خانواده به معنای واقعی می‌جنگند. برادری که برای به دست آوردن کتانی برای خواهرش در مسابقات دوومیدانی در مدرسه تمام تلاش خود را می‌کند تا نفر سوم شود و جایزه رتبه سوم که یک جفت کتانی را است را به دست آورد اما دست بر قضا تلاش بی‌پایان او تا جایی پیش می‌رود که نفر اول مسابقات می‌شود و کتانی را از دست می‌دهد و به جای خوشحالی اشک می‌ریزد که نتوانسته خواسته خواهر را اجابت کند.

«بچه‌های آسمان» به معنای واقعی بچه‌هایی هستند از دل آسمان برآمده، با قلبی بزرگ در عمق محدودیت!

*«تنهای تنهای تنها» احسان عبدی‌پور

«تنهای تنهای تنها» روایت معصومانه‌ی دوستی دو نوجوان بوشهری و روس است که نیروگاه اتمی بوشهر و پرونده‌ی هسته‌ای ایران نوساناتی در دوستی آن‌ها ایجاد می‌کند. در نهایت پسر بوشهری در کشاکش داستان به مردی تمام‌عیار تبدیل می‌شود و برای دفاع از ایران و صلح قد علم می‌کند.

این فیلم به‌عنوان یکی از آثار محدودی که در سینمای مهجور کودک و نوجوان، به‌خوبی دیده شد حتی توانست کارگردان خود را نیز مطرح کند.

کاراکتر «رنجرو» در این فیلم نشان می‌دهد که خیلی وقت‌ها باید پای درس و مکتب دانش آموزان نیز نشست، دانش آموزی که با وجود همه شیطنت‌هایش جهانی بالاتر از هم سن و سال هایش برای خود ساخته است و می خواهد پیام صلح ایرانیان را به گوش رئیس جمهورهای جهان برساند.