سوره سینما – نشست رسانه‌ای چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با حضور مهدی آذرپندار؛ دبیر جشنواره در باغ زییا برگزار شد. در ابتدای این نشست،  آذرپندار گزارشی از آنچه تا امروز اتفاق افتاده، ارائه کرد و گفت: این جشنواره در دوره چهلم فراخوان بخش بین الملل را به سیاق دوره قبل، پیش از آغاز سال جدید در اسفند ماه منتشر کرد و فراخوان بخش داخلی هم در اردیبهشت ماه منتشر شد و دریافت آثار در این دو بخش آغاز شد. جشنواره همان زمان‌بندی دو‌ دوره قبل را دارد و سعی کردیم زمان جشنواره را از ۲۷ مهر تا ۲ آبان ماه ثابت نگهداریم که این ثبات یکی از مولفه‌های بین المللی بودن، است.

وی ادامه داد: از ۱۱ اردیبهشت ماه ثبت نام داخلی آغاز شد و ده روز زمان را تمدید کردیم و علی‌رغم اینکه راغب نبودیم به این تمدید اما به دلایلی اینکار را انجام دادیم و تا ۲۰ مرداد ماه تمدید کردیم. در بخش داخلی ۱۷۸۷ اثر ثبت نام کردند. بیستم تیرماه در بخش بین الملل ثبت نام تمام شد و شاهد دریافت ۷۲۱۶ فیلم از ۱۳۱ کشور بودیم که به نظرم اتفاق بسیار مهمی است و چیزی حدود ۸۰۰ فیلم از دوره ۳۸ ام افزایش داشته‌ایم.

*در بخش بین‌الملل، پذیرش فیلم داخلی نداریم

دبیر جشنواره افزود: سال گذشته در بخش بین‌الملل با فشارهای خارجی برای عدم برگزاری جشنواره در زمان مقرر مواجه بودیم. این موضوع در فضای رسانه‌ای ۱۰ برابر شد. از چند جا هم ابلاغیه برای ما آمده بود و در فضای داخلی در این مورد اغراق شد و حتی برخی گفتند آکادمی اسکار امتیاز ما را لغو کرده که این اخبار کذب بود. این رکوردشکنی نشان می‌دهد در این بخش اغراق شده بود و جشنواره فیلم کوتاه تهران به عنوان بین‌المللی‌ترین رویداد شناخته شده و برای اولین بار این تعداد آثار به دست ما رسیده است. حتی در جشنواره‌های بین‌المللی مشهور هم این تعداد، عدد مهم و قابل اهمیتی است. بخش بین‌الملل ما شامل فیلم‌های بین‌المللی است و فیلم‌های داخلی را پذیرش نمی‌کنیم، پس این عدد در سطح جهانی عدد مهمی است.

آذرپندار با بیان اینکه در بخش بین‌الملل ۲ جایزه «حقیقت جویان» و «راه ابریشم» را اضافه کرده‌اند، توضیح داد: دنبال این فضا بودیم که در بخش بین‌الملل اگر آثاری هستند که برخلاف هژمونی امروز در پی منعکس کردن حقیقت‌ها هستند یک جایزه مضمونی داشته باشیم. «راه ابریشم» هم به این دلیل است که از فضای هم‌جواری استفاده کنیم. این جایزه یادآور آن فضای مبادلاتی است که پیشتر کشورهای زیادی در آن وجود داشته و امروز توجه‌مان را به کشورهای همسایه و هم‌جوار داریم. اتفاقی که امسال رخ داد این است که سایت ما به ۱۲ زبان ، فراخوان را منتشر کرد. این اقدامی بود برای اینکه مرزهای بین‌المللی جشنواره را گسترش بدهیم.

*فراخوان جشنواره به ۱۲ زبان در سایت بارگذاری شد

وی درباره آمار کشورهای شرکت کننده در جشنواره چهلم، توضیح داد: بیشترین کشوری که برای ما اثر فرستاده به ترتیب، اسپانیا، هند، فرانسه، آمریکا، چین است. اتفاقی که امسال رخ داد این است که سایت ما به ۱۲ زبان فراخوان را منتشر کرد. این اقدامی بود برای اینکه مرزهای بین‌المللی جشنواره را گسترش بدهیم. مثلا شاید در سال‌های گذشته این تعداد اثر از اسپانیا نداشتیم. سعی کردیم اقتضائات بین‌المللی بودن را رعایت کنیم و به نظرم هنوز راه زیادی داریم چون این جشنواره اعتبار زیادی دارد.

دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران تأکید کرد: امروز کشور ما صاحب سرمایه‌ای در حوزه جشنواره‌ها است. در بخش بین‌الملل سعی کردیم پلتفرم‌های بین‌المللی را گسترش بدهیم. اتفاق مهم دیگر که امسال رخ داد این بود که جشنواره‌های مورد تأیید اسکار اکثرا با دریافت پول اثر می‌پذیرند، با توجه به اینکه ما در دریافت پول مشکلاتی داریم این موضوع در سال‌های گذشته رخ نداده بود اما ما امسال موفق شدیم از میانه راه، آثار را با دریافت پول بپذیریم. امیدواریم از سال آینده بتوانیم این مسیر را بهتر برویم و برای جشنواره درآمدزایی داشته باشیم.

وی ادامه داد: جشنواره هر چه بیشتر به گستردگی ایران نزدیک باشد، (چه در حوزه فیلمسازان و چه مضامین) خوب است. ما سال گذشته توفیق داشتیم آثاری با مضامین مختلف ایران داشته باشیم اما در بخش فیلمسازان خیلی این اتفاق رخ نداده بود. امسال نه اینکه خط ویژه‌ای را برای فیلم‌های شهرستانی باز کنیم اما از میان فیلم‌های هم‌سطح به فیلمسازان شهرستان‌ها توجه می‌کنیم.

خیلی از بچه‌هایی که در تهران فیلم می‌سازند همان بچه‌های شهرستان هستند اما به دلیل سهولت فیلمسازی در تهران به اینجا آمده‌اند، ارزش این است که پذیرای فیلم‌های شهرستانی باشیم. امسال شاهد یک تغییر سهم جزیی هستیم، سال گذشته حدود ۳۰ درصد آثار از فیلمسازان تهران بود امسال این آمار ۲۶ درصد شده است. این روند سرمایه‌گذاری ما که آغاز شده اگر سالی چند درصد هم این موازنه را تغییر بدهد خوب است. نکته مهم این است که رویکرد جشنواره فیلم کوتاه تهران بومی‌گرایی در ژانر خواهد بود.

*رویکرد جشنواره فیلم کوتاه تهران بومی‌گرایی در ژانر است

وی آماری در خصوص آثار ارائه شده از شهرهای مختلف ارائه کرد و توضیح داد: فیلمسازان تهران ۴۷۰ اثر، اصفهان ۱۵۴، فارس ۱۱۵ اثر برای ما فرستاده‌اند. در بخش فیلمسازان خانم و آقا ۲۹۵ فیلمساز خانم داشتیم و ۱۴۹۲ فیلمساز مرد داشتیم که این معادل آمار سال گذشته است. نکته مهم این است که رویکرد جشنواره فیلم کوتاه تهران بومی‌گرایی در ژانر خواهد بود. سال گذشته فضای ژانر را در جشنواره تجربه کردیم و بنا بر بازخوردی که دریافت کردیم به نظر آمد این فضا باید ادامه پیدا کند و البته در جشنواره تنوع ایجاد شد و دوستان از این فضا تا حد زیادی استقبال کردند. امسال تلاش ما این است که در فضای ژانر بومی‌گرایی داشته باشیم و نباید تقلید یک به یک از آثار ژانری غرب داشته باشیم. البته تاکنون فیلم‌های خوبی برای ما رسیده است. سال گذشته حضور فیلم‌های کمدی، فانتزی، وحشت و… در جشنواره مشهود بود.

*در دوره چهلم به بخش عکس فضای رقابتی داده‌ایم

آذرپندار با اشاره به توجه ویژه به بخش عکس در این دوره از جشنواره، بیان کرد: یک تفاوتی که جشنواره امسال دارد حوزه عکس است که آن را جدی‌تر پیگیری کردیم. سال گذشته نمایشگاهی داشتیم که امسال به آن فضای رقابتی دادیم و آثار زیادی به ما رسید. همیشه یک رکن انجمن، عکس بوده است البته این موضوع گاهی مهجور واقع شده و ما سعی می‌کنیم به این حوزه توجه کنیم. داشتن یک رویداد مستقل در حوزه عکس در انجمن حتما اتفاق درست‌تری است اما فعلا با امکانات موجود چنین ظرفیتی را تدارک دیدیم که بالغ بر ۸۰۰ عکس به دست ما رسیده است. فیلم‌های تولیدی ما در این دوره ۳۰۷ اثر است که با توجه به سیاست افزایش تولید که در انجمن تولید می‌شود در آن بخش هم شاهد یک افزایش بودیم که امیدواریم به رونق فیلمسازی در کشور منجر شود.

وی درباره نشست‌های مدنظر برای این دوره از جشنواره، گفت: قرار است امسال ۱۰ نشست داشته باشیم که تا به حال مشابه آن نداشته‌ایم. بخش ورک‌شاپ‌ها همیشه یک بخش جدی بوده است و در نظر داریم از بهترین‌ها دعوت کنیم تا در این نشست‌ها حضور داشته باشند.

دبیر جشنواره درخصوص پذیرش اثر با موضوع ال‌جی‌بی‌تی توضیح داد:  آنچه تحت عنوان ال‌جی‌بی‌تی تعریف می‌شود در جشنواره ما جایی نخواهد داشت. به دلیل توجه بیش از حدی که گاهی به این آثار در جشنواره‌های دیگر می‌شود و نسبت به آنها دوپینگ می‌شود با تعداد زیادی فیلم‌های شبیه به هم مواجه می‌شوید که هر جشنواره‌ای برای آن خط ویژه‌ای باز کرده است. این یک روند غیرعادی برای کسانی است که چنین آثاری می‌سازند و می‌خواهند رزومه‌سازی کنند. ما ترجیح می‌دهیم جزوی از این پروسه نباشیم و همچنان جشنواره این خط قرمز را دارد، البته امسال هم اثر کمتری در این حوزه به ما رسید. درباره کودک‌کشی هم همان سیاست را داریم. این ۲ موضوع خط قرمز ما است.

*از فیلم‌های اعتراضی و سیاسی استقبال می‌کنیم

مدیرعامل انجمن سینمای جوان توضیح داد: من تحلیلی درباره شدت و ضعف دوقطبی ندارم. ما فضا را برای شرکت‌کنندگان آماده کردیم. یادتان باشد سال گذشته معترضان کسانی بودند که فیلم‌شان پذیرفته شده بود. این نشان می‌دهد که ما در پذیرش آثار نگاه این چنینی نداریم، برخی تحت فشار، چنین تصمیمی را گرفته بودند. در جشنواره سلیقه‌های مختلف وجود دارد. من یک دوره این جشنواره را برگزار کردم و می‌شود درباره مضامینی که در جشنواره به نمایش درآمدند صحبت کنیم. سال گذشته فیلم اعتراضی و سیاسی وجود داشت، ما استقبال می‌کنیم که فیلمسازان جسارت داشته باشند درباره مسایل سیاسی فیلم بسازند تا اینکه تابوهای اخلاقی را فیلم کنند. ما همان سیاست پیشین را داریم تا با درهای باز پذیرای فیلمسازان مختلف باشیم اینکه کسی بلد است هنرمندانه انتقاد کند حتما در جشنواره هم می‌تواند حضور پیدا کند. تعدادی از این فیلم‌های منتقدانه تولید خود انجمن است و ترجیح ما این است که فیلم‌های سیاسی داشته باشیم. اگر فیلمی باشد که هنرمندانه و مودبانه و موقر درباره حوادث سال گذشته باشد حتما می‌تواند در جشنواره حضور داشته باشد.

*امسال بین پنج تا ۱۰ کتاب سینمایی رونمایی خواهیم کرد

وی درباره تفاهم‌نامه با خانه کتاب عنوان کرد: سال گذشته خانه کتاب در اختتامیه جایزه‌ای را برای فیلم‌های اقتباسی داد، البته ما هم رویدادهایی مرتبط با کتاب داشتیم. امسال هم ما بین پنج تا ۱۰ کتاب سینمایی رونمایی خواهیم کرد. در حوزه تفاهم با خانه کتاب آنچه وجود دارد این است که ما فراخوانی درباره فیلمنامه اقتباسی دادیم و هزینه تولید یک اثر تا سقف ۴۰۰ میلیون تومان را خواهیم داد. این بخشی از تفاهم‌نامه با خانه کتاب است که نیمی از ۴۰۰ میلیون تومان را انجمن و نیمی دیگر خانه کتاب عهده‌دار می‌شود. همچنان خانه کتاب به تعدادی از فیلم‌های برگزیده خود از منظر اقتباسی در اختتامیه جایزه خواهد داد و ما از این موضوع خوشحالیم.

دبیر چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران درباره اینکه چه تعداد فیلم سیاسی در این دوره از جشنواره حضور دارد، توضیح داد: در بخش داخلی هنوز دقیق نمی‌توانم بگویم چه تعداد فیلم سیاسی داریم چون آثار در حال بازبینی هستند اما می‌توانم به شما این اطمینان را بدهم که فیلم‌هایی با مضامین سیاسی را خواهیم داشت هر چند مضامین سیاسی محدود به اتفاقات سال گذشته نیست. فیلم‌های سیاسی امسال در جشنواره نماینده خواهد داشت. سال گذشته از هیات انتخاب خواسته بودم که به فیلمسازی سیاسی توجه شود چون ما باید اعتمادزایی کنیم تا فیلمسازان بدانند مضامین سیاسی تابو نیست. ترجیح می‌دهیم مضامین اخلاقی برای ما تابو باشد.

آذرپندار درباره فشارهای بین‌المللی گفت: من ممنون فیلمسازانی هستیم که در فیلمسازی ژانر ما را همراهی کردند. در حوزه فشارهای بین‌المللی باید بگویم کسی که دوست دارد در جشنواره فیلم داشته باشد در فضای آرام این اتفاق رخ خواهد داد. دوستانی که می‌خواهند فردا تحت تاثیر دایرکت‌های خود کاری انجام دهند امروز با خود دودوتا چهارتا کنند چون موقعیت ما عوض نمی‌شود و مشخص است ما از کجا آمده‌ایم. هر کسی به هر دلیلی به ما فیلم ندهد قابل احترام است اما اینکه فیلمساز موضوع را به بعد واگذار کند و بعد بخواهد تصمیماتی بگیرد خودش اذیت خواهد شد. فیلمسازانی که در حوزه فیلمسازی توفیقاتی به دست نیاورده و یک تیزرساز هستند ممکن است بخواهند نسخه تحریم بپیچند، رفقای فیلمساز جوان باید بدانند این موضوع به نفع آنها نیست.

وی ادامه داد: من مخلص کسی هستم که نسخه‌ای که می پیچید خودش هم برایش هزینه بدهد اما اینگونه نمی‌شود. دوستانی وجود دارند که سیمرغ خود را وقتی به فرانسه می‌رسند به داخل آب می‌اندازند، بزرگترهایی هستند که اگر بشود نام آن‌ها را بزرگ گذاشت نسخه‌ای می پیچند که خود هزینه‌ای نمی‌دهند و دوقطبی خلق می‌کنند. امیدوارم جشنواره امسال در فضای آرام‌تری برگزار شود. البته ما یک تجربه خوب را پشت سر گذاشتیم. افتخار ما این است که هیچ فیلمسازی را که انصراف داد تحریم نکرده‌ایم.

آذرپندار درباره تفاوت دیگری این دوره از جشنواره توضیح داد: یکی از تفاوت‌های ما این است که آثار برگزیده جشنواره‌های منطقه‌ای مستقیما به این جشنواره راه پیدا کرده‌اند که تعداد آنها ۱۰ اثر است.

آذرپندار درباره مهمانان جشنواره توضیح داد: وقتی پنج روز جشنواره دارید و در این پنج روز در پنج سانس در هر سالن آثاری به نمایش درمی‌آید، چگونه می‌شود که ما خود روزی سی و چند سانس را پر کنیم و اتوبوسی آدم بیاوریم؟ سال گذشته دچار حواشی‌ای بودیم و ورود را برای عموم آزاد کردیم و به این ترتیب ممکن است افراد عامه به جشنواره بیایند. پر بودن سالن‌ها مشکل همیشگی جشنواره تهران است و چیز عجیبی نیست. به همین دلیل در دوره‌هایی بلیت فروشی می‌شد تا از این ازدحام جلوگیری شود.

*نمی‌خواهیم مسابقه ساخت فیلم اول خوب را راه بیندازیم!

مدیرعامل انجمن سینمای جوانان در بخش دیگری از این نشست عنوان کرد: معیار تشخیص فیلم اولی بودن در حوزه فیلم‌های بلند ساده است اما در فیلم کوتاه پیچیده است. ما نمی‌خواهیم مسابقه ساخت فیلم اول خوب را راه بیندازیم. ما قسمتی برای نمایش استعدادها خواهیم داشت اما این بخش رقابتی نخواهد شد.‌ فیلم اول باید به گونه‌ای باشد که فیلمساز تجربه کند و یک وقت بازیگرانی نداشته باشد که ما ندانیم این فیلم برای اوست یا برای عوامل. این موضوع ممکن است مفسده‌هایی داشته باشد.

وی افزود: به دلیل رسیدن جشنواره به دوره چهلم، ویژه برنامه‌هایی نظیر نمایشگاه عکسی از ۴۰ سال جشنواره را خواهیم داشت. این اتفاق در ورودی جشنواره خواهد افتاد تا بتوانید ببینید افرادی که امروز فیلمسازان قدری هستند ۳۰ سال پیش چگونه به این حوزه ورود کرده‌اند. دوست داریم دوره چهلم را به گونه‌ای برگزار کنیم که یک فضای همگانی داشته باشد. مستندی را از نحوه شکل‌گیری جشنواره و حوادث آن تدارک دیده‌ایم، کتابی را در نظر گرفته‌ایم که موضوعات جشنواره در آن باشد. سعی کردیم آرشیو انجمن را به روز کنیم، نمایش‌هایی برای فیلم‌های قدیمی خواهیم داشت، نباید دوره چهلم بی‌تفاوت برگزار شود.

عکس‌ها از: امیرحسین غضنفری