سوره سینما

پایگاه خبری-تحلیلی سینمای ایران و جهان

sourehcinema
تاریخ انتشار:۲۶ مهر ۱۴۰۴ در ۱:۴۹ ب.ظ چاپ مطلب
در برنامه «هفت» مطرح شد؛

صمیمت و زلالی به سبک سینمای محمد کاسبی/ دوقطبی نسازیم

محمد کاسبی

برنامه تلویزیونی «هفت» در قالب یک پرونده ویژه به بزرگداشت محمد کاسبی و ناصر تقوایی به‌عنوان دو هنرمند فقید سینمای ایران در هفته‌ای که گذشت، پرداخت.

به گزارش سوره سینما، در ابتدای برنامه «هفت» عزت‌الله ضرغامی در تماس تلفنی بیان کرد: سال‌ها با آقای کاسبی از نزدیک کار کردم و در جشنواره چهاردهم نیز فیلم «پدر» ساخته ایشان سیمرغ بلورین دریافت کرد. شخصیت آقای کاسبی به گونه‌ای بود که برای همه ‌پدری می‌کرد، کم حاشیه و حرفه‌ای بود.

وی درباره ناصر تقوایی بیان کرد: آقای تقوایی نیز روحیه متواضعی داشت و رابطه صمیمی باهم داشتیم. ما جشنواره‌‌ای در خوزستان گرفتیم که برنامه خوبی بود و آقای تقوایی بسیار در آن برنامه فعال عمل کرد و چون خودشان خوزستانی بودند باقی هنرمندان را راهنمایی می‌کردند. در آن سفر فرصت شد که بیشتر درباره دفاع مقدس باهم حرف بزنیم. آقای تقوایی فیلمنامه‌ای درباره دفاع مقدس داشتند و وقتی من آن فیلمنامه را خواندم درباره تجاوز یک سرباز عراقی به دختر ایرانی بود که این دختر باردار می‌شود و… . من آن زمان به آقای تقوایی گفتم که پذیرش این داستان از نظر اجتماعی سخت است و باید بیشتر روی این موضوع حرف بزنیم.

ضرغامی با اشاره به مستندهای ناصر تقوایی عنوان کرد: آقای تقوایی مستند «اربعین» را خیلی عالی کار کرد. مستند «اربعین» ساخته ناصر تقوایی از درخشان‌ترین آثار آیینی سینمای ایران است؛ اثری عمیق و صادقانه که شور و غم عزاداری را در زندگی واقعی مردم جاری می‌کند. موسیقی، ریتم نوحه و فضا چنان واقعی است که بیننده احساس حضور در مراسم را دارد و اثری ماندگار در حافظه تلویزیون ایران است.

وی تصریح کرد: من نتوانستم در مراسم تشییع ایشان حضور پیدا کنم اما ‌متاسفانه برخی حرف‌ها که بعضی در حاشیه این مراسم مطرح کردند نسبتی با تقوایی ندارد. نباید دو قطبی ایجاد و خوانش متفاوتی از ناصر تقوایی ارائه کرد.

در ادامه این میز طهماسب صلح‌جو بیان کرد: وجه انسانی این هنرمندان بسیار مهم است. هرکدام از ما ارتباطات شخصی با این هنرمندان داشتیم و آدم‌ها در این ارتباطات شخصی بهتر می‌توانند یکدیگر را بشناسند. من دو سه بار با آقای تقوایی صحبت کردم و وجه مشترک شخصیتی تقوایی و کاسبی خوش‌صحبتی و خلوص هر دو بود.

جواد طوسی درباره استاد ناصر تقوایی گفت: ناصر تقوایی جلوتر از فیلم «آرامش در حضور دیگران» چند مستند بسیار دیدنی مانند «اربعین» و «باد جن» دارد. تقوایی نگاه مدرنی به سینما داشت اما در دام روشنفکری تصنعی گرفتار نشد. مثلا در مستند «باد جن» او نگاهی اگزوتیک به آن‌ منطقه ندارد و نگاه قوم‌نگارانه متفاوتی دارد.

صلح‌جو درباره اقتباس در آثار تقوایی تصریح کرد: اقتباس به معنای مو به مو ساختن یک چیز نیست بلکه باید یک موضوع را تخریب و با مصالح آن یک قصه جدید خلق کرد. ادبیات و سینما دو چیز متفاوت هستند و نویسندگان نیز نباید این توقع را داشته باشند که فیلمساز به صورت کامل به متن وفادار باشد.

صلح‌جو بیان کرد: به خاطر اکران فیلم «پدر» گفتگویی با محمد کاسبی داشتم که در مجله فیلم ‌هم منتشر شد. از همان زمان شیفته خودمانی بودن او شدم و خیلی آقای کاسبی را دوست داشتم. هنگام ساخت فیلم «شنا در زمستان» بسیار گله‌مند بود و می‌گفت که عمدا نمی‌خواهند ما چنین موضوعاتی بسازیم.

جواد طوسی درباره محمد کاسبی عنوان کرد: من چهار پنج سال با محمد کاسبی اختلاف سنی داشتم و هربار برای عرض ادب پیش‌قدم می‌شدم اما او تواضع داشت و برای احوالپرسی جلو می‌آمد. او اهل نقش بازی کردن نبود. موجودیت فردی و شخصیتی محمد کاسبی هم کمی وام‌دار حوزه هنری است. ویژگی بارز فیلم ‌«شنا در زمستان» این است که صمیمیتی در جز جز این اثر وجود دارد و نوع برخوردش با فقر و این آدم‌ها بسیار صمیمی‌ و خیرخواهانه است. مشکل فیلم این است که با ناظم مدرسه کمی کلیشه‌ای برخورد می‌کند و می‌خواهد این فرد را نماینده‌ای از ساواک نشان دهد.

صلح‌جو ضمن اشاره به زلال بودن مرحوم کاسبی گفت: کاسبی در فیلم‌هایی که بازی می‌کرد هم این زلالی شخصیتش را نشان می‌داد. دنیا محل گذر است اما چه خوب که آدم‌ها خاطرات خوبی از خود به جا بگذارند.

جواد طوسی با ذکر خاطره ای از استاد تقوایی تصریح کرد: یک‌ شبی آقای کیمیایی، ناصر تقوایی و داریوش مهرجویی را به خانه‌شان دعوت کردند و بسیار سرخوشانه درباره زمان فیلمسازی‌شان صحبت می‌کردند که من به حالشان غبطه خوردم.‌ اگر هم‌ نسل‌ها اینگونه باهم در ارتباط باشند این مساله می‌تواند در روحیه و زایش فکری‌شان بسیار موثر باشد. ای کاش مدیران فرهنگی ما این‌ سرمایه‌ها را کنار هم حفظ کنند و هرکسی نباید این افراد را به نفع خودش مصادره کند.