سینمای جشنواره‌ای توانسته در سال‌های اخیر طیف زیادی از کارگردانان جوان را به سمت خود جذب کند و به همین دلیل است که هر روز از تعداد کسانی که تمایل دارند تا برای دیدن فیلم بلیت بخرند کاسته می‌شود.

سوره سینما – اگر اهل سینما و فیلم باشید، حتما نام «سینمای جشنواره‌ای» به گوشتان خورده است؛ سینمایی که اقبال «مردم» از یک اثر در درجه اول اهمیتی برای آن ندارد و اساسا برای دیدن شدن توسط مخاطب تلاشی نمی‌کند وفقط به دنبال ارائه یک مفهوم انتزاعی به منظور جلب نظر برخی منتقدین خاص خارجی و کسب موفقیت در جشنواره‌ها و محافل سینمایی/هنری داخل و علی‌الخصوص خارج از کشور است.

سینمای جشنواره‌ای توانسته در سال‌های اخیر طیف زیادی از کارگردانان جوان را به سمت خود جذب کند و به همین دلیل است که هر روز از تعداد کسانی که تمایل دارند تا بلیت بخرند و برای تماشای یک فیلم سرگرم کننده به سینما بروند، کاسته می‌شود. در این زمینه، شکل‌گیری برخی جشنواره‌های خاص سینمایی در خارج از کشور را نیز باید در تقویت این جریان موثر دانست.

اگر سال‌های قبل‌تر تنها چند جشنواره معروف عموما اروپایی، نظیر کن فرانسه و برلین آلمان این امکان را برای حضور فیلم‌های خاص و پذیرش آنها فراهم می‌کردند، در چند سال اخیر هر روز بر تعداد جشنواره‌های کوچک سراسر دنیا که اساسا هدف آنها تبلیغ و تروجی نوع خاصی از سینما در کشورهای هدف است افزوده می‌شود.

جشنواره فیلم زوریخ را باید یکی از جشنواره‌هایی دانست که اگرچه امسال یازدهمین دوره برگزاری خود را تجربه می‌کند اما به تازگی پای فیلم‌های ایرانی به آن باز شده است؛ فیلم‌هایی که نگاهی کوتاه به لیست آنها مشخص می‌کند که گویا قرار است دور تازه‌ای از تقویت یک نگاه خاص در سینمای ایران با اعطای جوایز فرمالیته آغاز شود.

«سیزده» ساخته هومن سیدی، «آتلان» ساخته معین کریم الدینی، «ناهید» ساخته آیدا پناهنده، «مادر قلب اتمی» ساخته علی احمدزاده، «روز روشن» ساخته حسین شهابی، «ماهی و گربه» ساخته شهرام مکری، «عصبانی نیستم» ساخته رضا درمیشیان، «ما در بهشت» ساخته سینا عطاییان دنا، «احتمال باران اسیدی» ساخته بهتاش صناعی‌ها، «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» ساخته وحید جلیلولند و «در دنیای تو ساعت چند است؟» ساخته صفی یزدانیان، فیلم‌های بلند ایرانی حاضر در این جشنواره هستند؛ فیلم‌هایی که فارغ از یکی دو اثر، همگی یا در طیف فیلم‌هایی قرار می‌گیرند که در دو سال گذشته در گروه «هنر و تجربه» اکران شده‌اند و یا به دلیل حاشیه‌های مختلف امکان نمایش و اکران در سینماهای کشور را نداشته‌اند.

از سوی دیگر، نگاهی به سابقه و نوع رویکرد این جشنواره می‌تواند گویای بسیاری از مسائل باشد. جشنواره بین‌المللی فیلم زوریخ که از سال ۲۰۰۵ به همت یک شرکت فیلمسازی و حامیان منطقه‌ای برگزار می‌شود، بیشتر بر کشف استعدادهای جدید در فیلمسازی تاکید دارد. جشنواره فیلم زوریخ سه بخش رقابتی دارد که تنها آثار اول، دوم و سوم کارگردانان می‌توانند در این بخش‌ها پذیرفته می‌شوند. هدف دیگر از برگزاری این جشنواره یافتن و تشویق کارگردانان تازه‌کار در کشورهای آلمانی‌زبان است و به همین منظور یک بخش مسابقه‌ای ویژه در جشنواره تدارک دیده شده است. بخش‌های غیررقابتی شامل نمایش فیلم‌های فاخر، نمایش فیلم‌های ویژه و نگاهی به دنیای جدید است. این بخش هر ساله به یک کشور و کارگردانانی اختصاص دارد که در سال‌های اخیر مبتکرانه‌ترین فیلم‌ها را ساخته‌اند. ایران امسال مهمان ویژه این بخش است. هند (۲۰۱۴)، برزیل (۲۰۱۳)، سوئد (۲۰۱۲) و ترکیه (۲۰۱۱) نیز پیش از این مهمان این بخش بوده‌اند. بخش‌های غیررقابتی شامل پنجره‌ای رو به جهان، خطوط مرزی با تکیه بر وضعیت در مرز کشورها، درگیری‌های ارضی و مسایل اجتماعی بین یک فرد و دولت‌ها، فیلم‌های کودکان و آثار تلویزیونی است.

تمرکز ویژه این جشنواره بر سینمای ایران آن هم با آثاری که ارتباطی با بدنه اجتماعی ایران و حتی بدنه اصلی سینمای ایران ندارند و حتی تعدادی از آنها در ایران توقیف شده‌اند، حکایت از جریان جدیدی دارد که هدفش-مانند اکثریت مطلق جشنواره‌های دیگر- پر و بال دادن به فیلم‌هایی با رویکرد خاص در کشور است.

این مساله از آنجایی قابل اهمیت است که دریافت جایزه از اینگونه جشنواره‌ها در آینده به عنوان ابزار تبلیغات فیلم‌ها استفاده می‌شوند و علاوه بر تلاش برای القای تاثیرگذاری در جامعه، زمینه را برای اکران گسترده و همچنین ایجاد یک راه و مسیر در راستای تولیدات بیشتر با این مضامین فراهم می‌کنند.

در مجموع این انتظار وجود دارد که نحوه حضور و شرکت فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی یک نظام و سروسامان ویژه پیدا کند تا به عنوان مثال، فیلمی که به دلیل ارائه تصویر دروغ از جامعه ایرانی در داخل کشور نیز توقیف است، نتواند هر چند ماه در یک جشنواره خارجی شرکت کند و جایزه بگیرد.