مجموعه «دا» محصول سازمان توسعه سینمایی سوره ناگفته‌های حماسه خرمشهر را روایت می‌کند.

پایگاه خبری- تحلیلی سوره سینما، سینمای ایران در سال‌های دفاع مقدس هرگز نسبت به موضوع جنگ و پیامدهای آن بی‌توجه نبوده است. در طول هشت سال جنگ تحمیلی، بار اصلی نمایش واقعیت جنگ و حقیقت دفاع بر دوش نسلی بود که پس از پیروزی انقلاب اسلامی به سینما آمده بودند و خود را متعهد به نمایش مسائلی می‌دانستند که جامعه انقلابی با آن روبرو است.

زمان جنگ با توجه به ضرورت‌های یک جامعه درگیر با پدیده جنگ و پیامدهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن بسیاری از فیلمسازان نگاهی حماسی و تراژیک به فضای جبهه و آدم‌های آن داشتند، اما پس از جنگ و با تغییر سریع جامعه‌ای که دوران پس از جنگ را پشت سرمی گذاشت، مضمون و فضای فیلم‌های دفاع مقدسی تغییر کرد، متنوع شد و در همین دوره جریانی که در دهه ۶۰ و سال‌های ابتدایی جنگ، متولد شده بود، به بلوغ رسید.

فیلمسازان شاخص سینمای دفاع مقدس، ابراهیم حاتمی‌کیا، احمدرضا درویش و رسول ملاقلی‌پور در دهه ۷۰ موقعیت خود را در سینمای ایران تثبیت کردند و با همان گرایشی که فعالیت در سینما را آغاز کرده بودند اما با استفاده از فضای موجود نگاهی دوباره و مناسب با نیازهای جامعه به موضوع دفاع انداختند.

رویدادهای مهم و اساسی دفاع مقدس در طی این سال ها در فیلم های مختلف نمایش داده شده اند، این نمایش البته ویژگی هایی یکسان نداشته است، رسول ملاقلی پور در «سفر به چزابه» و «نجات یافتگان» وقایع و رویدادهایی را به تصویر کشید و احمدرضا درویش در «کیمیا» و «دوئل» واقعیت‌هایی دیگر را. «از کرخه تا راین» و «بوی پیرهن یوسف» بازگو کننده بخش دیگری از تاریخ دفاع بودند، نمونه ها بسیارند و هنوز هم می توان ردپای دفاع مقدس و خاطره جنگ را در آثار مختلف سینمایی دید. پدیده جنگ و پیامدهای آن برای جامعه ایرانی به پایان نرسیده است و طبیعی است که با وجود مشکلات تولید فیلم جنگی، سینماگران هنوز تمایل به نمایش خاطرات سال‌های دفاع مقدس داشته باشند.

اما فتح خرمشهر به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای سال‌های دفاع، اگرچه در بسیاری از آثار سینمایی مرکز توجه بوده و به آن اشاره شده است، اما هنوز به طور مستقل دستمایه ساخت یک اثر ملی نبوده، با توجه به هزینه‌های بالای تولید فیلم یا مجموعه درباره جنگ، با دانستن این موضوع که رشد کیفی سینمای دفاع مقدس در سال‌های اخیر به دلیل نبود سیاست‌گذاری مناسب و فاصله گرفتن سینماگران این عرصه از سینمای جنگ، فراموش شده انتظار این که فیلمی درباره حماسه خرمشهر ساخته شود، کمی دور از ذهن است.

سینمای ایران با وجود قابلیت‌هایی که برای نمایش عظمت دفاع در خرمشهر را دارد، نمی تواند فیلمی مستقل درباره خرمشهر بسازد، «روز سوم» به کارگردانی محمدحسین لطیفی، «روز فرشته» ساخته مسعود نقاش‌زاده یا «دوئل» به کارگردانی احمدرضا درویش بخش‌هایی از حیات اجتماعی خرمشهر در طول جنگ را به تصویر کشیده‌اند اما موضوع‌های مغفول بسیاری باقی است.

سازمان سینمایی سوره مقدمات تولید مجموعه «دا» را براساس رمان معروف و پرخواننده سال‌های اخیر شروع کرده است، این رمان برای نخستین بار و به شکلی جدی حضور زن در جنگ را ترسیم کرده و خشونت و تلخی حادثه جنگ را به تصویر کشیده است. عزم جدی برای تصویری کردن این رمان مفصل و تکان دهنده، گامی جدی برای ادای دین به تاریخ دفاع مقدس و بخش مهم و فراموش نشدنی آن یعنی خرمشهر است. شهری که بخش زرینی از تاریخ سرافرازی این سرزمین با آن گره خورده است.

شاید تولید مجموعه عظیم «دا» و روایت ناگفته‌های آنچه بر زنان و مردان خرمشهر گذشت، جای خالی تمام فیلم‌هایی که باید در طی این سال‌ها درباره خرمشهر ساخته می‌شد اما به دلیل بی‌توجهی مدیران سینمایی و … ساخته نشد، را پر کند. تولید یک مجموعه به یادماندنی و خوش ساخت بر اساس رویدادی فراموش نشدنی، یادگاری است برای نسلی که حقیقت دفاع و تلخی جنگ را درک نکرده است.