سوره سینما: دیروز در اولین سانس نمایش فیلم های مستند، فیلم مستند «سوار خسته می تازد» نشان داده شد. فیلم ظاهراً مستندی بود در مورد «مسعود کیمیایی» و سینمایش

۱ ـ دیروز در اولین سانس نمایش فیلم های مستند، فیلم مستند «سوار خسته می تازد» نشان داده شد. فیلم ظاهراً مستندی بود در مورد «مسعود کیمیایی» و سینمایش که جمع کثیری از چهره های سرشناس فرهنگ و هنر، مستقیم روبروی دوربین نشسته بودند ـ البته اگر از حق نگذریم گاهی اریب نشسته و گاهی ایستاده بودند ـ  و راجع به این که سینمای «کیمیایی» چقدر گل و بلبل است صحبت می کردند. خود آقای «کیمیایی» هم در فیلم حضور داشت و مانند تمام مستندهای دیگری که در مورد ایشان و یا فیلم هایشان ساخته شده، ساکت و محجوب به اطراف خود نگاه می کردند.

نکته آزار دهنده این بود که فیلم تلاش مذبوحانه ای داشت برای آن که ظرف ۸۰ – ۹۰ دقیقه همه سینمای «کیمیایی» را بررسی کند و برای نیل به این مقصود به طرز باور نکردنی سر هم بندی شده بود. «مستند سوار خسته می تازد» تخت گاز می رفت و جلوی پای هر یک از فیلم های یکی از کارگردانان به نام سینمای ایران نیش ترمزی می زد و مجدداً به سرعت از کنار آن رد می شد و به دنبال مسافر بعدی، سینمای «کیمیایی» را در می نوردید.

صدا و تصویر فیلم بدون کوچکترین وسواسی و فقط در حد شنیده و دیده شدن بود و این صدا و تصویر حداقلی نه در شأن فیلم مستند و نه در شأن فیلمسازی مانند «کیمیایی» است.

ویروس ساختن مستند راجع به «کیمیایی» چنان همه گیر شده و این ویروس چنان مسری و اپیدمی است که باید بطور عاجل فکری به حال آن کرد. باید جلوی آدم های کوتوله ای را گرفت که برای بلند شدن قدشان به ستاره های روی سینه دیگران آویزان می شوند و تصور می کنند اگر یکی از بزرگان فرهنگ و هنر این مملکت را موضوع مستند خود قرار دهند، خودشان و مستندشان به اندازه موضوع محترمشان، قابل اعتنا و مهم خواهند شد.

«کیمیایی» و تمامی هنرمندانی که این گونه مورد دستبرد قرار می گیرند باید با احتیاط و هوشیاری اجازه ندهند که افتخاراتشان به وسیله عده ای به نوعی به یغما برده شود و به نفع افرادی ناشناس مصادره به مطلوب شود.

۲- امسال زمستان قوت نداشت. گرم تر از آن بود که بگوییم زمستان آمد. ولی دیروز در سالن فیلم های مستند هوا چنان سرد بود که حتی با پوشیدن پالتو و کلاه و شال گردن هم برودت هوا را حس می کردید!؟ سینمای مستند در جشنواره فیلم فجر در سالن رسانه ها هم غریب است و تنها. حتی دوستان مطبوعاتی ما هم به فیلم مستند روی خوش نشان نمی دهند و وقت دیدن فیلم مستند ندارند. فیلم مستند باید دیده شود و مخاطب داشته باشد تا مستندسازان خود را موظف بدانند بیشتر تلاش کنند. حضور تماشاگر انگیزه مستندساز را مضاعف می کند تا سرسری کار نکند و بر ای لحظه به لحظه اثرش وقت بگذارد و فکر کند و طراحی داشته باشد. حضور تماشاگر یعنی مورد قضاوت واقع شدن و هیچ هنرمندی مایل نیست اثرش به عنوان اثری ضعیف و بی مایه ارزیابی شود. مستند باید خواهان داشته باشد.

اگر چنین شود ارتقاء سینمای مستند در کشور دور از دسترس نیست.