سوره سینما – هدیه حدادی‌اصل:  استفاده از هوش مصنوعی در بخش جلوه‌های ویژه بصری سریال «عشق کوفی» تجربه جدیدی است که هرچند معدود بوده اما نوید تحول در آینده‌ای نزدیک را می‌دهد. کما اینکه محمد برادران؛ طراح جلوه‌های ویژه بصری «عشق کوفی» می‌گوید با استفاده از این تکنولوژی نوظهور موفق شده‌اند در مدت‌زمان کوتاهی برخی از پلان‌های لانگ‌شات سریال را با کمک هوش مصنوعی طراحی و اجرا کنند.

«عشق کوفی» به کارگردانی حسن آخوندپور و تهیه‌کنندگی سعید سعدی محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که پنجشنبه و جمعه هر هفته روی آنتن شبکه سه می‌رود.

این سریال تاریخی عاشورایی روایتگر یک عشق در سال ۶۱ هجری قمری است و لعیا زنگنه، نادر سلیمانی، سعید شریف، شبنم قربانی، حسین سلیمانی، نادر فلاح ، سوگل طهماسبی، مریم کاویانی، مهسا مهجور، محمد اشکان فر، مژگان اخلاقی، جمال‌الدین بیات، معصومه زینتی صافی، احسان محسنی کیاسری، عمار تفتی، سید جواد هاشمی به همراه ثریا قاسمی بازیگران اصلی آن هستند.

آنچه در ادامه می‌خوانید گفتگو سوره سینما با محمد برادران؛ طراح جلوه‌های ویژه بصری این سریال است.

نباید از تکنولوژی روز دنیا عقب بمانیم

*چه شد که تصمیم گرفتید برای نخستین بار در یک سریال ایرانی از تکنولوژی هوش مصنوعی در بخش جلوه‌های ویژه استفاده کنید؟

شغل ما به صورتی است که باید به‌روز باشیم؛ چون بر پایه تکنولوژی بناشده است. لذا زمانی که یک تکنولوژی جدید شکل می‌گیرد، ویژگی شغلی ما ایجاب می‌کند تا سراغش برویم و از نحوه عملکرد و چگونگی آن سر دربیاوریم. بنابراین باید بدانیم و به‌روز باشیم؛ در غیر این صورت از تکنولوژی روز دنیا عقب خواهیم ماند. هوش مصنوعی نیز تکنولوژی نوظهوری است که روزهای نخست خود را در بخش تصویر می‌گذراند و هنوز خیلی کار دارد. با این وجود در همین چند ماهی که این تکنولوژی به جهان عرضه شده ما لحظه به لحظه آن را دنبال‌ و نسخه‌های اولیه مختلف آن را تست کردیم و همچنان این روند ادامه دارد؛ چون هنوز هوش مصنوعی به صورت یک تکنولوژی، صد درصد و کامل عرضه نشده است. با این حال منتظر بودیم تا در یک پروژه از آن استفاده کنیم که سریال «عشق کوفی» توانست این موقعیت را برای ما فراهم کند تا تکنولوژی هوش مصنوعی را در فیلم و سریال نیز محک بزنیم. البته چون بار اول بود خیلی محدود در برخی پلان‌های لانگ شات مورد استفاده قرار گرفت.

خروجی هوش مصنوعی در «عشق کوفی» شگفت‌انگیز است

*خروجی و نتیجه همین تعداد پلان از نمای دور به چه صورت بوده است؟ آیا توانست رضایت شما و تولیدکنندگان سریال را جلب کند؟

بله، خروجی بسیار شگفت‌انگیز بود. البته چالش‌ها و سختی‌‌های خاص خود را داشت؛ اما سرعت کار را بسیار بالا برد. چون اگر قرار بود پلان‌هایی که با هوش مصنوعی گرفته شده به صورت ۳D شبیه‌سازی و ساخته شود شاید نزدیک به سه هفته زمان نیاز داشت؛ اما این کار با هوش مصنوعی در سه روز انجام گرفت و توانستیم آن پلان‌ها را با این تکنولوژی نوین طراحی کنیم. البته این نکته را باید بگویم که با کمک دوستان در سازمان اوج و محسن دریالعل؛ مدیر مرکز فیلم و سریال اوج و همکارانشان که نقش به‌شدت پررنگ و اصلی در این زمینه داشتند، توانستیم در این پروژه از هوش مصنوعی نیز استفاده کنیم.

*چرا از هوش مصنوعی برای پلان‌های محدودی استفاده شد؟ با توجه به نوظهور بودن این تکنولوژی آیا مسائل مالی یا توانایی نیروی انسانی برای بهره‌مندی از هوش مصنوعی مطرح بوده یا عوامل دیگری در این زمینه دخیل بوده است؟

دلیل محدودیت استفاده از هوش مصنوعی این بود که هنوز این تکنولوژی در بخش تصویر به مرحله‌ای نرسیده که بتواند خود را با آنچه می‌خواهیم تطبیق دهد. درصورتی‌که دوست داشتیم خروجی بیشتری از هوش مصنوعی داشته باشیم؛ اما محدودیت فعلی این اجازه را به ما نداد. هرچند در حال حاضر نیز هوش مصنوعی تصاویر زیبایی ارائه می‌دهد که باورکردنی نیست. بااین‌وجود بیرون آوردن تصاویری که با صحنه سریال یکی باشد آسان نبود. به‌عنوان مثال سر صحنه برای دیوارها از یک جنس خشت و گل استفاده شده؛ اما هوش مصنوعی خشتی که در نظر ما بود را ارائه نمی‌داد. همین مسائل باعث می‌شد تا دست ما بسته شود. در حالی که ۳۰-۴۰ پلان از طریق هوش مصنوعی خروجی گرفته شد؛ اما در تدوین وقتی با پلان‌های رئال کات می‌خورد خوب از آب درنمی‌آمد.

هوش مصنوعی به‌تنهایی بازوی اجرایی نیست

*پس ما در ایران ضعفی در استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی نداریم و می‌توانیم از این تکنولوژی روز در آینده نزدیک استفاده‌های بیشتری هم داشته باشیم؟

هوش مصنوعی هیچ محدودیتی در هیچ کجای دنیا ندارد. چون این تکنولوژی هنوز نرم‌افزار نشده و به صورت آنلاین می‌تواند در اختیار همه قرار گیرد. بااین‌حال هوش مصنوعی هنوز در عرصه تصویر با آنچه در سینما و تلویزیون نیاز است، فاصله دارد.

* به نظر شما هوش مصنوعی می‌تواند باعث کاهش هزینه تولید سریال مثل هزینه ساخت دکور و … شود؟

هوش مصنوعی به‌تنهایی بازوی اجرایی نیست بلکه ابزاری است که فعالان حوزه جلوه‌های ویژه می‌توانند برای بالا بردن سرعت عمل و کاهش هزینه‌ها از آن بهره ببرند. هزینه ساخت دکور در دنیای واقعی بسیار بالاست و ازاین‌رو در چند سال اخیر این کار تا جایی که امکان داشته از طریق جلوه‌های ویژه انجام ‌شده و می‌شود. روش‌هایی که در جلوه‌های ویژه وجود دارد متنوع است و هوش مصنوعی نیز به‌عنوان یک ابزار در جلوه‌های ویژه به کار گرفته می‌شود.

در جلوه‌های ویژه یا به‌صورت دوبعدی یا سه‌بعدی یا از روش هوش مصنوعی می‌توان کار را پیش برد که ابزارهای کارآمدی هستند. به‌عنوان مثال همین پلان‌هایی که در حال حاضر برای «عشق کوفی» از طریق هوش مصنوعی در سه روز گرفته شده است را می‌توانستیم در سه هفته از طریق روش‌های دیگر انجام دهیم. چون ابتدا قرار بود به‌صورت سه‌بعدی با نرم‌افزارهای انیمیشن‌سازی صحنه‌ها ساخته شود؛ اما با کمک هوش مصنوعی توانستیم سرعت را بالا و هزینه‌ها را پایین بیاوریم. برای همین هم جهان به‌سرعت در حال حرکت به سمت بهره‌مندی از هوش مصنوعی است. در گذشته دستگاه‌های تدوین موویلا بود و با دوربین‌های نگاتیو فیلم ساخته می‌شد. برای همین تدوین و فیلمبرداری به‌شدت سخت و زمانبر بود. با آمدن تکنولوژی، دوربین‌ها دیجیتال شده و تدوین از طریق کامپیوتر صورت می‌گیرد و تولید فیلم سریع‌تر و راحت‌تر شده است. حالا هوش مصنوعی قرار است کار را سریع‌تر و آسان‌تر از آنچه هست پیش ببرد.

با تکنولوژی قرار نیست هنرمندان بیکار شوند

*آیا با ورود هوش مصنوعی این نگرانی به وجود نیامده که دیگر تعداد نیروی انسانی در بخش جلوه‌های ویژه کاهش پیدا کند؟

با هوش مصنوعی قرار نیست آرتیستی بیکار شود. هوش مصنوعی یک ابزار است که به دیگر ابزارهای روز اضافه می‌شود و به هنرمند کمک می‌کند برای آن که کارهای بیشتر و سریع‌تری انجام شود. وقتی یک هنرمند می‌خواهد کاری را خلق کند ابزار برایش مهم است. چون اگر ابزار دست و بالش را ببندد و او را برای خلق اثر کُند کند شاید اصلا فراموش کند که قرار بوده چه اثری خلق کند؛ اما وقتی با کمک هوش مصنوعی بتواند در لحظه آنچه می‌خواهد به دست آورد سریع‌تر به ایده هنری‌اش خواهد رسید. در کل نرم افزارهایی که وجود دارد کمک می‌کند تا ایده‌ای که در نظر هست سریع‌تر پیاده‌سازی و اجرا شود.

*این تجربه باعث می‌شود در ادامه از این قابلیت برای سایر فیلم و سریال‌ها استفاده شود؟

مطمئناً همین‌طور است. البته به این موضوع نیز بستگی دارد که هر استودیویی چقدر علاقه داشته باشد به سمت هوش مصنوعی برود. چون هوش مصنوعی در حال حاضر هنوز کار دارد و ممکن است تا دو سال دیگر به بلوغ کامل برسد. شاید برای مردم عادی جذاب باشد اما برای کسانی مانند ما که به صورت تخصصی در این حوزه فعالیت می‌کنیم ممکن است هنوز نتواند نیازهایمان را برطرف کند؛ اما قطعا تا یکی دو سال دیگر بسیار قوی خواهد شد.

تکثیر موجود زنده و انسان یکی از بخش‌های سخت جلوه‌های ویژه است

*در نهایت تصور می‌کنید با توجه به تلاشی که در بخش جلوه‌های ویژه شده، سریال «عشق کوفی» آنقدر تماشایی باشد که بیننده را علاقمند به تماشای آن کند؟

جلوه‌های ویژه در سریال‌های تاریخی نقش بسیار مهمی دارد. بسیاری از پلان‌‌های این سریال در دکور دیجیتال انجام گرفت که به ساخت فیلم کمک کرد. بخش‌هایی از فیلم به صورت سه بعدی کار شده است. در جاهایی، شهر گسترش پیدا کرده است، چون شرایط تولید اجازه نمی‌داد گروه به لوکیشن‌های خارج شهر و بیابانی برود تمام این صحنه ها با پرده سبز گرفته شده است. در این کار موجود زنده و افزایش انسان در قسمت‌های مختلف داشتیم که تکثیر لشکر و حجاج از جمله آنهاست. تکثیر موجود زنده و انسان یکی از بخش‌های سخت جلوه‌های ویژه است. لذا با توجه به تلاش‌هایی که برای ساخت این سریال انجام گرفته شده به نظر من سریال خوبی از آب آمده و امیدوارم بیننده‌ها «عشق کوفی» را بپسندد.