سوره سینما – هفدهمین دوره جشنواره «سینماحقیقت» با یک مراسم افتتاحیه آغاز به کار کرد و پیام محمدمهدی اسماعیلی؛ وزیر ارشاد، محمد خزاعی؛ رئیس سازمان سینمایی و محمد حمیدی‌مقدم؛ دبیر جشنواره، در نخستین روز منتشر شد.

در روز اول جشنواره ۳۸ فیلم در بخش‌های مختلف اکران شد و یک نشست و یک کارگاه تخصصی نیز برگزار شد.

* محمدمهدی اسماعیلی: نسل آینده چشم به راه سینمای مستند است

دکتر محمدمهدی اسماعیلی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پیامی به هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت» تاکید کرد آیندگان ما را و جهان را با سینمای مستند خواهند شناخت.

در بخشی از این پیام آمده است: «در این روزها که جهانیان به تماشای یک حادثه خونبار نشسته اند، هفدهمین جشنواره «سینماحقیقت» برپا شده، جشنواره‌ای که هدف آن ترویج مستند و نگاه واقعی به جهان و رویدادهاست. مستندسازان، چشم های تیزبین و نگاه نگران به جهانند که درگیر خشونت و ظلم و بی عدالتی است. سینمای مستند، انعکاسی از روح پرسشگر و منتقد و چشمان تیزبین مستندسازان ایرانی است.

سینمای مستند ایران، می‌تواند پیشگام ثبت یادبودها، نقاط قوت تاریخی، رخدادها و ساخت فیلم از مفاخر ایران اسلامی باشد.»

* محمد خزاعی: سینمای مستند سازنده نگاه‌ها و اندیشه‌هاست

محمد خزاعی؛ رئیس سازمان سینمایی نیز در پیامی به هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت»، این سینما را سازنده اندیشه دانست.

در بخشی از این پیام چنین آمده است: «هنر آرمانی، هنری که انقلاب اسلامی به آن می‌پردازد، هنر انسان‌سازی است. سینمای مستند به واسطه نزدیک‌بودن به این ساحت و به دلیل دوری از مناسبات تجاری و پسند عامه، متعالی و سازنده نگاه ها و اندیشه‌هاست.

جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» در مسیری که امسال به هفده سالگی می رسد، در عنفوان جوانی و بالندگی است.

اهتمام سازمان سینمایی کشور، با محور «اخلاق، آگاهی، امید»، تبدیل رویدادهای هنری و جشنواره‌ها، به محلی برای دیده شدن هنرمندان مختلف و ایجاد انگیزه برای فعالیت آنان است و «سینما‌حقیقت» از رویشگاه‌های اصلی نیروی انسانی سینماست.»

خزاعی در بخش دیگیری از این پیام عنوان کرده است: «سینمای مستند و سینماگران متعهد، در چنین بزنگاه‌هایی، در روند تاریخ جهان نقش‌آفرین می شوند. اگر سید شهیدان اهل قلم نبود، اگر سینمای اشراقی و نگاه عارفانه او به دفاع مقدس نبود، نه تنها تاریخ که سینمای ایران، تصاویر و شخصیت‌هایی ناب را از دست می داد. اگر زنده یاد نادر طالب زاده و روحیه حق طلبانه‌اش، نبود، چه بسیار لحظات ناب که از آرمان‌خواهان و دوستداران انقلاب اسلامی و عدالت‌جویان جهان ثبت و ضبط نمی شد.»

* محمد حمیدی‌مقدم: گنج‌های سینمای مستند پرشمارند

محمد حمیدی‌مقدم؛ دبیر جشنواره نیز در پیامی عنوان کرد: «سینمای مستند ایران، همواره گنج‌هایی پرشمار برای کشف و دیده شدن داشته است. جشنواره «سینماحقیقت» در همه ادوار، بستری برای معرفی این آثار گرانبها بوده است. در شانزده دوره‌ای که پشت سر گذاشته‌ایم، مستندسازان با آثاری قابل اعتنا، مخاطبان جشنواره را غافلگیر کرده‌اند. سینمای مستند ایران در سینمایی زنده، پرطراوت و تماشایی است. آسمانی پرستاره و درخشان که هم تصویرگر زمانه است و هم، منتقد و هشداردهنده. سینمای استادان نامدار و جوانانی که برای ماندن آمده‌اند. سینمای روزهای غم و شادی و افتخار.»

* نشست «سینما و رسانه در مناطق بحرانی» برگزار شد

در اولین روز از هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند «سینماحقیقت» نشست «غزه» با عنوان «سینما و رسانه در مناطق بحرانی» با حضور مصطفی شوقی به‌عنوان مجری و کارشناس، عاید نبا؛ فیلمساز فلسطینی و علیرضا کمیلی از کنشگران بین‌المللی فلسطین برگزار شد.

عاید نبا در این نشست مطرح کرد: همیشه به یکی از فیلم‌های ژان لوک گدار فیلمساز فرانسوی اشاره می‌کنم، او در فیلمش صحنه‌ای دارد که کل مساله فلسطین در آن بازسازی شده است؛ در آن فیلم می بینید که ژان لوک گدار ۲ تصویر در دست گرفته است؛ یکی فلسطینی‌هایی را نشان می‌دهد که از نسل‌کشی فرار می‌کنند و دیگری عکس مردم یهودی را نشان می‌دهد که به فلسطین می آیند. آنجا می‌گفت یهودی‌ها به سمت فیلم داستانی و فلسطینی‌ها به سمت فیلم مستند می‌روند، این تصویر در ذهن من قرار گرفت و باعث شد به سمت مستندسازی درباره فلسطین بروم. امروز همه با غزه احساس همدردی می‌کنیم و به همین دلیل اهمیت دارد که به همه نشان دهیم در غزه چه اتفاقی افتاده است‌.

وی درباره برخورد مردم غزه به فیلمسازان، خبرنگاران یا عکاسان، عنوان کرد: آن‌ها وقتی می‌بینند که شما فیلمساز یا عکاس هستید، به شما کمک می‌کنند و نمیگذارند اتفاقی برای‌تان بیفتد، مردم غزه به فیلمسازان و عکاسان کمک می‌کنند که لحظات را ثبت کنند. چند روز پیش هم که یک فیلمساز در غزه کشته شد افراد زیادی اطراف او کشته شدند چراکه می‌خواستند به فیلمساز کمک کنند.

این مستندساز درباره دیوار میان فلسطیل و اسرائیل مطرح کرد: دیوار در همه کشورها با شکست مواجه شده است و دیوار فلسطین نیز همانند آن‌هاست، ما در فلسطین آن را دیوار شرم می‌نامیم، این دیوار در سرزمین حاصل‌خیر فلسطین ساخته شده است، فلسطینی‌ها از خانه و اقوام‌شان یا حتی نیمی از خانه‌شان جدا شدند. در بعضی از روستاها این دیوار خراب شده است، خود من گاهی از این دیوار پریده‌ام، این دیوار هشت متر است ولی وقتی بحث جسارت باشد، دیواری نمی‌بینیم.

نبا درباره واکنش مردم کشورهای دیگر نسبت به فیلم‌هایی که درباره فلسطین ساخته می‌شود، مطرح کرد: واکنش‌ها متفاوت بود؛ برخی اهمیتی نمی‌دادند و از سینما بیرون می‌رفتند اما برخی سعی می‌کردند مشارکت کنند حتی خیلی‌ها می‌گفتند که ما چیزی یاد گرفتیم. از مدت‌ها پیش می‌گوییم که روایت فلسطین باید ترویج شود، متاسفانه برخی مردم به پروپاگاندای پیش آمده از سوی آمریکا و اسرائیل گوش می‌دهند. حقیقت، حقیقت است، واقعیت هم واقعیت است، از هفت اکتبر به بعد بسیاری از مردم اروپا به سمت ما آمده‌اند اما نمی‌توانم بگویم آن‌ها کاملا طرفدار فلسطین یا اسرائیل هستند.

* کارگاه «سینمای مستند در قاب حقوق ایران»؛ چرا سینماگران باید از حقوق اطلاع داشته باشند؟

در نخستین روز از جشنواره همچنین کارگاه «سینمای مستند در قاب حقوق ایران» به همت انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند با مدیریت سید علیرضا حسینی عضو هیات رئیسه خانه سینما و با تدریس وحید آگاه استاد دانشگاه و وکیل دادگستری برگزار شد.

در ابتدای این کارگاه سیدعلیرضا حسینی در ابتدای این کارگاه عنوان کرد: دوستان مستندساز ما در مرحله کار به موارد حقوقی زیادی بر می‌خورند. ما نیز در انجمن صنفی تهیه‌کنندگان سینمای مستند مدتی بود که به این فکر بودیم تا کارگاهی برگزار کنیم درباره اینکه فیلمسازان چه حقوقی دارند و چه نکات حقوقی را باید رعایت کنند. آقای آگاه نیز در این سال‌ها در خانه سینما خیلی به ما کمک کرده‌اند و برای شروع از ایشان می خواهم که به طور کلی وضعیت حقوق هنر را در قانون اساسی ایران بیان کنند.

سپس وحید آگاه بیان کرد: در ابتدا این پرسش مطرح می‌شود که چرا هر حرفه‌ای باید حقوق را بدانند و چرا سینماگران باید از حقوق اطلاع داشته باشند؟ می‌دانید که در ایران برای فعالیت هنری به ویژه در سینما نزدیک به یک دهه است که موازین حقوقی برقرار است. تمام این تلاش‌ها و آگاهی‌ها برای زمان‌هایی است که افراد به مشکلاتی برمی خورند بنابراین موازین حقوقی برای زمانی است که کار مستند شما به مشکل خورده است و می‌توانید با کمک حقوق از مهلکه جان سالم به در ببرید. شما حقوقی در ایران دارید و تمام حق و حقوق شما در قانون اساسی درنظر گرفته شده است.

وی گفت: درنهایت آدم ها در ایران می‌توانند انتخاب کنند که هنرمند باشند و کسی نمی‌تواند افراد را از این حق و انتخاب محروم کند. عنوان ممنوع الکاری اداری که متاسفانه چند سالی است که مطرح می‌شود به نظر می‌رسد که مبنای قانونی ندارد مگر با حکم قطعی دادگاه.

گفتنی است، هفدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» با دبیری محمد حمیدی‌مقدم از ۲۷ آذرماه تا ۲ دی‌ماه برگزار می‌شود.