حوزه هنری در دهه ۶۰ با تولید ۹ فیلم درباره دفاع مقدس نقشی موثر و تعیین کننده در ترویج ارزش‌های دفاع داشت.

سوره سینما – حوزه هنری از سالهای ابتدایی جنگ تحمیلی یک از نهادهایی بود که در تثبیت ژانر موسوم به سینمای دفاع مقدس در ایران تاثیر بسزایی داشت و کارگردانان و فیلم های مطرحی از این جریان سینمایی به جامعه معرفی شده اند و در یک تعامل سالم و با نگاهی به ارزش های معنوی سینمای دفاع مقدس در راستای اهداف انقلابی و اسلامی حرکت کرده اند.طبیعی است که در این مسیر باید دهه ۶۰ را به گونه ای دوران نوپای سینمای دفاع مقدس دانست که البته با حجم بالایی از تولیدات سینمایی روبرو بود و بیشتر این آثار تحت تاثیر فضای جنگ زده آن دوران و بیشتر در سطوح قهرمان پروری در میادین نبرد و رشادت های رزمندگان در میان توپ و تانک ها بود .پس از اتمام جنگ تحمیلی هنوز هم این جریان در دهه هفتاد به قوت خود باقی بود و فیلمسازان بسیاری دوربین های خود را ناظر بر مقاومت رزمندگان و فتوحات آنان در برابر دشمن قرار می دادند و در این میان فیلمسازان اندکی بودند که ابعاد گوناگون این رویداد را بررسی کردم و در سطح روایی و معنایی متفاوت و با زاوی دیدی دیگرگون به آن می پرداختند که از میان آنها می توان به رسول ملا قلی پور ، احمدرضا درویش و ابراهیم حاتمی کیا اشاره کرد. اما این جریان سینمایی به مرور و در دهه ۸۰ کمرنگ شد و به جز همان بازماندگان معدودی که در دهه های پیشین فیلم های دفاع مقدس می ساختند ، بسیاری دیگر از کارگردانان انرژی خود را به سینمای اجتماعی معطوف کردند و آرام آرام ژانر دفاع مقدس قدرت سابق خود را از دست داد و مانند گذشته نتوانست فروغ خود را بیابد و حتی ستاره های آن نیز به دست فراموشی سپرده شدند.در بیش از سه دهه گذشته حوزه هنری سهم قابل توجهی از تولیدات سینمای دفاع مقدس را به خود اختصاص داده که نام چهره های مطرح و آثار شاخصی در بین بیش از ۲۰ فیلم که با حمایت این ارکان تولید شده ، به چشم می خورد که در ابتدا با تفکیک دهه مورد نظر به معرفی آثار تولیدی حوزه هنری در دهه شصت می پردازیم.

حوزه هنری در دهه شصت ۹ فیلم را در جریان سینمای دفاع مقدس تهیه و تولید کرده است . فیلمهایی که در میان آنها به نامهایی چون رسول ملاقلی پور ، ابراهیم حاتمی کیا ، محمدرضا هنرمند و شهریار بحرانی بر می خوریم که با آثار خود مخاطبان را به سینماها روانه می کردند.

۱۳۶۳ – در سالهای ابتدایی دهه شصت بود که محمدرضا هنرمند فیلم سینمایی « گورکن » را با حمایت حوزه هنری ساخت. این فیلم به تهیه کنندگی محسن علی اکبری بود و فرج الله سلحشور ، سعید کشن فلاح ، هادی پور فتحی و علی بیدعلی در آن به ایفای نقش می پرداختند. داستان گورکن مربوط به شهر دزفول می شد که پس از حمله هوایی نیروهای دشمن به آنجا ، گروهی از مردم قصد ترک کردن خانه ها و شهر خود را ندارند که در این راستا چالش هایی بین آنها و آسید عبدی که مخالف ماندن در شهر است ، می شوند.

۱۳۶۴ – در این سال باز هم محسن علی اکبری در همکاری دیگری با حوزه هنری تهیه کنندگی فیلم « بلمی به سوی ساحل» به کارگردانی رسول ملاقلی پور را برعهده گرفت.این فیلم جزو اولین آثاری بود که در خصوص آزادسازی خرمشهر ساخته می شد و در شرایط بسیار سختی تولید شده است. جعفر دهقان ، یکی از بازیگران این فیلم در گفتگویی اظهار کرده بود که « گروه فیلم‎برداری در شهرهایی چون آبادان ، خرمشهر ، شوش ، سوسنگرد ، ماهشهر و بستان که شهرهای تازه از اشغال خارج شده بودند ، کار کردند و ما در ۵۰ قدمی عراقی‌ها و زیر بمباران دشمن در حال ساخت این فیلم بودیم » . در این فیلم بازیگرانی چون خسرو ضیایی ، عطاء الله سلمانیان ، بهزاد بهزادپور حضور داشتند . این فیلم درباره حضور یک فرمانده پاسداربه نام مرتضی به همراه دو دوست رزمنده اش در مناطق اشغال شده خرمشهر و تهیه نقشه پایگاههای دشمن است.آنها با بلمی به آنجا می روند و دو نفر از آنها پس از تهیه نقشه پایگاههای اصلی دشمن در راه برگشت به شهادت می رسند.

بلمی به سوی ساحل – رسول ملاقلی پور – ۱۳۶۴

۱۳۶۵ – شهریار بحرانی جوان ۳۵ ساله ای بود که در آن زمان فیلم سینمایی «گذرگاه» را با تهیه کنندگی محمدباقر آشتیانی کارگردانی کرد تا به نامهایی که با حوزه هنری همکاری کرده بودند ، اضافه شود . داستان این فیلم سینمایی دفاع مقدس اینگونه است که یک رزمنده به نام ناصر به همراه سه تن از همرزمانش برای عملیات گشت و شناسایی به جبهه اعزام می شود . ناصر حلقه ی ازدواجش را به عاطفه که تازه به عقد او در آمده می دهد و عازم می شود . در جبهه برای انجام مأموریت ناصر و همرزمانش به وسیله ی یک راهنمای محلی از راه مخفی ادامه مسیر می دهند ، اما راهنمای محلی توسط عراقی ها کشته می شود و گروه مجبور می شود از راه اصلی به شناسایی برود . مأموریت که انهدام یک پل تدارکاتی در مسیر یک گذرگاه است ، به خوبی انجام می گیرد ، اما قاسم و محمد که از لباس مبدل عراقی ها استفاده کرده بودند ، به عنوان نظامیان خاطی به جوخه ی اعدام سپرده می شوند ، ناصر بعد از شکنجه شدن توسط دو عراقی ناراضی ، موفق به فرار شده و احمد نیز فرار می کند ، اما بعد از نجات ناصر به دلیل بیماری، جانباز مجهول الهویه شناخته می شود ، اما احمد او را شناسایی می کند و ناصر بهبود می یابد و عاطفه حلقه ی ازدواج را به ناصر هدیه می دهد. در این فیلم نیز خسرو ضیایی و عطاء الله سلمانیان که به بازیگران شناخته شده ای در فیلمهای دفاع مقدس تبدیل شده بودند ، در کنار اردلان شجاع کاوه ، محرم زینال زاده و مهرداد خوشبخت حضور داشتند.

۱۳۶۶ – شهریار بحرانی این مسیر را در سال بعد نیز ادامه داد و فیلم سینمایی «هراس» را به تهیه کنندگی محسن صابری کارگردانی کرد . بحرانی فیلمنامه این اثر را هم خودش نوشت که در آن تعدادی از رزمندگان پس از بمباران شیمیایی یک روستا به مقر دشمن نفوذ کرده و از هدف بمباران شیمیایی بعدی مطلع می شوند . جعفر دهقان ، اردلان شجاع کاوه ، فرامرز شهنی و سید احمد میراعلایی در این فیلم به نقش آفرینی پرداختند.

۱۳۶۷ – در این سال هم حوزه هنری با مشارکت در تولید یک فیلم راه خود را ادامه داد و فیلم سینمایی «در جستجوی قهرمان» را به تهیه کنندگی باقر آشتیانی و کارگردانی حمیدرضا آشتیانی پور تولید کرد.داستان این فیلم که مجید مجیدی نیز در آن بی ایفای نقش پرداخته است ، در مورد یک دانشجوی رشته سینما بنام وحید است که بدنبال انتخاب موضوع مناسبی برای نوشتن یک فیلمنامه می گردد . او در خلال نوشتن فیلمنامه جنگی ، از همسرش می شنود که موضوعاتی که در این فیلمنامه عنوان کرده تفاوت های زیادی با جنگ در ایران دارد و نوشته های او را بیشتر شبیه فیلم های آلمانی و آمریکایی می داند . وحید وقتی موفقیتی در نوشته های خود نمی یابد با پیشنهاد یکی از دوستان به جبهه می رود ولی بر اثر یک اتفاق به خط مقدم می رود و در یک درگیری با دشمن زمانی که در تانکی قرار دارد همراه با رزمنده ای دیگر در منطقه گم می شود و عملاً وارد جنگ می شود و به حقایق تازه ای می رسد که در نهایت آن ها را در فیلمنامه استفاده می کند.در این اثر علاوه بر مجید مجیدی ، عطاء الله سلمانیان ، عبدالحسن برزیده و مجید آشتیانی پور بازی کرده اند. فیلمنامه «در جستجوی قهرمان» را سید مجید امامی به نگارش درآورده است.

در جستجوی فهرمان – حمیدرضا آشتیانی پور – ۱۳۶۷

۱۳۶۸ – در این سال بود که ابراهیم حاتمی کیا با ساخت فیلم «مهاجر» به یکی از کارگردانان مهم سینمای دفاع مقدس تبدیل شد و یکی از بهترین آثار خود را ساخت که در هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر درخشید و جوایز بسیاری در بخش های فیلمنامه ، کارگردانی ، جلوه های ویژه ، موسیقی ، بهترین فیلم و… را کسب کرد و در سومین جشنواره فیلمهای دفاع مقدس نیز به توفیق دست یافت . در خلاصه داستان این فیلم آمده است که هواپیماهای بدون سرنشین مهاجر که از روی زمین کنترل می شود جهت انجام عملیاتی شناسایی در پشت خطوط دشمن به کار گرفته می شوند. بدلیل برد محدود دستگاه کنترل، خلبانان در دو ایستگاه مقابل ، رو در روی هم و در خطوط دشمن مستقر می شوند. خلبانی که به خطوط دشمن نفوذ کرده، در حالی که با دشمن درگیر می شود ، با مهارت عملیات شناسایی را انجام می دهد و هواپیما را در هوا تحویل خلبان دوم می دهد. در حالی که خود در آخرین لحظات به شهادت می رسد. در «مهاجر» سید علیرضا خاتمی ، سید اصغر نقی زاده و علیرضا حیدری به ایفای نقش پرداخته اند.

مهاجر – ابراهیم حاتمی کیا – ۱۳۶۸

فیلم دیگری که در این سال حوزه هنری اقدام به تهیه و تولید آن کرد « اُ-منفی» به کارگردانی مشترک کریم زرگر و احمدرضا گرشاسبی بود که در دو اپیزود مجزا به دو روایت با محوریت جنگ تحمیلی می پردازد که در این فیلم نقش کودکان بسیار مهم است. حمید حیدری ، عباس امیری ، حسن بابایی و جعفر دوروش در این فیلم به ایفای نقش پرداخته اند و روح الله برادری تهیه کننده و ابوالفضل جلیلی فیلمنامه نویس این اثر هستند.

۱۳۶۹- « تعقیب سایه‌ها» به کارگردانی علی شاه حاتمی و «چشم شیشه ای» ساخته حسین قاسمی جامی ، دو اثر در سینمای دفاع مقدس بودند که توسط حوزه هنری تهیه و تولید شدند.محسن علی اکبری تهیه کننده «چشم شیشه ای» بود و در این فیلم بازیگرانی چون علیرضا اسحاقی ، سید جواد هاشمی ،اصغر نقی زاده به ایفای نقش پرداختند .روح الله برادری نیز تهیه کنندگی فیلم « تعقیب سایه ها » را بر عهده داشت و بازیگرانی چون جعفر دهقان ، غلامرضا علی اکبری ، سیدجواد هاشمی و حسن عباسی در آن حضور داشتند.