فیلم «چند متر مکعب عشق» ساخته جمشید محمودی اثری است در ستایش عشق پاک.

سوره سینما- وب سایت حوزه هنری نوشت: سایت در دهه ۷۰ شمسی موجی از فیلم‌های موسوم به فیلم‌های افغانی در سینمای ایران تولید و با اقبال مواجه می‌شد. تعدادی از کارگردان‌های ایرانی با ساخت آثاری درباره وضعیت رقت‌‌انگیز زندگی مهاجران افغان در ایران و کشورهای اطراف با این اقشار همدردی کرده و می‌کوشیدند تصویری دوست داشتنی و همدلی برانگیز از این قوم مظلوم و محروم ارائه دهند. بسیاری از این آثار در جشنواره‌های خارجی مورد توجه قرار گرفتند. سینمای ایران در این دوران، توانسته بود چهره ای از افغانستان و مردمانش ارائه کند که برای مخاطب غربی جذاب بود. مردمانی که دوست داشتند زندگی کنند، اما شرایط مانع از آن می‌شد که حداقل های زندگی این مردم تامین شود. مجید مجیدی در «باران»، حسن یکتاپناه در «جمعه»، ابوالقاسم طالبی «عروس افغان» و … نمونه‌هایی از فیلم‌هایی هستند که بیش از یک دهه در سینمای ایران دوام آوردند. آهسته آهسته موج ساخت فیلم درباره افغان‌ها در ایران فروکش کرد. «چند متر مکعب عشق» فیلمی است درباره مهاجران افغان که با فاصله ای بیش از یک دهه از تولد موج فیلم های افغانی ساخته شده و وجه بارز آن این است که توسط تهیه کننده و کارگردانی مهاجر ساخته شده است.

فیلم در بستر یک درام عاشقانه، تصویری از زندگی مهاجران افغان در حاشیه تهران اوایل دهه ۹۰ شمسی است. در ناکجاآبادی غم گرفته و دورافتاده با مردمانی که در چشمان غمگینشان می توان حسرت و اندوه را به تماشا نشست. «چند متر مکعب عشق» برخلاف فیلم های مشابه ای که درباره سرنوشت تلخ افغان ها در ایران ساخته شده، تنها نمایش دهنده شوربختی زندگی این ملت نیست. مرونا (حسیبا ابراهیمی) دختری جوان است که همچون مادری دلسوز از پدرتنهایش مواظب می کند. فیلمساز فصل‌هایی از زندگی مشترک این پدرو دختر را به ما نشان می دهد تا به حس عطوفت و محبت بی پایانی که میان آنهاست، اشاره کند. فصل نماز خواندن پدر و دختر در اتاقک محقر، ناهار خوردن آنها و مواظبت عبدالسلام (نادر فلاح) از دختر جوانش تاکیدی است بر تعلق خاطری که میان آنها وجود دارد.

در آن سو صابر (ساعد سهیلی) قرار دارد که اگر چه در وطن خود زندگی می کند، اما تنهاست. تنهاتر از حسیبا و عبدالسلام. حتی خویشاوندی ندارد تا برای خواستگاری همراهی اش کند. تنهایی زنجیر اتصال مرونا، عبدالسلام و صابر است. در نگاهی کلان تر حلقه اتصال تمام افغان‌هایی که در فیلم، نگران و سراسیمه به دنبال مامن هستند. سرنوشتی که شرایط برای مرونا و صابر رقم می زند، دور از انتظار و غافلگیرکننده است. فیلمساز برگ بنده‌اش را با مرگ ناگهانی دو دلداده جوان رو می‌کند و فیلم را با نمایی از زمستانی آرام با بارش یرفی زیبا روی خانه‌های محقر مهاجران تمام می‌کند. در سکون و سکوت پس از مرونا و صابر، زندگی ادامه دارد. در جهانی که عشق در آن به مسلخ برده شده است، آرامشی مرگبار حاکم است.

همه جذابیت «چند متر مکعب عشق» وابسته به مضمون و قصه نیست. فیلم ساختار بصری منحصر به فرد و زیبایی دارد که به دلیل همخوانی با مضمون عاشقانه فیلم در نگاه اول طبیعی به نظر می‌رسد. فرم و محتوا در نخستین ساخته جمشید محمودی در خدمت هم هستند. نیمه اول فیلم، که شخصیت ها معرفی شده و فضا عاشقانه و آرام است غلبه رنگ های گرم به ویژه قرمز در تصویر بیشتر است. در طراحی صحنه سعی شده فضایی واقع گرا بر فیلم حاکم باشد. فقر، خشونت و استیصال عناصر همراه با زندگی مهاجران با نشانه‌های عینی به تصویر کشیده می‌شوند. در اثاثیه محقری که در کلیه لوکیشن‌ها می بینیم، در خانه هایی که شبیه به ویرانه‌هایی باقی مانده از حمله نظامیان هستند و باور این که در آنها زندگی جریان دارد دشوار است. در لباس های مندرس و صورت های غمزده ساکنان حلبی آباد همه و همه جهانی ترسیم می شود که ذهنیت نویسنده و کارگردان را عینی کرده است.

و البته فیلمساز در دل این تلخی و فقر، رگه هایی از زیبایی را نشانمان می دهد. در رنگ شاد روسری مرونا، در لباس نوی صابر و در جشن محقر مهاجران که اندکی لبخند را به زندگی آنها برمی گرداند. نیمه دوم فیلم که با درگیری عبدالسلام و صابر به اوج می رسد غلبه رنگ های سرد و خاکستری در تصاویر فضایی به شدت غمبار می‌سازد و مرگ پایان ماجرای دلدادگانی است که در جهانی پرآشوب و دور از آرامش زندگی می‌کنند.

«چند متر مکعب» به عنوان یک فیلم اول، اثری است امیدوارکننده. فیلمی درباره دشواری‌های زندگی در سرزمینی غریب و رنج استثمار شدن توسط همنوع. از این منظر و از جهت همدلی با مهاجران، «چند متر مکعب عشق»، فیلم ستایش شده «بیوتیفول» را به یادمان می‌آورد. وضعیتی که کارگران چینی در شهر زیبا و اروپایی بارسلونا دارند شبیه وضعیتی است که افغان‌ها در «چند متر مکعب عشق» دارند. نگاه انسانی به مهاجران و قربانی شدن آنها توسط همنوعانشان موضوعی است که فیلم جمشید محمودی را به فیلم ایناریتو نزدیک کرده است. «چند متر مکعب عشق» با توجه به همین نگاه انسانی، در هر بار دیدن رازهایی برای کشف دارد و این امتیازی است که نمی توان آن را نادیده گرفت.

***

«چند متر مکعب عشق» ساخته جمشید محمودی و تهیه‌کننده این فیلم نوید محمودی است. ساعد سهیلی، حسیبا ابراهیمی، نادر فلاح، مسعود میرطاهری و … بازیگران این فیلم هستند که توسط سازمان سینمایی سوره پخش شد. موسسه هنرهای تصویری سوره عرضه نسخه خانگی این فیلم را برعهده دارد.