سوره سینما

پایگاه خبری-تحلیلی سینمای ایران و جهان

sourehcinema
تاریخ انتشار:۱۲ دی ۱۳۹۴ در ۱۱:۴۸ ق.ظ چاپ مطلب

نقد میلاد دخانچی بر «در مدت معلوم» در سوره‌سینما؛ با محافظه‌کاری علیه محافظه‌کاری!

milad-dokhanchi

انتظار اولیه از این فیلم این بود که جدی‌تر و پرجرات‌تر به مقوله ازدواج موقت بپردازد، انتظاری که برآورده نمی‌شود، هرچند که بیننده ناراضی هم صندلی‌های سینما را ترک نمی‌کند.

سوره‌سینمامیلاد دخانچی : «در مدت معلوم» فیلمی است با روایتی محافظه‌کارانه نه درباره ازدواج موقت، بلکه درباره محافظه‌کاری اجتماعی. «در مدت معلوم» هیچگاه انتظار مخاطب برای دیدن فیلمی که درام آن حول محور ازدواج موقت باشد را ارضا نمیکند، اما درامی راضی کننده با نمک طنز در اختیار مخاطب قرار می‌دهد که محور آن تلاش یک جوان برای شکستن تابوهای اجتماعی است.

فیلم نشان می‌دهد که چگونه نیروهای مختلف اجتماعی در شکل‌گیری یک وضعیت سهیم‌اند و اینکه چگونه اتحاد همان نیروها اجازه شکل‌گیری رویدادهای جدید را نمی‌دهند. اکبر عبدی، نماد فرهنگ ایرانی- طاغوتی، نیروهای امنیتی و پدر سنتیِ شخصیت اصلی قصه متحد می‌شوند تا نه اجازه بدهند مساله‌های جدید شنیده شود و نه راه حلی برای آنها دیده شود. اکبر عبدی همان طبقه ناسیونالیست- روشنفکر است که هژمونی فرهنگی‌اش به بحران جنسی جامعه دامن زده است، نگاه مدرن اما در عین حال واپسگرایای اوست که اجازه‌ی رقم خوردن رویدادهای جدید را نمی‌دهد.

کاراکتر عبدی به فیلمساز اجازه داده است که بردار نقد را از نهادهای دینی به سمت نهادهای روشنفکری ببرد و آنان را در وضعیت موجود مقصر بشمارد، موضوعی که می‌توان رد تاثیر علیرضا پناهیان بر شکلگیری فیلمنامه را در آن حس کرد. فیلم اما از امنیتی شدن امر جنسی نیز چشم پوشی نکرده است و با هجو آن تلویحا خواستار ایجاد نگاه جدید در مواجه با امر جنسی شده است. و بالاخره فیلم نشان میدهد که چگونه شکاف بین نسلی و پافشاری پدر بر مسلک‌های قدیمی اجازه مواجه خلاقانه با مساله‌های جدید را نمی‌دهد. مساله فیلم نشان دادن یک اتحاد نامبارک بین نیروهای گاها متضاد در شکلگیری وضعیت موجود است، وضعیت موجودی که نه تنها درباره بحران جنسی، بلکه درباره خیلی دیگر از بحرانهای اجتماعی مصداق دارد.

چیزی که واضح است این است که فیلمساز ژست‌های فلسفی نگرفته است و برای فیلم اول خود تلاش کرده است هم فیلمی قابل قبول به لحاظ فرمی بسازد، هم انتظارات تهیه‌کننده برای گیشه را تامین کند. لذا نباید از فیلم انتظارهای زیادی داشت، بلکه باید فیلم را با انتظار خود فیلم سنجید. انتظار اولیه از این فیلم این بود که جدی‌تر و پرجرات‌تر به مقوله ازدواج موقت بپردازد، انتظاری که برآورده نمی‌شود، هرچند که بیننده ناراضی هم صندلی‌های سینما را ترک نمی‌کند.

dar-modate-maloom

در این میان سه نکته درباره فیلمنامه قابل طرح است: یک)‌ چرا شخصیت اصلی قصه- جواد عزتی- که حرف جدیدی برای گفتن دارد بیشتر یک لمپن است تا یک شخصیت تحلصیلکرده‌ی پردغدغه با وجاهت اجتماعی؟ عادی بودن شخصیت اصلی به همزادپنداری بیننده با او کمک کرده است ولی این همزادپنداری با جدی گرفته شدن مساله‌ی او از سمت مخاطب همراه نمی‌شود. مخاطب او را برای درام جدی میگیرد اما مساله او را جدی نمیگرد و این به دغدغه‌ی فیلمساز برای پرداختن به موضوع ازدواج موقت کمکی نکرده است.

دو) دلیل اصرار فیلسماز برای به رسمیت شناختن موضوع ازدواج موقت از سمت گفتمان پوزیتویست در فیلم ناواضح است. اینکه چرا فیلمساز برای به کرسی نشاندن اهمیت ازدواج موقت دست به دامن فمینیسم لیبرال پوزیتیوست شده است به لحاظ روایی قابل فهم است اما در آن نوعی گدایی گفتمانی حس می‌شود. فیلمساز با به کارگیری شخصیت ویشکا آسایش به دنبال وجاهت بخشیدن علمی و طبقه‌ای به موضوع ازدواج موقت بوده است. ویشکا آسایش به عنوان یک استاد ژنتیک با تبین جامعه شناختی-دینی جواد عزتی درباره ازدواج موقت همراه می‌شود و به عنوان یک زن برژوا راه‌حل‌های او را می‌پذیرد، اما اینکه تنها تاییدهای اوست که ازدواج موقت را عقلانی می‌کند کمی روایت فیلم را از منظر مفهومی ناشیانه جلوه می‌دهد.

سوم) معلوم نیست چرا جای روحانیت در این فیلم خالی است. تصاویری از روحاینت در این فیلم دیده می‌شود اما حضور روحانیت کمکی به قصه و یا حل درام نمی‌کند و جزو فرصتهایی‌ست که فیلم از دست داده است. روحانیت می‌توانست در این فیلم به عنوان نیروی پایان‌دهنده به محافظه‌کاری اجتماعی دیده شود، روحانیتی که با جرات تمام جلوی نیروهای اجتماعی واپسگرا می‌ایستد و سعی میکند موقعیت جدیدی را در نسبت با حل مشکلات رقم زند.

از «در مدت معلوم» نباید انتظار زیادی داشت، اما نباید تاثیر این فیلم را برای تشویق جامعه برای صحبت درباره بحران جنسی و محافظه‌کاری اجتماعی نادیده گرفت. باید به وحید امیرخانی برای ورود قابل قبول خود به سینما تبریک گفت و برای مواجه جدی‌تر با مسایل اجتماعی ترغیبش کرد.


8 thoughts on “نقد میلاد دخانچی بر «در مدت معلوم» در سوره‌سینما؛ با محافظه‌کاری علیه محافظه‌کاری!”

  1. سعید قاضی نژاد می‌گه:

    توصیه می کنم نویسنده محترم یک بار دیگر یادداشتی که نوشته را بخواند. در یک جمله چهار فعل!!! کاش به جای چاپ عکس بزرگ ، به کیفیت مطلب فکر می کرد.

  2. محمد مهدی می‌گه:

    مشکل این نقد اینه که منتقد، داره از موضع اشتباهی به فیلم نگاه میکنه (البته خیلی از حرفاش هم درسته). موضوع و مجور اصلی فیلم اصلا در مورد ازدواج موقت نیست! اسم فیلم هم اولش “سگ چرخ” بوده که مجوز نگرفت و حالا شده “در مدت معلوم”!!! با توجه به سابقه ای که از آقای دخانچی سراغ دارم، اینگونه برداشت از فیلم رو از سوی ایشون بعید می دیدم. (البته من در مقام مدافع و حامی فیلم نیستم)

  3. emad می‌گه:

    فیلم بسیار خوبی بود و یک مشکل اساسی جوانان را که اغلب کتمان و سرکوب می شود را مطرح کرده … فقط ای کاش مثل همه جای دنیا ما هم برای این چنین فیلم هایی رده سنی داشتیم .. بنده خودم دو مورد را در سینما دیدم که دو خانواده که با کودک ونوجوانشان وارد سالن شده بودند یکی پس از چند دقیقه که متوجه موضوع فیلم که برای سن نوجوانش مناسب نبست از سینما رفتند و یکی از خانواده ها هم پدر در مقابل پرسش های مکرر کودک از دیالوگ های نامناسب سن کودک که هی میگفت بابا ؟؟؟ یعنی چی! یا بابا سرکه برا چی خوبه!با خجالت به همسرش اشاره کرد و از سالن خارج شدند . باز هم میگویم فیلم خوب و شریفی است اما باید قانون رده سنی فیلم ها مثل تمام دنیا تدوین و به شدت رعایت شود تا بتوانیم باز هم شاهد ساخته شدن فیلمهای چالشی و خوب باشیم

  4. حديثه می‌گه:

    به نظر من فیلم بسیار عالی با موضوع روز جامعه بود. به تمامی دست اندر کاران این فیلم خسته نباشید می گم.

  5. hamed abdi می‌گه:

    فیلم بسیار مزخرفی بود.
    چند ساله دیدگاه من اینه که صیغه وازدواج موقت توهین به خانوماحساب میشه واین درست نیست که چون من مذکرم ونیازجنسیم بالا میزنه ٬ بیام و برای بودن بازنی زمان مشخص کنم.
    ازدواجی درسته که دائمی وازهمه مهمتررررر مسئولیت پذیری دوطرفه باشه.
    وگرنه روا نیست زنی رو ازدواج موقت کنیم و به تن و حیا وارزشش توهین کنیم.
    خنده داااار بودن فیلم ازجایی شروع میشه که تو تمام مدت فیلم نشون میده که دولت و …. با ازدواج موقت مشکل دارن ٬ درصورتی که اصلا اینطور نیست و همین قانون رو خودشون اوردن تا سر بی مسئولیتی خودشون نسبت به حقوق هردختروپسری که اولین نیازشون ازدواج دائم و بدون مشکل اقتصادی ورفاه باشه٬ سرپوش بذارن.

  6. رستگار می‌گه:

    فیلم خوبی بود

  7. ساناز پهلوانی می‌گه:

    فیلم خوبی بود و البته نقد جامعه شناسانه جناب دخانچی بسیار جذاب

  8. Amin می‌گه:

    والا ما که تو هر سایتی رفتیم اقای حمید عابددی همین نظرشونو نوشته بودند که ازدواج موقت توهیت به زنانه اقای حمید ی سوال دارم از شما اینکه یا شما ازدواج کردین تو سن کم یا روحانی هستید
    چرا که اصلا تو جامعه زندگی نمیکنی که ببینی بعضی از دختران همین سرزمین برای رفع نیاز جنسیشون رو به فحاشی اوردن
    خب اگه توهین به جنس زنه چرا بعضی از ذختران که من خودم این فیلمو بهشون معرفی کردم دیدن و گغتن که به نظرم یا باید پول باشه که جونا ازدواج کنن یا همون ازدواج موقت چرا که میانگین ازدواج داعم حدود ۲۵ ساله یعنی پسرو دختری که به سن بلوغ میرسن تا زمان ازدواج یا باید گناه کنن واس رفع نیاز جنسیشون یا باید تحمل کنن که فکرشو نکنم مگه مواد مخدره که بگن ولش کن نمیکشم یا فکرشو نکنم نمیرم سمتش نیاز جنسی یک امر طبیعی که خدا تو وجود انسان گذاشته ….
    خب دیگه حرفام زیاد شد

پاسخ دهید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

شما می‌توانید از این دستورات HTML استفاده کنید: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>