سوره سینما – ژانر انیمیشن و سینمایی که کودکان از آن سهم بیشتری داشته باشند، طرفداران بالایی در سینمای ایران و جهان دارد. انیمیشن‌های جهانی که در بازار تولیدات خود حتی به رقابت‌های تنگاتنگ هم در فروش می‌رسند. فیلم‌های انیمیشن در کشورهای دیگری به جز ایران می‌توانند بدون اغراق همپای فیلم‌های سینمایی فروش قابل‌توجهی داشته باشند اما در کشور ما؛ ایران، انیمیشن و ساخت و تولید فیلم‌های سینمایی در پویانمایی هنوز یک صنعت نوپا محسوب می‌شود، صنعتی که با اکران همان تعداد محدود، نشان داده که می‌تواند هم‌ردیف دیگر فیلم‌های سینمایی مخاطب را به سینما جذب کند.

* حرکت روبه‌جلو؛ برنامه‌ریزی درست می‌طلبد

در ایران، انیمیشن‌های بلند داستانی کمتر از یک دهه است که جای خود را در سینما و پرده نقره‌ای باز کرده‌اند، مسیری که با انیمیشن «تهران ۱۵۰۰» آغاز و با «شاهزاده‌ روم»، «آخرین داستان» و «فیلشاه» ادامه پیدا کرد و اکنون به «پسر دلفینی» و «لوپتو» رسیده است، شاید مسیری سخت برای تولیدکنندگان خوش‌ذوق این مجموعه‌ها بود اما تاحدودی با پشتکار تولیدکنندگان توانست راه خود را در سینمایی که با بودنشان مبارزه می کرد، باز کند.

گرچه انیمیشن در کشور ایران، از لحاظ تکنیکی در مسیری درست قرار دارد اما این بدان معنا نیست که با مخاطب گسترده فاصله نداشته باشد! مخاطبی که به واسطه آن بتوان ادعا کرد ایران نیز در صنعت انیمیشن در کنار دیگر کشورهای صاحب نام در حال حرکت رو به جلو است و به طور جدی اقتصادی در حال گردش دارد! اما اگر هم در برخی مسایل ادعا می کنیم در مسیر درستی قرار داریم به واسطه حضور انیماتورهایی است که در این کشور در حال فعالیت هستند و برای پیشرفت این صنعت تلاش می کنند. این در حالی است که مدیران این حوزه بعد از سال ها هنوز برنامه ریزی و مدیریت منسجمی برای پیشرفت در این صنعت ندارند.

* حمایت از انیمیشن به عنوان یک صنعت پولساز

حال اگر بخواهیم این مسیر را راهیابی کنیم موانعی در آن وجود دارد که بدون شک باید برداشته شوند. در مسیر درستِ انیمیشن سازانی که به طور صحیح نزدیک به یک دهه است کار حرفه ای انجام می دهند، کمک دولت توسط ارگانی چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کمرنگ است. دولت؛ این کمک را جدای از بخش سرمایه گذاری مالی می تواند در راه یابی، بازاریابی و ارتباط دادن میان شرکت های انیمیشن داخلی و خارجی در نظر بگیرد. به عنوان مثال جشنواره‌های زیادی وجود دارند که در انیمیشن کار می‌کنند؛ دولت می‌تواند با راه‌یابی به آنان و معرفی فیلم‌های انیمیشن ایرانی به این جشنواره ها کمک بزرگی به این صنعت در حال رشد کند.

در خصوص حمایت پلت فرم های داخلی نیز می توان راهکاری را در این زمینه ارائه کرد. مادامی که پلت فرم‌های داخلی ما می‌توانند انیمیشنی را که برای خرید کپی رایت آن ها باید چندین دلار هزینه کنند، رایگان دانلود و پخش کنند، پس رغبتشان را برای همکاری در انیمیشن ایرانی از دست می‌دهند.

اما اگر بخواهیم همین پلت فرم ها را ترغیب به تولید و نشر انیمیشن کنیم باز هم نیازمند اقدامی از سوی دولت و ارشاد هستیم، اقدامی که باز مشابه آن برای بازی های رایانه ای تصویب و اجرا شد. (بنیاد ملی بازی‌های رایانه‌ای قانونی را اجرا کرد که طبق آن اگر هر شرکتی بخواهد برای یک بازی خارجی جواز بگیرد باید از دو بازی ایرانی حمایت و یا تولید کند.) بر همین اساس بود که بازی های ایران و بازار نشر و استقبال آن ها سر و سامان گرفت و کم کم روبه قوت رفت. دقیقا این همان کاری است که صنعت انیمیشن نیز به آن نیاز دارد. اگر مبنا به حمایت پلت فرم ها از انیمیشن های ایرانی باشد باید قانونی توسط دولت وضع شود تا پلت فرم ها مجبور به اجرای قانونی مشابه به قانون بازی های رایانه ای شوند. (یعنی به آن ها وضع شود که اگر از انیمیشن ایرانی حمایت کنید جواز پخش انیمیشن‌های خارجی را به شما می‌دهیم.) این کار با اینکه در بلند مدت سوددهی می کند اما تاکنون هیچ پلت فرمی حاضر نشده ریسک آن را قبول کند.

* وجود استودیوهای انگشت شمار

یکی دیگر از مسایلی که در حوزه انیمیشن در کشور ما با فقدان رو به رو است، کمبود استودیوهای ساخت و تولید انیمیشن است. در شرایطی که استودیوهای مجهز در کشور حتی به تعداد انگشتان یک دست هم نمی رسند، تعداد زیادی از انیمیشن‌سازان داخلی برای کار به خارج از کشور می روند.

با مشاهده روند انیمیشن در ایران، در یک دهه گذشته و موفقیت هایی که همین تعداد اندک در سطح بین المللی داشته اند، می فهمیم که کشور ایران می تواند یک راه جدید و پرسود را جدای از اکران های داخلی، در سطح بین المللی نیز داشته باشد. با این وجود می توان با ساخت و تجهیز استودیوهای بیشتر برای تولید آثار انیمیشن به این صنعت رونق بخشید، صنعتی که بی شک می تواند با رونق گرفتن خود حتی بیشتر از فیلم های سینمایی و داستانی به سینمای ایران کمک کند.

درست مانند اکران انیمیشن های دیزنی در خارج از کشور که سینماداران و تولید کنندکان آنان معتقدند با اکران آن ها می توانند به جای هر یک عدد بلیت دو الی سه بلیت را بفروشند چرا که هیچ کودکی بدون والدین خود به سینما نمی رود و والدین مجبورند برای بردن فرزندانشان به سینما برای خودشان نیز بلیت تهیه کنند. جدای از اینکه هر کدام از آن انیمیشن ها برای بزرگسالان نیز جذابیت های منحصر به فرد خود را دارند.

*درخشش انیمیشن های ایرانی در سطح جهانی

با اینکه آثار انیمیشن در ایران با آثار انیمیشن در دنیا فاصله زیادی دارد اما از لحاظ محتوا و مضمون حرف های جدی‌ای برای گفتن دارد که مربوط به فرهنگ غنی و ارزشمند ایران است. با همین روند اگر بعد از تولید این دست آثار بتوانیم آن ها را در سطح بین المللی نیز اکران کنیم و در اختیار خانواده ها و کودکان دیگر کشورها قرار دهیم، در واقع توانسته ایم از تمدن چندین هزار ساله کشورمان در دیگر نقاط دنیا صحبت کنیم.

*و اما در پایان…

با تمام چالش های عنوان شده، اما در همین شرایط هم اگر آثار انیمیشن به صورت مداوم تولید و اکران شوند، در یک مدت زمان چند ساله ما هم می توانیم از لحاظ کیفیت، رقابت جدی‌ای با آثار جهانی داشته باشیم که در واقع نباید باز از این مهم غافل شویم که برای تحقق این امر نیازمند سرمایه گذاری ویژه از طرف دولت هستیم.