سوره سینما – ۱۶ دوره از برگزاری جشنواره ای که مختص به مستندسازان کشور است، می گذرد. امسال دوره شانزدهم جشنواره مستندی برگزار می شود که طی سال های برگزاری خود توانسته فیلمسازان قدرتمندی را حتی به سینمای بلند و داستانی معرفی کند. جشنواره «سینماحقیقت» در میان جشنواره هایی که طی سال در کشور برگزار می شوند، از جایگاه ویژه‌تری برخوردار است چرا که به عنوان یک خاستگاه برای فیلمسازانی است که از نقاط مختلف کشور اثر خود را ارسال می کنند و همین امر باعث می شود که سطح فیلمسازی در هر شهر و در ژانرهای مختلف محک خورده شود.

در شانزدهمین دوره از برگزاری جشنواره مستند «سینماحقیقت» با وجود رخدادهای اخیری که در جامعه به وجود آمد و انصراف تعدادی از فیلمسازان از جشنواره ها که دامن این جشنواره را نیز گرفته است، اما به همان نسبت سال های گذشته متقاضی برای جشنواره بوده و به همان نسبت نیز فیلم ها برای حضور در جشنواره انتخاب شده اند.

در این دوره از جشنواره، شرکت‌کنندگان از تیر ماه تا پایان شهریورماه ۱۴۰۱ فرصت داشتند تا با ثبت‌نام در این سایت جشنواره، اثر خود را ارسال کنند و هیات انتخاب نیز، فرصت داشتند تا از ابتدای مهر، فیلم‌های منتخب را برگزینند. در این دوره مجموعاً ۶۱۴ فیلم ثبت نام کردند که از این میان حدود ۷۶ فیلم حذف شدند، چراکه جشنواره قانون «اولین نمایش» را دارد و با توجه به اینکه برخی از فیلم‌ها سال‌های گذشته فرم ثبت‌نام را ارائه کرده بودند، حذف شدند.

به گفته محمد حمیدی مقدم؛ دبیر جشنواره در مجموع و طی سه ماهی که اتفاقات زیادی هم در کشور رخ داد، تعداد فیلم‌های انصرافی از جشنواره امسال، ۲۵ فیلم بوده است که از این تعداد ۵ فیلم به دلیل مشکل حقوقی، ۸ فیلم به دلیل مشکل فنی، ۹ فیلم به دلیل عدم تمایل تهیه‌کننده و ۳ فیلم به دلیل شرایط موجود، انصراف دادند.

*بخش‌های مختلف جشنواره شانزدهم

یکی از تفاوت‌های جشنواره این دوره با دوره های گذشته، تثبیت برخی بخش‌ها است که دیگر به‌عنوان جزیی از این جشنواره محسوب می‌شود. بر همین مبنا، جشنواره سینماحقیقت امسال، در ۵ بخش برگزار خواهد شد که شامل مسابقه ملی، مسابقه بین‌الملل، جایزه شهید آوینی، بخش‌ جنبی ملی و بین‌الملل و بزرگداشت است.

در بخش مسابقه ملی، ۳ نوع فیلم نمایش داده می‌شود: مستندهای کوتاه‌تر از ۴۰ دقیقه، مستندهای نیمه‌بلند ۴۰ تا ۶۰ دقیقه و مستندهای بلند بیشتر از ۶۰ دقیقه. شرط حضور برای این آثار آن است که تمامی تولیدات باید متعلق به فروردین ۱۴۰۰ به بعد باشند.

در بخش مسابقه بین‌الملل نیز همان شکل فیلم‌هایی که در بخش ملی، لحاظ شد، مورد پذیرش قرار گرفته و تاریخ فیلم‌ها باید بعد از ژانویه ۲۰۲۱ به بعد باشد.

جایزه شهید آوینی به فیلم‌های مستند حوزه مقاومت، دفاع مقدس و انقلاب اسلامی خواهد پرداخت و داوری برای فیلم‌هایی خواهد بود که زمان تولید آنها از فروردین ۱۴۰۰ به بعد بوده باشد. در این بخش، به ۳ اثر، تندیس طلایی، نقره‌ای و برنزی شهید آوینی اهدا خواهد شد.

بخش‌ جنبی ملی و بین‌المللی نیز بخش‌های مختلفی دارد. در بخش پرتره، مستندهای پرتره از چهره‌های علمی، ادبی، سیاسی و هنری ایران و جهان به نمایش گذاشته خواهد شد. همچنین در بخش چشم‌انداز، به سینمای مستند یک کشور پرداخته می شود. در بخش نمایش‌های ویژه، مستندهای برتر ایران و جهان، نمایش خواهد داشت. پخش مستندهای انیمیشن نیز از دیگر آیتم‌های این بخش است. همچنین برگزاری کارگاه‌های تخصصی، برگزاری جلسات ارائه طرح با حضور سرمایه‌گذاران ایرانی و خارجی و بازار بین‌المللی عرضه و تولید فیلم مستند از دیگر بخش‌های جنبی جشنواره سینماحقیقت این دوره خواهد بود.

جشنواره امسال یک نکوداشت و یک بزرگداشت نیز خواهد داشت. امسال نکوداشت مرحوم نادر طالب زاده و بزرگداشت سید محسن طباطبایی‌پور؛ پیشکسوت حوزه مستند در استان اصفهان برگزار خواهد شد.

دوره شانزدهم پس از چندین دوره که در پردیس سینمایی چارسو برگزار میشد، امسال به دلیل افزایش مهمان ها و تعداد سالن های بیشتر سینمایی، از چارسو به پردیس ملت منتقل شده است.

*آثار پذیرفته شده در بخش ملی جشنواره شانزدهم

مستندهای کوتاه:

«اصیل» (سعید آلبوعبادی)، «سامورایی‌ها در کردستان» (مصعب عباسی سر، سرکوت نیکدل)، «یک قایق روی دریا» (آرمان قلی پور دشتکی)، « مه لقا» (مریم جمالی)، «روایت فرهت» (امیراطهر سهیلی)، «پرواز بر فراز خانه خورشید» (مهدی باقری)، «مترسک‌ها می‌رقصند» (محسن شیرزایی)، «آت اوغلان» (هادی شریعتی)، «آنجلینا» (رضا دانش‌پژوه)، «کشیم عاشق» (امیر آقاعبدالهی)، «پیر طاهر» (حامد قاسمی)، «پسر کوهستان» (احسان کمرخانی)، «سرخدار» (محسن سخا)، «ققنوس» (مونا شمس)، «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» (کتایون جهانگیری)، «آستان خورشید» (حمیدرضا محروقی)، «رضایت مادر» (امین لطفی شهپر)، «سنگ‌های مرز» (روح‌الله اکبری)، «فرش عرش» (روح الله توکلی) و «ماهر» (محمد سلیمی راد).

مستندهای نیمه‌بلند:

«آب ما را خواهد برد» به کارگردانی محمد احسانی، «جای زخم جنگ» به کارگردانی عرفان علی‌‍حسن‌زاده، «بازمانده» به کارگردانی علیرضا کرمی، «راه پر ستاره» به کارگردانی احمد سیدکشمیری، «خیشی که دشت‌ها را شیار زد» به کارگردانی احسان غیبی حاجیور، «دفک» به کارگردانی بهنام بیرم‌وند، «اپوش» به کارگردانی بهمن ابراهیمی، «جاده استخوان» به کارگردانی بهروز نورانی‌پور، «اسپانک» به کارگردانی محمدرضا خوش‌فرمان، «شهر گمشده» به کارگردانی مهدی افشار نیک، «عزیز» به کارگردانی مهدیه سادات محورجعفری، «واهگ» به کارگردانی حدیث جان بزرگی، «بلوار اتحاد» به کارگردانی صادق زارع، «دیواره‌های مرز» به کارگردانی فاطمه مرزبانی و «علی مسیو» به کارگردانی مسعود میر.

مستندهای بلند:

«امین الضرب»  به کارگردانی جمشید بیات ترک، «ردی از یک مرد» ساخته ساسان فلاح‏فر، «دیافراگم» به کارگردانی جواد وطنی، «اپی بین مرگ و زندگی» به کارگردانی مهدی سالکی، «قانماز» به کارگردانی علی قاسمی و جعفری موسوی، «سه نهزارم» به کارگردانی بهروز نورانی پور، «کوهستان بی صدا» به کارگردانی فرود عوض‌پور، «خونه مامان شکوه» به کارگردانی مهدی بخشی مقدم، «آقا نعمت» به کارگردانی علی تک روستا، «برزخی‌ها» به کارگردانی عارف افشار، «برای پس از مرگم » به کارگردانی عبدالرضا نعمت‌اللهی، «دنیای وحشی زاگرس» به کارگردانی فرشاد افشین پور، «قرار روز شانزدهم» به کارگردانی سیدمحمداحسان اصغرزاده، «پاییز پنجاه سالگی» به کارگردانی محسن اسلام زاده، «پیله ابریشم»  به کارگردانی محسن آقایی، «غیرمسکونی» به کارگردانی مسعود زارعیان.

(آثار خارجی راه یافته به بخش بین‌الملل جشنواره شانزدهم را اینجا بخوانید)

*افزایش جوایز جشنواره شانزدهم

طبق نظر شورای سیاستگذاری، مبلغ جوایز شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» در بخش‌های مسابقه ملی، شهید آوینی، جایزه ویژه استعداد نو و جایزه سرباز وطن (یادبود شهید سردار حاج قاسم سلیمانی) افزایش یافته است.

با توجه به پیشنهاد نمایندگان انجمن صنفی تهیه‌کنندگان و کارگردانان سینمای مستند در جلسه شورای سیاست‌گذاری (‌۲۸ مهرماه ۱۴۰۱) مبنی بر افزایش مبلغ جوایز جشنواره، این موضوع در شورای سیاست‌گذاری شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت، مطرح و با حمایت دبیر و نظر اکثر اعضا با افزایش مبلغ جوایز موافقت شد، بنابراین مبلغ جوایز این دوره  افزایش یافت.

*برگزاری نشست‌های تخصصی

طبق روال هر ساله در هر جشنواره ای، جشنواره امسال سینما حیقیقت نیز کارگاه های آموزشی و نشست های تخصصی با محوریت های مهم سینمایی را در نظر گرفته است. در گروه مطالعات بین‌المللی، نشست‌ها و بحث‌های آسیب‌شناسی در نظر گرفته شده است که یکی به بخش شهید آوینی برمی‌گردد.

همچنین در این دوره نشست تخصصی «روایت‌های دور و نزدیک» برگزار خواهد شد.

گفتنی است؛ شانزدهمین دوره جشنواره مستند سینماحقیقت ۲۰ الی ۲۵ آذر ماه ۱۴۰۱ با دبیری محمد حمیدی‌مقدم در پردیس سینمایی ملت برگزار می‌شود.