کارگردان «مروا» توجه به خانواده و احترام به باورها را از مضمامین اصلی این فیلم دانست.

سوره سینما- بعد از موفقیت «تنهای تنهای تنها» می‌توان با انگیزه بیشتری به فیلمسازان جنوبی برای گسترش سینمایی متفاوت و بومی دل بست. کریم فائقیان یک فیلسماز بوشهری است که در اولین فیلم سینمایی‌اش «مروا» همچون دوست و همکارش احسان عبدی‌پور، داستان‌هایی از اقلیم خود را برای مخاطب بازگو می‌کند. فائقیان در مصاحبه‌ای با سوره سینما از کیفیت متفاوت فیلمسازی در جنوب و حمایت حوزه هنری از نسل جدید فیلمسازی سخن گفت.

در دهه‌های گذشته فیلمسازان جنوبی سابقه‌ای درخشان در سینمای ایران برای خود رقم زده‌اند اما مدت‌ها بود که شاهد پیشرفت‌های جدید از آنها نبودیم. درباره این مسئله صحبت کنید.

کریم فائقیان: بله سینمای جنوب در برهه‌ای از زمان حرف اول را می‌زد ولی متأسفانه به دلایلی نامشخص دیگر شاهد این پیشرفت‌ها نبودیم. شاید بخشی از این اتفاق به خاطر مهاجرت فیلمسازان جنوبی به مرکز بوده و فاصله گرفتن از عناصر اقلیمی، فرهنگی بومی و اجتماعی که منحصرا مربوط به فیلمسازان جنوب بوده و هست. به هر حال امروز شاهد جهش دوباره فیلمسازان جنوبی و به طور خاص استان بوشهر هستیم. خوشبختانه  نسل جدید تاکنون نتایج درخشانی به دست آورده است.

گویا شما جنوبی‌ها در فیلمسازی روحیه ویژه‌ای دارید. چه تفاوتی با دیگر فیلمسازان دارید؟

یکی از دلایل موفقیت فیلمسازان بوشهری روحیه کار گروهی، رفاقت و صمیمیتی است که بین آنها وجود دارد. در مورد فیلمسازان بوشهری قاطعانه می‌گویم فضایی که بین ما وجود دارد کاملا مبتنی بر همدلی و همراهی است. اگر هر کدام از بچه‌ها بخواهد فیلم بسازد بقیه دوستانش کمال همکاری را با او دارند. اگر من بخواهم فیلم بسازم مطمئن هستم که همه دوستان فیلمسازم یاری‌گر من خواهند بود. صمیمیت و همکاری ما با هم در حدی است که خود را در موفقیت هم شریک می‌دانیم. ما بین خودمان همیشه این را می‌گوییم که این بازی همدلی و همکاری برای ما برد برد است و باخت در آن نیست.

 شاید بتوان به یکی دیگر از دلایل درخشش فیلمسازان جنوبی اینگونه اشاره کرد و آن توجه به مضامین فرهنگی اقلیم خاص خودشان است. ما از چیزی در فیلم‌هایمان صحبت می‌کنیم که کاملا از آن شناخت داریم. از باورها و فرهنگی صحبت می‌کنیم که با آن بزرگ شده‌ایم. بنابراین به راحتی می‌توانیم زبان سینما را به خدمت حرفی که می‌خواهیم بزنیم در بیاوریم.

می‌دانید که امسال رقابت سختی بین فیلمسازان در جشنواره فجر وجود دارد. رقابت «مروا» را در جشنواره امسال چطور پیش‌بینی می‌کنید؟ انتظار یک فیلم اولی از جشنواره امسال چیست؟

این را صادقانه می‌گویم که رقابت به معنی گرفتن جایزه اصلا برای من معنا ندارد. خیلی خوشحال می‌شوم کنار رقبایی قرار بگیرم که فیلم‌های خوب، تاثیر گذار و رو به جلو در روند کلی سینما ساخته‌اند. نمی‌توانم بگویم انتظار خاصی از جشنواره فجر دارم. چیزی که خواهان آن هستم این است که فیلمم در شرایط خوبی دیده شود. تلاشی که حاصل زحمت نیروهای بومی و مستعد بوشهر بوده در شرایطی عادلانه دیده شود. چیزی که در سال‌های قبل جشنواره فجر شاهدش بودم نگاه تقریبا آمیخته با تحقیر برخی از دوستان است که به فیلم اولی‌ها دارند. انتظار دارم فیلم اول را به عنوان یک فیلم ببینند و تحلیل کنند. خیلی به عنوان فیلم اول یا چندم اعتقاد ندارم. فیلم بعد از ساخته شدن فارغ از اینکه چه کسی با چه پیشینه‌ای آن را ساخته مورد بررسی قرار بگیرد.

همکاری با حوزه هنری چقدر پیش‌برنده بود؟ در فیلم‌های قبلی‌تان این همکاری را تجربه کرده بودید.

ارتباط من با حوزه هنری استان بوشهر به تجربه‌های قبلی‌ام برمی‌گردد. ارتباط ما با محمدحسین سیدزاده رییس حوزه هنری استان بوشهر چیزی فراتر از یک رابطه رسمی و اداری است. رابطه ما مبتنی بر رفاقت و صمیمت است. ایشان حتی در مرحله نگارش فیلمنامه به ما کمک می‌کرد و ما هم از نظرشان استفاده می‌کردیم. برای من خیلی خوب بود که با سازمان سینمایی سوره هم مرتبط شوم و فرصتی فراهم شود تا دوستان «مروا» را ببینند. جا دارد از همکاری صمیمانه فرید فرخنده‌کیش مدیر امور فرهنگی و تولید سازمان سینمایی سوره که تا همین الان هم پیگیر «مروا» هستند تشکر کنم.

محمدمهدی عسگرپور به عنوان مشاور در کنار شما قرار گرفت. از مزیت همراهی فیلمسازان صاحب‌نام در کنار فیلم اولی‌ها بگویید. اتفاق مثبتی که در یکی دو سال اخیر زیاد شاهدش بودیم.

 در همین راستا پیشنهاد حضور محمدمهدی عسگرپور و مجتبی راعی در کنار گروه تولیدی «مروا» یکی از نقاط عطف همکاری با حوزه هنری می‌دانم. عسگرپور یکی از فیلمسازان شاخص سینمای ماست با اینکه سرشان شلوغ بود و درگیر فیلم خودشان بودند در مقام مشاور تولید کنار ما قرار گرفتند و نظر کاربردی خوبی به ما ارائه دادند. حضور فیلمسازان صاحب‌نام و با تجربه در کنار فیلمسازان جوان یکی از اتفاق‌های خوب یکی دو سال اخیر است. همیشه در هنر تجربه گره‌گشاست و حرف اثر را کم نقص و موثرتر به مخاطب انتقال می‌دهد. دانشی که پیشکسوتان سینمای ایران دارند وقتی به نوگرایی فیلمسازان جوان اضافه می‌شود قطعا نتایج خوبی به بار می‌آورد. این اتفاق را تأیید می‌کنم و امیدوارم همچنان فرصتی فراهم شود که جوانترها بتوانند در ساخت فیلمهایشان از تجربیات کارگردانان صاحب‌نام استفاده کنند. اما خیلی بهتر خواهد بود اگر این همراهی از مرحله ایده و فیلمنامه شکل بگیرد.

«مروا» یعنی چه؟ قصه فیلم اولتان در چه حال و هوایی است؟

ریشه واژه «مروا» به «مرواک» در زبان پهلوی برمی‌گردد. معنای مروا که یک واژه دعایی است فال نیک، خوش یمنی و تکرار کار نیک است و در مقابل«مرغوا» که فال بد و بد اندیشی است. داستان یک خطی «مروا» درباره یک محله قدیمی در بوشهر است. اهالی محل در تدارک برگزاری مراسم تعزیه در ایام محرم هستند اما شمرخوان آنها چون ناخواسته زندانی شده نمی‌تواند به آنها بپیوندد. اهالی در تلاشند تا برای حل این مشکل چاره‌ای بیندیشند.

تا چه میزان تأکیدتان بر نشان دادن تعزیه و کیفیت جذاب آن در بوشهر بود؟

اتفاقا تأکیدی نداشتم. در واقع تعزیه بستر روایت داستان را برای ما فراهم کرد. توجه من بیشتر بر لایه‌های زیرین داستان که روابط انسانی را پوشش می‌دهد است. توجه به خانواده، خودباوری، احترام به باورها و اعتقادها، سنت و تجدد که هر کدامشان در جای خود محترمند از لایه‌های زیرین «مروا» ست. فیلمنامه را غلامرضا احمدی از دوستان هنرمند ما که تجربه خوبی در نوشتن نمایشنامه دارند و از بازیگران فیلم مروا هم هستند در بوشهر نوشتند و بعد از چند بار باز نویسی و همفکری دوستانی مثل داریوش غریب زاده، زینب عربی، احسان عبدی پور، خودم و شاهین بهرام نژاد که نقش شخصیت اصلی فیلم را هم ایشان با تجربه خوبی که در بازیگری داشتند به عهده گرفتند در کارگاه فیلمنامه‌ای که معمولا برای اکثر فیلمنامه‌هایمان در بوشهر داریم پرداخته شد و در نهایت بازنویسی آن را احسان عبدی‌پور انجام داد.

احتمالا موفقیت احسان عبدی‌پور روی شما تأثیر گذاشت. انگیزه و جسارت بیشتری برای ساخت فیلم اول به شما داد.

موفقیت «تنهای تنهای تنها» قطعا روی همه همشهریان فیلمسازش تأثیر مثبت گذاشت. به ما امیدواری  داد که این نوع از سینما که فارغ از مناسبات تجاری مبتنی بر نگاهی نو و انسانی حرکت می‌کند بسیار شریف است و اتفاقا مردم دوستش دارند. همانطور که شروع این حرکت و موفقیت‌ها از سال ۸۶ با فیلم کوتاه «بومرنگ» داریوش غریب زاده که در سینمای جوان بوشهر تولید شد و در سال‌های بعد با فیلمهای مستند، کوتاه و بلند دیگر دوستان توجه اهالی سینما و مخاطبین خاص را به آثار بچه های بوشهر سوق داد.

باید منتظر باشیم فیلمی شبیه به «تنهای تنهای تنها» ببینیم؟

لازم شد تأکید کنم شاید ما فیلمسازان جنوبی نقاط مشترک زیادی در سلایق و علایقمان داشته باشیم ولی داستان‌هایی که در فیلم‌هایمان تعریف می‌کنیم با هم فرق می‌کند و شبیه به هم فیلم نخواهیم ساخت.