سوره سینما: چند وقتی است که شبکه های ماهواره ای با پخش سریال هایی با زیر نویس فارسی و جدیدا با دوبله فارسی به رقیبی برای سریال های ساخت داخل بدل شده اند . هرچند که مدیران تلویزیون جمهوری اسلامی ایران معتقدند ،کیفیت سریال های ایرانی به حدی از کیفیت و زیبایی برخوردارند که مانع عرض اندام شبکه های ماهواره ای می شوند اما باید دید این ادعا تا چه میزان مطابق با واقعیت و بازخوردهای جامعه نسبت به این تولیدات است ؟

در همین راستا رییس رسانه ملی چندی پیش در گفت گویی اظهار داشت : « شبکه‌های ماهواره‌ای پس از این‌که دیدند مردم ما به فیلم و سریال علاقه‌مند هستند به این حوزه وارد شدند ابتدا این فیلم‌ها به‌صورت زیرنویس فارسی پخش می‌شدند اما پس از مدتی وارد حوزه‌ی دوبله هم شدند و «فارسی ‌وان»‌ هم‌اینک فیلم‌ها و سریال را با دوبله‌ی فارسی پخش می‌کند. این درحالی است که مقر این شبکه در هنگ‌کنگ قرار دارد و به ظاهر شبکه‌ای سیاسی نیست. »

عزت الله ضرغامی با دفاع از عملکرد سریال های ایرانی ، فعالیت در این حوزه را موفق توصیف کرده و تاکید می کند: وقتی شبکه‌های ماهواره‌ای رقابت در حوزه‌ی فیلم و سریال را آغاز می‌کنند آنچه مزیت ما محسوب می‌شود کیفیت و زیبایی برنامه‌هاست که البته در این حوزه موفق بوده‌ایم.

این ادعا از سوی رییس سازمان صدا و سیما در حالی مطرح شده است که به عنوان یک نمونه از سریال های ایرانی، می توان به سریال ” آشپزباشی ” به کارگردانی محمدرضا هنرمند اشاره کرد . این سریال که با موضوع اجتماعی و خانوادگی چند هفته ای است  از سیمای جمهوری اسلامی پخش می شود . حضور بازیگرانی چون پرستویی و معتمد آریا اگرچه از بازیگران حرفه ای عرصه سینما هستند اما به اندازه شهرت بازیگران خود نتوانسته مخاطب جلب کند .

یک روزنامه صبح کشور در نقدی از این سریال اجتماعی آورده است : « در این چند قسمتی که از «آشپزباشی» گذشته جز یک حادثه هیچ اتفاق دیگری نیفتاده و بقیه ماجرا بسط همین دعوای زن و شوهری است که مقدمه حادثه دیگری نشده جز شاخ و برگ دادن به همین اتفاق. در حالی که خود همین کشمکش و موقعیت قهرآمیز زناشویی، پتانسیل دراماتیک بالایی دارد و می تواند سرآغاز تعلیق های بیشتری شود. تا اینجای کار بیش از آنکه قصه کشمکش داری ببینیم، داستان کشداری را مشاهده می کنیم که دائم خود را در جزییات دیگر بازتولید می کند.»

سید رضا سائمی منتقد سینما نیز در گفت وگو با خبرگزاری سینمایی ایران با اذعان به کندی بیش از حد داستان آشپزباشی معتقد است که «محمد رضا هنرمند در کارهایش شتاب زده عمل نمی کند و به آرامی شخصیت های اثرش را روایت می کند این مساله نیز در سریال زیر تیغ یکی از نقاط قوت کار بود ولی در سریال آشپز باشی این ریتم کند یکی از ضعف های کار به شمار می رود. »

این نظرات در شرایطی در خصوص این سریال مطرح می شود که رییس رسانه ملی کیفیت محصولات تولید شده در تلویزیون را در مقایسه با سریال های پخش شده در شبکه های ماهواره ای خوب می داند ولی همانگونه که اشاره شد ، “آشپزباشی” به عنوان نمونه ی خوبی از این خروار نتوانسته است تماشاگران را به خوبی اقناع کند .

آنچه که نیاز سریال های تلویزیونی است توجه به نیاز اقناعی مخاطب است زیرا مخاطب به طور طبیعی می خواهد بداند دارد چه اتفاقی می افتد . غریزه همه انسان ها به طور طبیعی به سمت آگاهی  بوده و می خواهد بداند پایان کار چیست و ارضای این نیاز با آوردن داستان های فرعی در یک سریال می تواند مخاطب را هر هفته پای صفحه تلویزیون بنشاند ولی اگر این تعلیق بیش از حد شود آن وقت است که حوصله بیننده سر می رود و می فهمد که به جای یک داستان روایی ، یک سریال “آبکی” دارند تحویلش می دهند و کم کم با تلویزیون قهر می کند .

این روند وقتی ادامه پیدا کند، کم کم بیننده را به سمت شبکه های دیگر فرا مرزی می کشاند و مخاطب چون می خواهد نیاز بصری را به هر طریقی دریافت کند ، اینجاست که صدا و سیمای ما بازنده این بازی خواهد بود .

رویارویی با برنامه های شبکه های ماهوراره ای پیش از هرچیز نیازمند برنامه ریزی مدون و همراه با استراتژی است که در کنار تکنیک و ساختار قوی و سایر توانمندی های موجود در جامعه هنری کشور می تواند ابزار جذب مخاطب داخلی را فراهم سازد .

ای کاش مسئولین محترم به جای اظهارات کلی در این زمینه ، هر از چندگاهی تولیدات سازمان متبوع خویش را بازنگری کرده و از نگاهی واقعی تر بازخوردهای پخش برنامه های تلویزیونی را مورد مداقه و بررسی قرار می دادند .

شاهرخ صالحی کرهرودی